Buzz
Câu 1
Câu 1 (trang 79 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
a) Nếu dựa vào phản ứng của A Phủ đối với câu hỏi của Pá Tra thì:
(1) Phản ứng đó thiếu thông tin gì cần thiết cho yêu cầu của câu hỏi?
(2) Phản ứng đó có chứa thông tin gì thừa cho yêu cầu của câu hỏi?
(3) Ý nghĩa của phản ứng của A Phủ là gì và thể hiện sự khôn khéo như thế nào?
Lời giải chi tiết:
a. Nếu dựa vào ý nghĩa rõ ràng trong phản ứng của A Phủ thì:
(1) Phản ứng của A Phủ thiếu thông tin cần thiết của câu hỏi: số lượng bò bị mất (mất bao nhiêu con bò?).
(2) Phản ứng có chứa thông tin thừa so với yêu cầu của câu hỏi: A Phủ không đề cập đến số bò bị mất mà thay vào đó nói về kế hoạch và niềm tin của mình
(3) Phản ứng của A Phủ có sự khôn khéo là: không trả lời trực tiếp mà gián tiếp thừa nhận việc mất bò, sau đó 'xin' được 'lấy công chuộc tội'
b.
- Khái niệm: Ý nghĩa là những nội dung, ý nghĩ mà người nói không nói ra trực tiếp bằng từ ngữ, tuy vẫn có ý định truyền bá đến người nghe, còn người nghe phải dựa vào ý nghĩa rõ ràng của câu và tình huống giao tiếp để suy ra thì mới hiểu đúng, hiểu hết ý của người nói.
- Trong đoạn trích trên, A Phủ đã vi phạm phương châm về lượng (lượng tin) trong giao tiếp: A Phủ đã thêm vào những thông tin không được người hỏi yêu cầu.
Câu 2
Câu 2 (trang 80 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
a. Bá Kiến nói: 'Tôi không phải là một cái kho', nói như vậy có ý nghĩa gì? Cách diễn đạt như thế có đảm bảo phương châm diễn đạt (cần nói rõ ràng, rành mạch) không?
b. Ở hai lần nói đầu tiên của Bá Kiến có một số câu dạng câu hỏi. Những câu đó có mục đích diễn đạt gì? Chúng có ý nghĩa như thế nào?
c. Ở hai lần nói đầu tiên của mình, Chí Phèo đều không nói hết ý. Phần ý nghĩa còn lại được nói rõ (được diễn đạt) ở lần nói nào? Cách diễn đạt ở hai lần nói đầu của Chí Phèo không đảm bảo phương châm về lượng và phương châm diễn đạt như thế nào?
Lời giải chi tiết:
a.
- Câu nói của Bá Kiến có ý nghĩa từ chối trước lời đề nghị vay tiền như thường lệ của Chí Phèo
- Cách diễn đạt vi phạm phương châm diễn đạt (không nói rõ ràng, rành mạch).
b.
- Trong lần nói đầu tiên của Bá Kiến có câu với hình thức hỏi: 'Chí Phèo ở đây hả?'. Câu này không nhằm mục đích hỏi, không yêu cầu phản hồi, vì Chí Phèo đã đứng trước mặt Bá Kiến. Thực ra Bá Kiến sử dụng câu hỏi để thực hiện việc chào hỏi với ý nghĩa: 'Anh còn chuyện gì nữa không?'
- Trong lần nói đầu tiên của Bá Kiến, câu hỏi là: 'Rồi làm xong mà ăn chứ cứ báo người ta mãi thế?'. Thực ra câu nói này không dùng để hỏi mà dùng để thúc giục, ra lệnh: 'Hãy làm xong và ăn đi'.
c.
- Ý nghĩa này được diễn đạt rõ ràng, chi tiết ở lần nói cuối cùng: 'Tôi muốn trở thành một người tốt'.
- Hai lần nói vi phạm phương châm về lượng, về cách diễn đạt: nói thiếu ý và không rõ ràng.
Câu 3
Câu 3 (trang 80 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
a. Lần nói đầu tiên của bà đồ có dạng câu hỏi nhưng thực ra là thực hiện việc diễn đạt gì (ngăn cản, khuyên bảo, đề xuất, khen ngợi,...)? Ở lần nói đó, bà đồ bày tỏ 'đánh giá văn chương' của ông đồ hay thực ra là nhận xét như thế nào về văn chương của ông?
b. Tại sao bà đồ không trực tiếp nói ý kiến của mình mà lại chọn cách diễn đạt như trong truyện?
Lời giải chi tiết:
a.
- Lần nói đầu tiên bà đồ nói: 'Ông lấy tờ giấy lớn để viết có tốt không?'. Câu nói có dạng hỏi nhưng không nhằm mục đích hỏi mà nhằm gợi ý một sự lựa chọn cho ông đồ.
- Lần nói thứ hai của bà đồ chứng tỏ trong lần nói đầu tiên của bà có ý nghĩa: khuyên bảo ông nên dùng giấy để có ích, cho rằng văn của ông đồ viết kém, ông dùng giấy để viết văn chỉ tăng thêm lãng phí, hoặc vứt giấy đi một cách lãng phí.
b. Bà đồ chọn cách diễn đạt có ý nghĩa vì lý do tế nhị, lịch sự với chồng, bà không muốn trực tiếp chỉ trích văn của ông chồng mà thông qua lời khuyên để gợi ý cho ông đồ lựa chọn.
Câu 4
Câu 4 (trang 81 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Để nói một câu có hàm ý, người ta thường sử dụng những cách diễn đạt như thế nào? Chọn phương án trả lời thích hợp
Lời giải chi tiết:
Để có một câu có hàm ý, người ta thường sử dụng cách diễn đạt chủ ý vi phạm một (hoặc một số) phương châm giao tiếp nào đó, sử dụng cách hành động nói gián tiếp; chú ý vi phạm phương châm về lượng (nói thừa hoặc thiếu thông tin) mà đề tài yêu cầu: chủ ý vi phạm phương châm quan hệ, đi chệch đề tài cuộc giao tiếp; chủ ý vi phạm phản cách thức: nói mập mờ, vòng vo, không rõ ràng, rành mạch.
=> Chọn D
