Soạn bài về Nguyễn Đình Chiểu, một ngôi sao nổi bật trong văn nghệ dân tộc năm 2021
A. Tổ chức bài về Nguyễn Đình Chiểu, một ngôi sao sáng trong văn nghệ dân tộc (ngắn nhất)
Câu 1 (trang 53 sgk Ngữ văn 12 Tập 1):
- Bắt đầu: Nguyễn Đình Chiểu là một nhà thơ vĩ đại của dân tộc, xứng đáng được tôn vinh và nghiên cứu sâu hơn.
- Nội dung chính: Phân tích những đặc điểm nổi bật về cuộc đời và tác phẩm của Nguyễn Đình Chiểu.
+ Quan điểm 1: Nguyễn Đình Chiểu là một nhà thơ yêu nước.
+ Quan điểm 2: Tính yêu nước trong thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu.
+ Quan điểm 3: Giá trị nghệ thuật của tác phẩm Lục Vân Tiên.
- Phần kết bài: Tác giả nhấn mạnh rằng cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Đình Chiểu là một tấm gương sáng.
→ Cách sắp xếp các quan điểm như vật là phù hợp với nội dung của bài viết, khác với trật tự thông thường khi tác giả trình bày về con người của Nguyễn Đình Chiểu sau đó mới đề cập đến những nét đặc sắc trong thơ văn của ông
Câu 2 (trang 53 sgk Ngữ văn 12 Tập 1):
- Đây là quan điểm mới mẻ của tác giả:
+ “Ánh sáng khác thường chính” là vẻ đẹp mộc mạc, giản dị của thơ văn Nguyễn Đình Chiểu
+ “Bằng sự tập trung, chúng ta mới có thể nhìn thấy rõ” - Ý nghĩa của câu nói này là cần kiên nhẫn, nghiên cứu sâu để khám phá vẻ đẹp.
- Nhận xét và đánh giá của tác giả
+ Có ý nghĩa phương pháp luận trong việc nghiên cứu và đánh giá thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu.
+ Điều này là điều chỉnh cách nhìn để có hướng đi chính xác trong việc tìm hiểu về nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu.
Câu 3 (trang 54 sgk Ngữ văn 12 Tập 1):
- Cuộc đời của Nguyễn Đình Chiểu là một cuộc sống đẹp, tràn đầy nghị lực, mặc dù đối mặt với nhiều khó khăn và bất hạnh, nhưng vẫn luôn kiên trì, sống vì dân, vì nước.
- Quan điểm sáng tác của Nguyễn Đình Chiểu: thơ văn mang tính chiến đấu, phong phú về biểu cảm: “Bao đạo thuyền không chìm / Đâm bấy nhiêu kẻ gian, bút vẫn sắc”.
- Nguyễn Đình Chiểu viết thơ để hỗ trợ cuộc chiến chống xâm lược, bảo vệ Tổ quốc:
+ Tái hiện sự kiện lịch sử của Việt Nam trong khoảng 20 năm từ năm 1860 - một thời kỳ đau buồn và anh dũng.
+ Thơ văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu chủ yếu tập trung vào việc viết về những bài thơ tôn vinh
• Khen ngợi những anh hùng dũng cảm, hy sinh hết mình vì đất nước và thương tiếc những liệt sĩ đã hy sinh để cứu nước
• Thơ văn đề cập đến tinh thần cao đẹp, lý tưởng đạo đức,
- Tác phẩm Lục Vân Tiên
+ Nội dung: một truyện thơ ca về lòng yêu nước, những giá trị đạo đức quý báu trong cuộc sống, ca ngợi lòng trung hiếu.
+ Nghệ thuật: Đây là một cách kể chuyện, truyền đạt thông qua lời nói, lối văn đơn giản, dễ nhớ, dễ thuộc, có thể lan truyền rộng rãi trong dân gian.
+ Hạn chế của tác phẩm: Lời văn không được hay lắm
Câu 4 (trang 54 sgk Ngữ văn 12 Tập 1):
- Ngôi sao Nguyễn Đình Chiểu nên sáng rực hơn trong quá khứ và hiện tại bởi
+ Vẫn còn nhiều người chưa thực sự hiểu được giá trị của thơ văn Nguyễn Đình Chiểu
+ Giá trị của thơ văn Nguyễn Đình Chiểu vẫn được bảo tồn và trân trọng cho đến ngày nay
Câu 5 (trang 54 sgk Ngữ văn 12 Tập 1):
- Bài diễn thuyết này không chỉ mang tính chất chặt chẽ mà còn rất hấp dẫn, thu hút bởi những yếu tố sau đây:
+ Phong cách diễn đạt sắc bén, cảm động, tinh tế, với nhiều hình ảnh và ngôn từ đặc sắc, khiến người đọc không thể quên.
+ Quan điểm sâu sắc, có giá trị khám phá của tác giả đã thu hút người đọc vào tác phẩm của mình.
Thực hành
- Thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu không còn xa lạ với giới trẻ hiện nay, vì
+ Nó vẽ lên bức tranh chân thực về cuộc sống xã hội và con người
+ Truyền tải tình cảm chân thành, cảm xúc mãnh liệt của những người chiến đấu vì lẽ phải và tự do của dân tộc.
