Dàn ý chi tiết
1.Mở đầu:
-Giới thiệu về tác giả, tác phẩm.
-Nguyễn Công Hoan được coi là ngọn cờ đầu cho những tác phẩm hiện thực phê phán. Ông làm việc với chủ nghĩa hiện thực qua văn học phê phán.
2.Nội dung chính:
a. Cuộc sống của nhân vật Pha:
-“Bước đường cùng” kể về cuộc đời của một người nông dân tên Pha, người đã phải đối mặt với sự tàn ác của bọn quan lại và thực dân, khiến cuộc sống của anh bị đẩy vào bước đường cùng.
-Vợ chồng Pha, do thiếu học vấn, trở nên dễ bị lừa dối và bị địa chủ ác độc tên là Nghị Lại lợi dụng để chiếm đoạt tài sản.
-Ban đầu, người dân sống cách biệt và thường xuyên xung đột với nhau vì những mâu thuẫn nhỏ, nhưng khi bị áp bức thì họ mới đứng lên chống áp bức đối mặt với thực dân và quan lại.
- Cuộc đời của anh Pha là cuộc đời của hàng ngàn con người khác trong xã hội lúc bấy giờ, không nhà không cửa, hoặc bị tước đoạt đi mạng sống của chính mình.
-Tuy nhiên tiếng nói của người nông dân vẫn yếu đuối và không đủ sức chống lại bọn thực dân, chỉ biết bày tỏ sự uất ức, căm hận của mình.
b. Hình ảnh tương phản:
-Tác giả đưa ra những hình ảnh đối lập tạo nên bức tranh hiện thực đầy màu sắc và mâu thuẫn.
+ Một bên là bọn tham quan đế quốc được biết đến với tư cách là quan phụ mẫu. Họ bắt người dân vay tiền nhưng không cho họ trả nợ sớm, để lãi kép tĩnh lãi mẹ đẻ lãi con → người nông dân trở nên nợ nần chồng chất.
+ Những hình ảnh xa hoa và bất công của bọn quan lại với sự đối lập sắc nét giữa cuộc sống bọn quan lại với dân nghèo.
+ Anh Pha đem năm tờ giấy một đồng để chứng minh sự thật, bọn quan lại nhận tiền rồi hả hê, còn cười nhạo anh → Anh Pha tự hỏi anh sẽ làm gì đẻ trình quan quan lại, hay cuộc sống anh lại rơi vào bước đường cùng.
c. Giá trị nghệ thuật:
- Nhân vật điển hình: Anh Pha- điển hình cho người nông dân lúc bấy giờ, đại diện cho tầng lớp bị bóc lột, nằm ở tận cùng đáy xã hội.
- Nghệ thuật tương phản đối lập đặc sắc.
- Xây dựng nghệ thuật độc thoại nội tâm.
3.Kết bài:
- Khẳng định lại nội dung và đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm, ca ngợi tài năng của nhà văn.
Bài ngắn Mẫu 1
Bước đường cùng viết về một chàng nông dân nghèo tên Pha, cuộc đời của anh Pha có thể được ví đen như mực vì nhân cách thối rữa của những tên quan lại anh bị đẩy vào hoàn cảnh khốn cùng. Hoàn cảnh của anh Pha đại diện cho rất nhiều người nông dân nghèo ở thời bấy giờ vì thấp cổ bé họng nên bị những tên cầm quyền độc ác đẩy vào đường cùng.
Là nông dân nên vợ chồng anh Pha không có nhiều hiểu biết, lại không được đi học nhiều, lợi dụng điểm yếu của vợ chồng anh Pha bọn địa chủ độc ác mưu mô đã giở trò cướp đất đai của vợ chồng anh. Đứng sau những âm mưu đó là Nghị Lại, hắn chuyên dụ dỗ người dân thiếu hiểu biết để lừa lấy tiền của dân. Ban đầu Nghị Lại nói chuyện ngon ngọt để dụ dân vay tiền, sau đó hắn không nhận tiền của dân khi trả nợ sớm mà hắn phải đợi đến khi tiền lãi tăng cao lên ngút trời mới bắt đầu đòi nợ để đẩy dân vào đường cùng. Những tên quan khác cũng không phải dạng tốt đẹp gì, người này cấu kết với người khác nghĩ ra muôn vàn cách đẩy người dân tội nghiệp vào khốn khổ. Từ những người có quyền lực nhất cho đến tên cai tù, ai cũng xấu xí luôn tìm cách để làm hại người dân nghèo thấp cổ bé họng.
