Dàn ý chi tiết
1.Mở bài
- Giới thiệu về tác phẩm và tác giả:
- Nam Cao, một trong những cây bút xuất sắc của văn học hiện thực phê phán Việt Nam.
2. Thân bài
a. Nhan đề, tình huống truyện:
- Nhan đề 'Đôi mắt' của Nam Cao thú vị với ý nghĩa sâu xa về con người và cuộc sống.
- Tình huống truyện:
+ Kể về việc văn sĩ Độ viếng thăm văn sĩ Hoàng, một cuộc gặp gỡ đầy tính cách đối lập và những suy tư sâu sắc.
+ Câu chuyện diễn ra trong một không khí căng thẳng, với sự đối đầu giữa hai cá tính khác biệt.
b. Nhân vật Hoàng:
- Một nhân vật phong lưu, giàu tài năng nhưng cũng đầy tranh cãi và phê phán.
- Thái độ của Hoàng đối với người dân quê phản ánh sự chênh vênh và khinh thường của một phần xã hội.
c. Nhân vật Độ:
- Một nhân vật hiền lành, biết lắng nghe và tôn trọng sự đa dạng của con người.
- Đại diện cho niềm tin và hi vọng trong sự đa dạng và đoàn kết của xã hội.
Nhận thức sâu sắc về cuộc sống và con người.
Bài siêu ngắn Mẫu 1
Ít có nhà văn nào lại không trăn trở về ngòi bút của mình như Nam Cao. Ông đã thấu hiểu điều này và dành suy nghĩ sâu sắc cho nghệ thuật viết của mình. Từ tác phẩm 'Trăng sáng' (1943) với việc rõ ràng ủng hộ 'nghệ thuật vị nhân sinh', đến 'Đời thừa' (1943) nhấn mạnh về tính sáng tạo trong việc viết để hoàn thiện sứ mệnh cao cả của văn học, và đến 'Đôi mắt' (1948) khi ông đặt ra câu hỏi về cách nhìn của nhà văn trong quá trình sáng tác nghệ thuật ở giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp, mà Tô Hoài đã xem như một tuyên ngôn nghệ thuật của thế hệ nhà văn thời đó.
Viết về 'Đôi mắt', Nam Cao đặt ra một vấn đề đầy xúc động và cốt lõi của các nhà văn và nghệ sĩ lúc đó: vấn đề về cách nhìn, quan điểm. Ở đây, quan điểm về cuộc kháng chiến, đặc biệt là về nhân dân, những người đã làm nên cuộc cách mạng Tháng Tám và đang đóng vai trò quan trọng trong cuộc kháng chiến. Không chỉ là cách nhìn và quan điểm, nội dung của tác phẩm còn nghiên cứu sâu hơn, gốc rễ hơn: Lập trường của nhà văn đối với cuộc kháng chiến của dân tộc.
Tại sao Nam Cao lại đặt vấn đề về cách nhìn vào thời điểm đó? và vấn đề này áp dụng cho ai? Đó là nhóm nhà văn trước năm 1945, họ yêu nước và có tinh thần dân tộc, tham gia vào cách mạng, nhưng chưa thực sự hiểu biết về cách mạng, về nhân dân và về cuộc kháng chiến. Họ còn nhiều nghi ngờ, phân vân, do dự trước cuộc kháng chiến của nhân dân. Vậy làm thế nào để có thể nhìn đúng để có thể viết đúng, để có thể phục vụ cuộc kháng chiến bằng bút của mình? Họ đang 'tìm đường' và 'nhận đường' cho chính mình. Và Nam Cao đã giúp họ 'gỡ bỏ sự hoài nghi' bằng truyện ngắn 'Đôi mắt': xác định cho họ một vị trí và một cách nhìn để giải quyết những mối lo âu, khó khăn trong việc sáng tạo bằng bút của họ.
