Soạn bài thơ Sang thu
Cấu trúc
- Phần 1 : Các dấu hiệu của mùa thu.
- Phần 2 : Hình ảnh tự nhiên vào lúc chuyển mùa.
- Phần 3 : Cảm nhận của nhà thơ về mùa thu.
chuẩn bị soạn bài
Biến đổi của thời tiết chuyển từ mùa hè sang mùa thu được cảm nhận từ hương thơm của quả ổi trong không khí. Gió đã trở nên se lạnh, không còn mang theo hơi nóng như mùa hè. Sương mỏng bắt đầu xuất hiện trên các con đường. Đây là những dấu hiệu cho thấy mùa thu sắp đến.
Phần 2 (trang 71 Sách Giáo Khoa Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Sự nhạy cảm của nhà thơ về những thay đổi trong không gian :
- Nhận biết qua khứu giác: Mùi hương của quả ổi
- Nhận biết qua xúc giác: Gió se lạnh, sương mỏng
- Nhận biết qua cảm giác: Tác giả sử dụng kỹ thuật nhân hóa: sông như đang dạo chơi, chim vội vã tìm nơi an toàn trú mưa, mây như đang dần chuyển sang mùa thu
- Dư âm của những vạt nắng vẫn còn lại, cơn mưa rào không còn xuất hiện đột ngột nữa, và tiếng sấm không còn vang vọng.
- Với sự nhạy cảm của mình, tác giả đã miêu tả một bức tranh tự nhiên ấn tượng trong thời điểm chuyển mùa. Bức tranh không chỉ đẹp về màu sắc, hình dáng, hương thơm mà còn về sự di chuyển nhẹ nhàng.
Phần 3 (trang 71 Sách Giáo Khoa Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):
- Hình ảnh đặc biệt trong bài thơ: “Có những đám mây mùa hạ - vượt qua sang mùa thu”. Đây là hình ảnh tượng trưng, gợi ra nhiều tưởng tượng, cảm xúc, nó tạo ra một ranh giới mơ hồ giữa mùa thu và mùa hạ. Một ranh giới giữa tác giả và cuộc sống.
- Ý nghĩa của hai dòng thơ cuối “Tiếng sấm cũng ít bất ngờ - Trên hàng cây đã già” là :
+ Ý nghĩa thực tế : Mùa thu không có những cơn mưa bất ngờ, vì vậy không có tiếng sấm bất ngờ vang lên trên trời.
+ Ý nghĩa ẩn dụ : Tiếng sấm - biểu tượng cho những khó khăn, gian truân trong cuộc sống, hàng cây đã già - biểu tượng cho người trưởng thành. Người khi đã già, khi đã trải qua mọi khó khăn của cuộc đời thì họ trở nên bình thản hơn, kiên cường hơn, và vì vậy không còn điều gì làm họ bất ngờ trước những thay đổi của cuộc sống.
Thực hành
Mùa xuân gợi nhớ đến sự sống bừng nở. Mùa hè đem lại hồi ức về tiếng ve râm ran và ánh nắng vàng sặc sỡ. Mùa đông làm cho chúng ta nhớ mãi cái lạnh thấu xương. Chỉ có mùa thu hiền hòa hơn hết. Ánh nắng nhẹ nhàng hơn, thời tiết se lạnh đủ để con người cảm thấy ấm áp. Có lẽ đó là một mùa đặc biệt, nên tác giả Hữu Thỉnh đã dùng hết giác quan để trải nghiệm nó.
Tác giả sử dụng khứu giác để ngửi hương vị của trái cây mùa thu, sử dụng xúc giác để cảm nhận những cơn gió se lạnh nhẹ nhàng thổi qua làn da, sử dụng thị giác để chiêm ngưỡng những làn sương mỏng, bồng bềnh giữa những con đường nhỏ. “Bất ngờ”, ông bắt gặp, cảm nhận được thời khắc giao mùa đã đến. Đó là luật lệ của bốn mùa, cũng như luật lệ của cuộc sống. Bầu trời chuyển sang thu, con người chuyển sang tuổi thứ.