Lúc đầu, những người nông dân có cuộc sống riêng lẻ hạnh họe nhau chỉ vì lợi ích của cá nhân, họ có thể thù nhau vì một vài chuyện nhỏ. Điển hình là vợ chồng anh Pha và nhà Trương Thi rất ghét nhau. Thế nhưng sau này, khi bị bọn quan tham lam tìm cách để bòn rút tiền bạc, của cải của dân họ nhận thức rõ nếu ganh ghét nhau mãi không phải là cách hay mà lúc này họ phải đoàn kết hợp sức lại để đứng dậy đấu tranh vì quyền lợi của mình. Thế nhưng sức dân nhỏ bé không thể đàn áp lại bọn cầm quyền thế là cuộc đấu tranh bị đàn áp.
Đúng như tựa đề “Bước đường cùng” khi con người ta bị dồn đến đường cùng dù hiền lành đến đâu họ cũng sẽ vùng dậy để giành lại quyền lợi của mình. Đọc Bước đường cùng chúng ta càng thêm căm phẫn xã hội phong kiến xưa thối rữa khiến cho nhiều người dân phải sống trong cảnh lầm than, khốn khổ.
Mẫu 2:
Khi nhắc đến Nguyễn Công Hoan, không thể không nhắc đến tác phẩm Bước đường cùng, một tác phẩm đầy tính hiện thực, vạch trần bộ mặt thật của những quan lại tàn ác, luôn âm mưu để đẩy cuộc sống của người dân nghèo vào cùng.
Bước đường cùng kể về cuộc đời của một nông dân nghèo tên Pha, người bị thất thế trong cuộc đời vì sự đê tiện của các quan lại. Hoàn cảnh của Pha thể hiện số phận của hàng ngàn người nông dân khác trong xã hội lúc bấy giờ, khi họ bị những kẻ cầm quyền độc ác đẩy vào bước đường cùng.
Vợ chồng Pha, do thiếu hiểu biết và không được học vấn, đã trở thành nạn nhân của những âm mưu của địa chủ ác độc tên Nghị Lại. Nghị Lại và bọn quan lại khác, không ngừng nghĩ ra mưu mô để lừa dối và bóc lột người dân nghèo, đẩy họ vào hoàn cảnh khốn cùng.
Hình ảnh của Pha đầy hận thù, đau đớn và uất ức, khi anh dũng cảm đứng lên chống lại Nghị Lại, là điểm nhấn quan trọng của tác phẩm. Pha biết rõ mình sẽ phải đối mặt với hậu quả nhưng vẫn quyết định đấu tranh. Tuy nhiên, cuối cùng, Pha vẫn phải trả giá đắt vì sự đấu tranh của mình, là minh chứng cho sự thất bại của những người dân khi chống lại thế lực bạo ngược.
Bước đường cùng không chỉ là một tác phẩm xuất sắc về chủ nghĩa hiện thực phê phán, mà còn là một tiếng gọi đầy bi thương, kêu gọi những người dân bị bóc lột tự giác đứng lên chống lại sự bất công và áp bức.
Mẫu 3:
Bước đường cùng là tác phẩm vĩ đại của Nguyễn Công Hoan, là biểu tượng của văn học hiện thực phê phán Việt Nam thời kỳ trước Cách mạng.
Cuộc đời của Pha, một người nông dân nghèo, được sự tàn ác của Trương Thi và Nghị Lại mô tả chi tiết. Pha trải qua hàng loạt bi kịch do sự âm mưu của những kẻ cầm quyền, từ việc bị kiện kiện đến bị đánh đập và bắt giam, tất cả đều để bóc lột và làm nhục người dân.
Nhà văn Nguyễn Công Hoan đã thành công trong việc kích động cảm xúc của độc giả, khiến chúng ta cảm thấy tức giận và thương xót trước số phận của những người dân bị bóc lột. Cuối cùng, Bước đường cùng là lời kêu gọi cho sự đoàn kết và đấu tranh của những người bị áp bức, để họ tự giác chiến đấu cho quyền lợi của mình.