Tuyên ngôn nghệ thuật của 'Đôi mắt' không chỉ là vấn đề gây tranh cãi lúc đó mà còn là vấn đề cốt lõi, vĩnh cửu của các nhà văn: 'quan điểm thế giới quyết định việc sáng tạo nghệ thuật'. Điều này có nghĩa là, cách nhìn đúng về thực tế sẽ tạo ra những tác phẩm xuất sắc, mang lại lợi ích cho xã hội, và ngược lại
Nam Cao đã đặt ra vấn đề quan trọng này – không phải qua lý luận trừu tượng khô khan, mà qua một hình ảnh nghệ thuật sống động, lôi cuốn với hai nhân vật có quan điểm và cách nhìn khác nhau: Hoàng và Độ. Nhà văn Hoàng là biểu tượng cho loại người có quan điểm sai lệch, hẹp hòi (Nam Cao gọi là 'tầm nhìn một phía') với thái độ kiêu căng, khinh miệt đám đông và không tin tưởng vào cuộc kháng chiến của nhân dân: ông chỉ tập trung vào bề ngoài mà không nhìn thấy bản chất tốt đẹp bên trong của người nông dân yêu nước tham gia cuộc kháng chiến. Trái lại là Độ – nhà văn có quan điểm chính xác, toàn diện (nhìn thấy cả mặt tích cực và mặt tiêu cực tồn tại, và đâu là bản chất của người nông dân) với thái độ thông cảm và tin tưởng. Trước hành động của một người nông dân mang cây tre đi làm hàng rào cho làng trong cuộc kháng chiến, Hoàng chỉ thấy điều đó là 'một kẻ ngốc nghếch và vô dụng', một con vẹt học thuộc lòng ba giai đoạn của cuộc kháng chiến; nhưng Độ lại thấy ở đó một trái tim yêu nước thật sự trong sáng và tự do.
Cách nhìn khác biệt đó, cuối cùng, là do vị trí khác nhau mà hai nhà văn đứng. Một sống cuộc sống cá nhân, ích kỷ, thưởng thức, xa rời đám đông, tách biệt hoàn toàn với cuộc sống kháng chiến như Hoàng thì không thể có quan điểm nhìn giống như Độ – một nhà văn của nhân dân, sống hòa mình cùng với đám đông, sẵn lòng 'làm người truyền thông giản dị' phục vụ cho cuộc kháng chiến. Ở nhà văn Hoàng, vấn đề quan trọng là về quan điểm.
'Đôi mắt' xứng đáng là 'tuyên ngôn nghệ thuật' của một nhóm nhà văn lúc đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp. Đây là tuyên ngôn về quan điểm kháng chiến của nhà văn, về cách nhìn đúng về thực tế để sáng tạo nghệ thuật, cũng như là tuyên ngôn về xu hướng mỹ học mới: cái đẹp thuộc về người lao động bình thường, những con người bình thường nhưng vĩ đại – nhân vật chính của nền văn học mới.
Bài siêu ngắn Mẫu 2
Chúng ta thường biết đến nhà văn Nam Cao với những tác phẩm trước cách mạng tháng Tám như Chí Phèo, Đời Thừa, Tư Cách Mõ… nhiều hơn so với những tác phẩm sau cách mạng tháng Tám. Một tác phẩm tiêu biểu của ông sau cách mạng tháng Tám là tác phẩm Đôi Mắt. Tác phẩm được viết vào năm 1948, giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến sau khi thắng lợi tháng Tám năm 1945. Ban đầu truyện có tên là 'tiên sư thằng tào tháo' sau đổi thành 'Đôi Mắt'. Qua câu chuyện, tác giả muốn thể hiện tầm quan trọng của cách mạng đối với cuộc sống con người.
Câu chuyện được nhìn qua con mắt và quan điểm cá nhân của hai nhân vật Hoàng và Độ. Qua đó, người đọc thấy được hai luồng nhìn nhận về những người nông dân trong cùng một bộ phận văn nghệ sĩ. Đồng thời, nó thể hiện sự đánh giá của người nghệ sĩ đối với nhân dân ta xưa.