- Văn tế của nhà văn Cần Giuộc ngày nay và giá trị của nó
+ Về nội dung
• Là diễn biến lịch sử kiêu hùng của nhân dân miền Nam trong thời kỳ kháng chiến chống lại cuộc xâm lược của Pháp.
• Là bản hòa ca về những nông dân anh hùng, mặc dù gặp phải thất bại nhưng họ vẫn sống mãi trong trái tim của người dân Việt Nam.
• Ghi chép về cuộc chiến đấu gay gắt chống lại Pháp của dân tộc ta, đồng thời tự hào về truyền thống anh hùng của dân tộc.
+ Nghệ thuật: Mặc dù được viết theo kiểu cổ điển nhưng tài năng và cảm xúc của nhà văn đủ để rung động hàng triệu trái tim
+ Là một bài học về tình yêu đất nước dành cho thế hệ trẻ ngày nay
B. Tác giả
- Tên: Phạm Văn Đồng (1906-2000)
- Quê quán: Quảng Ngãi
- Sự nghiệp văn học và hoạt động kháng chiến
+ Tham gia các hoạt động yêu nước và cách mạng từ khi còn rất trẻ
+ Trải qua thời kỳ bị thực dân Pháp bắt, kết án và đày đi Côn Đảo
+ Vào đầu những năm 40 của thế kỷ XX, ông cùng một số đồng đội khác được giao nhiệm vụ xây dựng căn cứ cách mạng ở vùng biên giới Việt – Trung và sau đó được bầu vào Ủy ban dân tộc giải phóng
+ Sau cuộc cách mạng tháng Tám, ông đã có nhiều đóng góp quan trọng trong việc xây dựng và quản lý nhà nước Việt Nam: Ông đã đại diện tham dự các hội nghị như Hội nghị Giơ-ne-voe và giữ các vị trí như Bộ trưởng tài chính, Bộ trưởng ngoại giao, phó thủ tướng, thủ tướng...
- Phong cách nghệ thuật: Ông cũng là một nhà giáo tận tụy và một nhà phê bình văn hóa nghệ thuật hàng đầu
C. Tác phẩm
- Nguyuễn Đình Chiểu: Ngôi sao sáng trong văn nghệ dân tộc
- Thể loại: Bài nghị luận
- Tóm tắt
Nguyễn Đình Chiểu là một ngôi sao có ánh sáng đặc biệt, nhưng chỉ khi con người ta chăm chú nhìn mới cảm nhận được, và càng chăm chú, càng thấy rõ sáng. Ngôi sao Nguyễn Đình Chiểu vẫn chưa tỏa sáng đầy đủ trong bầu trời văn nghệ dân tộc vì nhiều người chỉ biết ông qua tác phẩm Lục Vân Tiên và hiểu sai về nó.
Nguyễn Đình Chiểu là một nhà thơ quê hương. Cuộc đời và sự sáng tác thơ văn của ông là một biểu tượng dũng cảm theo tinh thần nhân đạo. Các tác phẩm của Nguyễn Đình Chiểu phản ánh trung thành những đặc điểm bản chất của giai đoạn lịch sử, tái hiện phong trào kháng Pháp mạnh mẽ và kiên cường. Đặc biệt là truyện thơ Lục Vân Tiên, một tác phẩm lớn được phổ biến rộng rãi trong dân gian, đặc biệt ở miền Nam.
Tóm lại, Nguyễn Đình Chiểu là một nhà giáo, một nhà thơ vĩ đại và một nhà nhân văn yêu nước. Thơ văn yêu nước của ông là một gương sáng phản chiếu phong trào chống Pháp kiên cường và mạnh mẽ của nhân dân Nam Bộ.
- Bố cục:
+Phần 1 (từ đầu đến “cách đây một trăm năm”): Đặt vấn đề: Nguyễn Đình Chiểu – nhà thơ vĩ đại của dân tộc.
+ Phần 2 (tiếp theo đến “đỉnh cao của Lục Vân Tiên”): Giải quyết vấn đề
- Nguyễn Đình Chiểu là một nhà thơ yêu nước
- Thơ văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu là một gương sáng phản chiếu phong trào chống Pháp kiên cường và mạnh mẽ của nhân dân Nam Bộ.
- Truyện Lục Vân Tiên là một tác phẩm vĩ đại của Nguyễn Đình Chiểu, được nhiều người dân Nam Bộ biết đến.
- Phần 3 (còn lại): Kết luận: Cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Đình Chiểu là một tấm gương sáng cho toàn dân tộc
- Giá trị nội dung: Bằng cách quan sát sâu sắc, suy nghĩ sâu xa và nhiệt huyết của một người yêu nước, Phạm Văn Đồng đã làm rõ mối liên hệ chặt chẽ giữa thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu với bối cảnh lịch sử của Tổ quốc vào thời điểm đó và với thế hệ hiện tại. Đồng thời, tác giả đã tận tình khen ngợi Nguyễn Đình Chiểu, một nhà văn sáng tạo bằng cây bút để chiến đấu cho dân, cho nước, một tia sáng rực rỡ trong văn hóa của dân tộc Việt Nam
- Giá trị nghệ thuật:
+ Bố cục rõ ràng, mạch lạc, lập luận chặt chẽ, logic sắc sảo
+ Kết hợp một cách khéo léo giữa lập luận và cảm xúc
+ Sử dụng hình ảnh và ngôn từ đặc sắc