Mẫu 1:
Bước đường cùng là một tác phẩm vĩ đại của nhà văn Nguyễn Công Hoan, đồng thời là một trong những tác phẩm đại diện tiêu biểu của văn học hiện thực phê phán Việt Nam trước Cách mạng.
Trong tác phẩm, Pha - một người nông dân nghèo bị Trương Thi, một hàng xóm tà ác, hãm hại và báo cho địa chủ Nghị Lại. Pha thoát chết nhờ sự nhầm lẫn của Trương Thi, nhưng sau đó lại bị Nghị Lại và bọn quan lại xúi giục kiện nhau để tận dụng tình hình vay tiền và bói lá. Cuộc đấu tranh của Pha không chỉ là cuộc chiến chống lại sự bất công của địa chủ mà còn là cuộc chiến vì sự sống còn và tự do của mình.
Bước đường cùng không chỉ là câu chuyện của Pha mà còn là tiếng nói của hàng triệu người nông dân bị áp bức, bị bóc lột ở thời kỳ đó. Tác phẩm vừa là bi kịch của cá nhân vừa là bi kịch của toàn xã hội, góp phần nêu cao tinh thần đấu tranh cho công lý và tự do, là một bức tranh chân thực về cuộc sống nông thôn đầy gian nan và khổ đau.
Mẫu 2:
Nếu Honoré de Balzac được coi là một trong những nhà văn hiện thực lớn của Pháp thế kỷ XIX, thì Nguyễn Công Hoan cũng là một trong những nhà văn đáng chú ý của trào lưu văn học hiện thực ở Việt Nam trước cách mạng Tháng Tám. Ông được xem là một bậc thầy trong việc viết truyện ngắn mang tính châm biếm.
Nguyễn Công Hoan nổi tiếng nhất với thể loại truyện ngắn, mang một phong cách đặc trưng không lẫn vào đâu được. Khác biệt so với Thạch Lam với sự lãng mạn, hay Nam Cao với tính bi kịch, truyện của Nguyễn Công Hoan mang một dấu ấn trào phúng đặc sắc với những tiếng cười sảng khoái, thẳng thắn đối diện với kẻ thù. Ông thường viết về những vấn đề hiện thực trong xã hội với phong cách trào phúng hiện thực. Bằng bút tài của mình, Nguyễn Công Hoan đã tạo ra một bức tranh sống động về xã hội nửa thực dân nửa phong kiến đầy bất công và giả dối.
Trong tác phẩm “Bước đường cùng”, Nguyễn Công Hoan đã mô tả những tính cách đặc trưng trong những tình huống đặc biệt. Ông đã vẽ lên một bức tranh chân thực về sự bóc lột tàn nhẫn của các địa chủ, sự bất công và áp bức của quan lại tham nhũng trong xã hội Việt Nam trước cách mạng Tháng Tám... Tất cả đã khiến người nông dân phải đối mặt với bước đường cùng và buộc họ phải đứng lên phản kháng.
Tác phẩm “Bước đường cùng” kể về một người nông dân nghèo tên Pha. Cuộc sống của anh đầy đau khổ khi bị đẩy vào bước đường cùng vì những hành động ác ôn của bọn quan lại và thực dân. Vợ chồng anh, vốn không hiểu biết nhiều, bị địa chủ lấy đi mọi tài sản, đưa họ về với bàn tay trắng. Địa chủ tàn ác Nghị Lại đã gây ra thảm kịch đó. Hắn áp đặt hàng loạt chiêu trò để cướp đoạt của của dân lành. Hắn dụ dỗ dân vay tiền khi họ gặp khó khăn, nhưng không cho họ trả nợ sớm, chỉ để lãi cao đến khi họ không trả nổi.
Quan lại và thực dân cùng kết hợp, hành hạ người dân. Từ quan trên cao đến tù nhân dưới đất, họ đều tham gia vào việc bóc lột những người dân nghèo. Ban đầu, những người dân sống cách biệt chỉ biết ganh ghét, ganh tỵ lẫn nhau. Ví dụ, vợ chồng Pha và Trương Thi đã tranh cãi với nhau vì tên Trương Thi đặt tên con theo tên bố mẹ Pha. Sau này, khi họ bị địa chủ thực dân áp bức, họ mới hiểu được tầm quan trọng của việc đoàn kết để chống lại thực dân.