Thứ nhất, cuộc sống và bản tính người nông dân được hiện lên qua cái nhìn của nhà văn Hoàng. Ngay từ vấn đề đầu tiên, Nam Cao đã nói lên cuộc sống sinh hoạt và cách nhìn thái độ của nhà văn Hoàng. Nhân vật này thuộc một lớp nhà văn cũ từ thành thị tản cư về miền quê sinh sống. Ông Hoàng hiện lên với những nét của một gia đình khá giả với một con chó béc giê to như một con bê, mỗi lần nhân vật tôi đến đều phải gọi từ trước đợi cho anh Hoàng nắm giữ con chó mới được vào. Đến tướng tá của Hoàng cũng cho thấy ông có một cuộc sống sung túc với bước đi khệnh khạng, “những khối thịt ở bên dưới nách kềnh ra và trông tủn mủn như ngắn quá”. Nó thể hiện qua cái cửa luôn luôn đóng và những lời nạt nộ.
Ở đây, ta thấy được những người nông dân qua cái nhìn của nhân vật Hoàng thật không đẹp chút nào. Thực chất, đó chính là những mặt xấu của những người nông dân, nhưng họ cũng có những phẩm chất tốt của họ. Vậy mà ở đây, nhân vật Hoàng với một gia đình khá giả ki bo, chỉ biết nghĩ cho bản thân mình mà quên đi nhiệm vụ quốc gia. Đúng thế, những người nông dân ấy có tính xấu như thế, tuy họ chưa tốt chữ quốc ngữ nhưng họ vẫn hiện lên thật đẹp khi mà họ vẫn tuyên truyền theo cách mạng. Họ tuy dốt nát nhưng họ có ý thức dân tộc hơn chính gia đình và bản thân Hoàng.
Trái ngược với Hoàng, Độ có một cái nhìn tích cực hơn so với ông. Trong cuộc chiến tranh đó, Độ cũng là một nhà văn anh nhìn đời bằng con mắt khách quan hơn, chân thực hơn. Anh không những thấy người nông dân hiện lên với những phẩm chất thật đẹp mà còn thật đáng yêu. Anh không thờ ơ trước những sự thay đổi của đất nước mà anh quyết tâm hiến thân cho cách mạng, lăn xả vào đời để hiến thân cho đất nước. Có thể nói anh sống vì cộng đồng, vì quê hương, vì con người đất nước mình. Anh hiểu được sự cục mịch của những người nông dân nhưng cũng đồng thời thấy được sự hăng hái và tinh thần cách mạng của họ.
Qua đây, ta thấy được tầm quan trọng của cách mạng đối với cuộc sống con người. Sống như những người nông dân, sống như nhà văn Độ dẫu có nghèo nàn lạc hậu, dẫu có khó khăn gian khổ nhưng tinh thần yêu nước, tinh thần cách mạng luôn được đề cao. Còn sống như Hoàng thì thật đáng xấu hổ, vì anh ta chỉ biết nghĩ cho bản thân mình và nhìn vào những mặt xấu của người khác. Anh Hoàng không bằng những người nông dân, ít ra họ cục mịch như thế nhưng đã được giác ngộ cách mạng còn bản thân anh và gia đình thì lại chưa. Không tin tưởng vào cách mạng, đồng thời cũng không góp sức.
Nhà văn Nam Cao đã để lại cho chúng ta một tác phẩm thật giàu ý nghĩa, chỉ với hai con mắt, chúng ta thấy được những nhược điểm và ưu điểm của nhân dân ta trong cuộc sống cũng như trong kháng chiến. Đồng thời qua đó, ta thấy được tầm quan trọng của cách mạng đối với cuộc sống mỗi người. Những người nông dân ấy ngu dốt đến đâu nhưng cũng đã biết đi theo con đường cách mạng vì chỉ có con đường ấy mới đem lại cuộc sống tốt đẹp hơn.
Bài ngắn Mẫu 3
Trong văn học hiện thực Việt Nam, Nam Cao nổi bật với những tác phẩm đầy ý nghĩa. Dù đến sau Ngô Tất Tố, Nguyễn Công Hoan, Vũ Trọng Phụng, nhưng Nam Cao vẫn ghi dấu với tác phẩm của mình. Sau cách mạng tháng Tám, ông tập trung vào việc phản ánh quan điểm của một phần nhà văn về người nông dân qua tác phẩm 'Đôi Mắt'.
