Phần I
HIỂU VỀ PHÉP LẬP LUẬN PHÂN TÍCH VÀ TỔNG HỢP
Đọc trang phục và trả lời câu hỏi(trang 10 SGK Ngữ văn 9, tập 2)
a)
- Trong hai đoạn đầu, có một loạt chứng cứ về cách ăn mặc đẹp để rút ra nhận xét về vấn đề ăn mặc gọn gàng.
- Hai quan điểm chính:
+ Ứng xử thích hợp với tình huống.
+ Ứng xử phù hợp với đạo đức và hòa hợp với môi trường sống.
- Tác giả sử dụng phép phân tích để đưa ra hai quan điểm.
b)
- Sau khi đã liệt kê một số dấu hiệu của “những quy tắc không chính thức” về trang phục; bài viết đã sử dụng phép lập luận tổng hợp để kết luận vấn đề, rút ra kết luận (đó mới là trang phục đẹp khi phù hợp văn hóa, đạo đức và môi trường).
- Lập luận tổng hợp thường được đặt ở vị trí cuối bài, trong phần kết luận của một phần hoặc toàn bộ văn bản.
Phần II
TẬP LUYỆN
Câu 1 => 2
Câu 1 (trang 10 SGK Ngữ văn 9, tập 2)
Tác giả đã phân tích như thế nào để làm sáng tỏ quan điểm: 'Học vấn không chỉ là việc đọc sách, nhưng đọc sách vẫn là một phần quan trọng của học vấn'? (Gợi ý: Chú ý thứ tự khi phân tích: Học vấn là của nhân loại ⟶ Học vấn của nhân loại được lưu truyền qua sách -> Sách là kho tàng quý giá -> Nếu chúng ta... Nếu sách bị loại bỏ... sẽ khiến ta trở thành người kém phát triển.)
Trả lời:
Để làm sáng tỏ quan điểm: “Học vấn không chỉ là việc đọc sách, nhưng đọc sách cuối cùng vẫn là một phần quan trọng của học vấn”, tác giả đã phân tích như sau:
- Đưa ra quan điểm cơ bản làm cơ sở cho lập luận: Học vấn là của nhân loại. Sách là nơi ghi chép và lưu truyền học vấn, một kho báu tinh thần của nhân loại.
- Đưa ra giả định: Để tiến bộ, cần đọc sách để hiểu rõ thành tựu của nhân loại đã đạt được trong quá khứ.
- Đưa ra giả định: Không đọc sách là loại bỏ thành tựu của nhân loại đã đạt được trong quá khứ, sẽ khiến chúng ta trở nên lạc hậu.
=> Từ quan điểm cơ bản và hai giả định, tác giả rút ra kết luận: cần phải đọc sách, vì đọc sách là chuẩn bị cho hành trình học vấn. Kết luận này được trình bày trong đoạn tiếp theo.
Câu 2 (trang 10 SGK Ngữ văn 9, tập 2)
Tác giả đã phân tích lý do tại sao cần chọn sách để đọc như thế nào?
Trả lời:
Tác giả đã phân tích lý do cần chọn sách để đọc như sau:
- Sách quá nhiều khiến người ta không chú ý đến, nên chọn sách để đọc một cách kỹ lưỡng, đọc và suy nghĩ mới có hiệu quả.
- Sách quá nhiều dễ bị phân tán. Việc chọn sách quan trọng, cơ bản để đọc, không cần phải đọc nhiều.
Câu 3 => 4
Câu 3 (trang 10 SGK Ngữ văn 9, tập 2)
Tác giả đã phân tích tầm quan trọng của cách đọc sách như thế nào?
Trả lời:
Tác giả đã phân tích tầm quan trọng của cách đọc sách như sau:
- Đọc sách không cần nhiều.
- Quan trọng nhất là chọn cho tinh, đọc cho kỹ.
- Đọc 10 quyển sách không quan trọng bằng đọc kỹ một quyển sách quan trọng.
- Đọc ít mà kỹ sẽ tạo thành nếp suy nghĩ sâu xa, tích lũy dần dần tri thức.
- Đọc sách không phải để trang trí bộ mặt như kẻ trọc phú khoe của. Đó là cách đọc sách tự lừa dối mình, thể hiện phẩm chất tầm thường thấp kém.
- Phải đọc cả hai loại sách: sách thưởng thức và sách chuyên môn. Không nên coi thường sách thưởng thức vì nó tạo nên nền văn hóa rộng cho chuyên môn sâu. Có như thế, mới có tri thức vững.
Câu 4 (trang 10 SGK Ngữ văn 9, tập 2)
Qua đó, em hiểu phân tích có vai trò như thế nào trong lập luận.
Trả lời:
Qua đó, em hiểu phân tích có vai trò trình bày các khía cạnh khác nhau của một vấn đề, một sự vật. Chẳng hạn, bàn về đọc sách là bàn về tầm quan trọng của việc đọc sách với việc tích lũy học vấn, là bàn về việc chọn lựa sách để đọc trong tình trạng sách quá nhiều, là bàn về cách đọc sách như thế nào cho có hiệu quả thiết thực. Từ đó người đọc sẽ hiểu được cặn kẽ nội dung của vấn đề, của sự vật.