Tuy nhiên, dù họ đã hợp sức và cố gắng, tiếng nói của người dân vẫn chỉ là một giọt nước trong biển đại dương của thế lực thực dân. Khi còn tồn tại thực dân, cuộc đấu tranh của người nông dân vẫn bị đàn áp, họ vẫn phải sống trong cảnh bất công và thiếu công bằng. Cuối cùng, nhân vật Pha đã đứng lên đánh đập Nghị Lại bằng tất cả sự uất ức và thù hận. Anh bị trói buộc, nhưng vẫn giữ vững tinh thần mặc cho dòng lệ cay đắng tuôn trào. Đây cũng là kết cục đắng lòng cho những ai đối đầu với thế lực thực dân.
Các mảng màu tương phản trong bức tranh hiện thực là điểm nổi bật nhất của tác giả Nguyễn Công Hoan. Một bên là bọn quan thực dân tham nhũng, chúng tổ chức các cuộc tiệc tùng vô nghĩa, ăn chơi thâu đêm, cờ bạc rượu chè trong khi dân chúng phải chịu đựng bất công và cảnh bạo lực từ chúng. Mỗi lần thuế đến, dân chúng đều lo sợ, bị quan lại và lính cơ hành hạ nếu không đủ tiền đóng thuế. Những người dân thấp bé trong xã hội không dám nói lên điều gì vì sợ bị trừng phạt.
“Bước đường cùng” của Nguyễn Công Hoan là một tác phẩm vĩ đại được đánh giá cao nhất trong văn học truyện ngắn Việt Nam. Ông đã đánh thức được tinh thần của người đọc và phản ánh chính xác bức tranh thời đại. Đồng thời, ông không chỉ là người yêu nước mà còn là nguồn động viên cho những người đọc.
Tham khảo: Mẫu 3
Văn học hiện đại của Việt Nam chứng kiến sự xuất hiện của nhiều tác phẩm truyện ngắn đặc sắc. Đó là những bức tranh phê phán xã hội thực dân nửa phong kiến, là tiếng nói đứng lên bảo vệ những người dân nghèo. Nguyễn Công Hoan được coi là đại diện hàng đầu cho những tác phẩm hiện thực phê phán đó. Ông đã mang chủ nghĩa hiện thực vào văn học bằng lối viết trào phúng. Ngay từ những tác phẩm đầu tiên, ông đã mô tả đa dạng những cảnh tồi tệ, bất công trong xã hội Việt Nam xưa. Trong số những tác phẩm đó, truyện ngắn Bước Đường Cùng của Nguyễn Công Hoan nổi lên như những cảnh quay sắc nét, góc cạnh, khiến người đọc cảm thấy căm tức đến tột cùng.
Bước Đường Cùng kể về một người nông dân tên Pha. Cuộc đời anh bị đẩy vào bước đường cùng vì những thói xấu xa của bọn quan lại và thực dân. Tác giả Nguyễn Công Hoan đã thành công trong việc vẽ lên hai bức tranh tương phản trong cùng một bức tranh hiện thực. Một bên là bọn quan tham của thực dân. Dù được coi là quan phụ mẫu nhưng chúng chỉ biết tổ chức các cuộc tiệc tùng, ăn chơi, đánh bạc thâu đêm, tổ chức lễ giỗ hoặc tiệc tùng vô lý. Chúng tống giam người và đánh đập họ vì không mang tiền đến lễ. Mỗi khi thuế đến, lính cơ đến làng tróc nã, trói buộc, cùm kẹp người dân. Những con người bé mọn luôn bị các thế lực thực dân áp bức, họ bị đẩy vào bước đường cùng vì những sự bất công của chế độ thối nát ấy.
Vợ chồng Pha vì thiếu hiểu biết nên không tỉnh táo, bị địa chủ dùng mưu mẹo cướp mất tất cả tài sản, đất đai. Gã địa chủ Nghị Lại đại gian ác, nghĩ ra đủ mưu kế để lấy của của cải, tiền bạc của dân lành. Hắn dụ dân vay tiền nhưng không chịu nhận tiền trả nợ sớm mà để lãi mẹ đẻ lãi con và đẩy dân vào bước đường cùng. Quan lại thì cấu kết với bọn thực dân để hành hạ dân lành. Từ quan lớn cho đến lính cơ, tên nào cũng dùng mưu kế để cấu xé những người dân nghèo khổ.