Nhà văn Nam Cao đã thành công trong việc xây dựng hai nhân vật là Hoàng và Độ. Hoàng là người đàn anh của Độ. Sau khi kháng chiến nổ ra, Hoàng tản cư về nông thôn và mất liên lạc. Sau nhiều ngày tìm kiếm, Độ tìm được nhà của anh và đến thăm. Trong buổi gặp gỡ này, hai người đã có những cuộc trò chuyện phản ánh quan điểm của mình về người nông dân. Độ bước vào, một hàng xóm gọi điện hộ Hoàng. Cửa cổng kín mít và con chó béc dê khiến ai cũng e dè. Ban đầu Hoàng phải nhìn kỹ mới mở cửa. Khi nhận ra Độ, Hoàng bảo vợ xích chó lại và đón Độ vào nhà.
Đối với Độ, khi nghe nhận xét của Hoàng về người nông dân, anh im lặng và không phản kháng gay gắt. Điều này không phải vì anh chấp nhận ý kiến của Hoàng mà bởi Độ không thể giải thích cho Hoàng hiểu được. Cuộc sống và tư duy của Hoàng đã đi lệch khỏi đúng đắn. Nhận xét về người nông dân đúng nhưng tiêu cực. Đoạn hội thoại cho thấy Độ bị bóp méo không thể bảo vệ quan điểm của mình. Mặc dù không nói, người đọc cũng cảm nhận được quan điểm của Độ là chính xác. Lối sống của Hoàng là quay lưng với nông dân cách mạng, tự bao bọc bản thân. Điều này chứng tỏ Hoàng cách xa nhân dân đến mức nào. Và Hoàng không hiểu rõ người nông dân. Hoàng nhìn nhận người một cách tiêu cực.
Kết thúc tác phẩm, Hoàng và vợ đọc chuyện Tào Tháo và cười. Có lẽ Hoàng mới nhận ra mình cô đơn và lạc lõng trước cuộc sống này. Và có lẽ cách Hoàng nhìn nhận về người nông dân sẽ thay đổi?
Truyện ngắn 'Đôi Mắt' của Nam Cao đặt ra vấn đề quan trọng về cách nhìn của nhà văn về nhân dân và cách mạng. Trong tình hình đất nước, nhà văn có trách nhiệm tạo ra các tác phẩm kích động ý chí chiến đấu và ca ngợi sức mạnh của nhân dân. Nhưng nếu có những quan điểm sai lệch như Hoàng, liệu những tác phẩm đó có tồn tại không? Vì vậy, mỗi nhà văn phải nhìn nhận vấn đề một cách sâu sắc, thấu đáo.
Mẫu số 1
Nam Cao là một trong những tác giả hàng đầu của văn học hiện đại Việt Nam, đã góp phần quan trọng vào sự phát triển của văn học dân tộc, đặc biệt là trong lĩnh vực văn học hiện thực thế kỷ XX, phản ánh và tường thuật nhiều khía cạnh tối tăm của xã hội và con người thời đó. Trước cách mạng tháng Tám, Nam Cao tập trung khai thác về đời sống của người nông dân và trí thức nhỏ lương, bị áp bức bởi chế độ thực dân phong kiến, với giọng văn lạnh lùng, thấu cảm và bi quan. Tuy nhiên, sau cách mạng, Nam Cao đã chuyển hướng quan tâm đến những vấn đề khác trong xã hội, thể hiện sự biến đổi của con người trong bối cảnh đất nước đang trải qua nhiều thay đổi tích cực, và ủng hộ cách mạng bằng một giọng văn nhân văn hơn, dễ chịu hơn, ít gay gắt hơn. Trong số các tác phẩm Nam Cao viết sau cách mạng tháng Tám, 'Đôi mắt' được xem là một trong những tác phẩm nổi tiếng và thành công nhất của ông, với thông điệp về cách nhìn nhận cuộc sống qua việc xây dựng hai nhân vật Hoàng và Độ.
Trong 'Đôi mắt', Nam Cao đã khéo léo thể hiện tư tưởng và chủ đề chính của truyện ngắn thông qua việc mô tả cách mà mỗi con người nhìn nhận thế giới qua đôi mắt của mình. Đôi mắt không chỉ là cơ quan giác quan mà còn là biểu tượng cho tư duy, lối sống và cảm xúc của mỗi người trước những thay đổi của cuộc sống và những con người khác nhau. Hoàng và Độ, hai nhân vật chính trong truyện, thể hiện hai cách nhìn nhận khác nhau như vậy.
Câu chuyện trong truyện khá đơn giản, với giọng văn mềm mại và gần gũi hơn. Nam Cao tự xưng là văn sĩ Độ trong tác phẩm, kể về chuyến thăm nhà của bạn văn sĩ Hoàng, người trước đó đã thể hiện sự ghét bỏ với Độ và nhiều người khác. Mặc dù Hoàng sống cuộc sống giàu có và thích đọc tiểu thuyết, nhưng anh không chịu đóng góp gì cho văn học, thậm chí còn ghen tức với những người được công nhận. Đối với Độ, một tri thức nghèo, anh là người bao dung và thấu hiểu, không chấp nhận sự phân biệt đối xử và miệt thị với những người nghèo khác.
Meliodas và Elizabeth, nhân vật chính trong truyện, đều mang trong mình những khao khát lớn lao. Meliodas khao khát trở lại giữa tầm tay của Elizabeth và bảo vệ cô, trong khi Elizabeth lại khao khát bảo vệ Meliodas và thực hiện nguyện vọng của cha mình. Họ đều sẵn lòng hy sinh bản thân cho lẽ phải, và điều đó làm cho tình yêu của họ trở nên càng trân trọng hơn.
Bài tham khảo Mẫu 2
Nam Cao, một nhà văn lỗi lạc của văn học Việt Nam, đã khéo léo tái hiện cuộc sống của người nông dân dưới áp bức xã hội. Trong truyện ngắn “Đôi mắt”, ông đã vẽ nên hình ảnh rõ nét về sự đối lập trong tư tưởng và nhân cách giữa hai nhà văn Hoàng và Độ.
Tiêu biểu cho sự tương phản này là Hoàng, một nhà văn chỉ biết tận hưởng cuộc sống tiện nghi và coi thường những người dân nông thôn. Ông ta không chỉ bỏ qua trách nhiệm quốc gia mà còn phản bội tinh thần cách mạng. Ngược lại, Độ, bằng sự hiểu biết và tình yêu thương, đã tìm ra những giá trị ẩn sau vẻ ngoài thô sơ của người nông dân.
Melody đồng cảm với quan điểm của Nam Cao về cách mạng và tôn vinh vẻ đẹp của con người đời thường, tạo nên một tác phẩm văn học sâu sắc và ý nghĩa.
Bài tham khảo Mẫu 3
Trong kỷ niệm Tết, Nam Cao đã dành thời gian để sáng tác một câu chuyện ngắn, truyện Tiên sư thằng Tào Tháo. Ban đầu, truyện được đặt tên là Đôi mắt, mang ý nghĩa về cái nhìn của nghệ sĩ đối diện với hiện thực. Nam Cao muốn nói về tầm nhìn của những người sáng tạo và cách họ hiểu về thế giới xung quanh.
Trong truyện, Nam Cao mô tả hai cái nhìn đối lập của Hoàng và Độ đối với người dân quê. Hoàng nhìn thấy những khuyết điểm của họ, nhưng không nhìn thấy bản chất tốt đẹp bên trong, trong khi Độ lại nhìn thấy sự đáng trân trọng và yêu quý của họ. Sự khác biệt trong tầm nhìn này phản ánh sự đa dạng trong cách nhìn của con người đối với thế giới.
Truyện Đôi mắt không chỉ là một tác phẩm văn học cách mạng, mà còn là một thông điệp về tầm nhìn và lòng yêu thương con người. Nam Cao đã tạo ra một câu chuyện sâu sắc, khơi gợi suy ngẫm về ý nghĩa của việc nhìn nhận và đánh giá thế giới xung quanh.