Tác giả Nguyễn Công Hoan đã thành công trong việc mô tả hai bức tranh tương phản trong cùng một bức tranh hiện thực.
Một bên là bọn quan tham của thực dân. Dù được coi là quan phụ mẫu nhưng chúng chỉ biết tổ chức các cuộc tiệc tùng, ăn chơi, đánh bạc thâu đêm, tổ chức lễ giỗ hoặc tiệc tùng vô lý. Chúng tống giam người và đánh đập họ vì không mang tiền đến lễ. Mỗi khi thuế đến, lính cơ đến làng tróc nã, trói buộc, cùm kẹp người dân. Những con người bé mọn luôn bị các thế lực thực dân áp bức, họ bị đẩy vào bước đường cùng vì những sự bất công của chế độ thối nát ấy.
“Muốn chứng sự thật, Pha cởi nút thắt lưng lấy ra năm tờ giấy một đồng, xòe ra trước mặt Thầy đội.
– Bẩm đây, con không dám nói dối.
Bất đồ Thầy đội chộp ngay, bóc lấy một tờ, bỏ vào túi, vui sướng nói:
– Ừ, tóm được cậu rồi, có chạy đường trời, đang thiếu tiền góp tổ tôm tối nay đây.
Rồi không lý sự gì thêm nữa, thầy chạy ra như thằng ăn cắp giật và khóa tách cửa lại, rồi quay vào cười ha hả.
Rõ ràng thầy rất giỏi trong việc lấy tiền có nghệ thuật.
Mất tiền, Pha quật khỏi với lòng uất ức, căm hận. Pha bị trói, vùng răng, nhắm mắt mặc cho dòng lệ nóng tuôn trào.
Nhà văn Nguyễn Công Hoan là một bậc thầy trong việc đẩy cảm xúc của độc giả lên đến cao trào. Đọc Bước Đường Cùng, chúng ta không thể không cảm thấy căm tức, sục sôi và thương hại số phận của những người dân nghèo khổ bị quan tham đẩy vào bước đường cùng.
Ban đầu, những người dân sống riêng lẻ cũng ghen ghét, kèn cựa lẫn nhau vì những điều hẹp hòi. Ví như vợ chồng Pha với Trương Thi cãi nhau vì nhà nó đặt tên cho con giống tên bố. Cuối cùng, khi bị bọn địa chủ phong kiến bóc lột đến không còn gì để mất, họ hợp sức để chống lại thực dân.
Bước Đường Cùng là tiếng súng nổ dội vào đầu những kẻ tham quan. Đó cũng là tiếng nói cổ vũ những người dân nghèo đứng lên chống lại kẻ thù để tự tay nắm lấy số phận của mình. Khi kết thúc tác phẩm, người đọc sẽ phải suy ngẫm khá nhiều trong những cảm xúc vui buồn, tức giận và day dứt lẫn lộn.
Tuy vậy, tiếng nói của những người dân bé hạt hỏng chỉ là giọt muối trong biển trước thế lực của bọn địa chủ phong kiến. Chừng nào thực dân còn thống trị, chừng ấy cuộc đấu tranh của nông dân sẽ bị áp đặt.
Kết thúc truyện, Pha dũng cảm tấn công vào Nghị Lại với lòng uất nghẹn, căm hận. Pha bị trói, vùng răng, nhắm mắt mặc cho dòng lệ nóng tuôn trào.
Nhà văn Nguyễn Công Hoan là một bậc thầy trong việc đẩy cảm xúc của độc giả lên đến cao trào. Đọc Bước Đường Cùng, chúng ta không thể không cảm thấy căm tức, sục sôi và thương hại số phận của những người dân nghèo khổ bị quan tham đẩy vào bước đường cùng.
Bước Đường Cùng là tiếng súng nổ dội vào đầu những kẻ tham quan. Đó cũng là tiếng nói cổ vũ những người dân nghèo đứng lên chống lại kẻ thù để tự tay nắm lấy số phận của mình. Khi kết thúc tác phẩm, người đọc sẽ phải suy ngẫm khá nhiều trong những cảm xúc vui buồn, tức giận và day dứt lẫn lộn.