Buzz
Bài thơ Viếng lăng Bác trang 58, 59, 60 trong sách Ngữ văn lớp 9 sẽ hỗ trợ học sinh hiểu và viết văn dễ dàng hơn.
Viết lại bài thơ Viếng lăng Bác (tác giả: Viễn Phương)
Bố cục của bài thơ
- Phần đầu: Sự cảm xúc của tác giả khi đến thăm lăng Bác
- Phần 2 + 3: Cảm xúc khi đi vào lăng với dòng người
- Phần cuối: Cảm xúc khi phải rời lăng để quay về miền Nam
Question 1 (trang 60 sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 2)
Cảm xúc chủ đạo trong bài thơ là sự kính trọng, lòng biết ơn, và niềm tự hào, nhưng vẫn không thể phủ nhận cảm xúc đau buồn và tiếc nuối.
- Tông điệu của bài thơ: trang nghiêm, kính trọng, và sâu lắng
- Trình tự biểu hiện cảm xúc khi viếng lăng Bác:
+ Cảm xúc trước lăng,
+ Cảm xúc khi hòa mình vào dòng người vào lăng
+ Ước ao sâu sắc muốn được ở bên lăng Bác mãi mãi
Câu 2 (trang 60 sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 2)
Hàng tre được miêu tả vừa là hiện thực vừa mang tính biểu trưng:
+ Hình ảnh của hàng tre thể hiện sự gắn bó thân thiết với làng quê, là biểu tượng của lòng kiên cường, bất khuất của dân tộc Việt Nam
+ Sự thẳng thắn của hàng tre đại diện cho tính chất mạnh mẽ, kiên định của người Việt, luôn giữ vững tinh thần cao thượng dù trong hoàn cảnh khó khăn
+ Hình ảnh của hàng tre ở cuối bài nhấn mạnh vào tinh thần đoàn kết, lòng trung hiếu - những phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam
- Sự đối xứng trong cấu trúc bài thơ với hình ảnh của hàng tre từ đầu đến cuối nhằm tạo ra ấn tượng sâu sắc, và nhấn mạnh vào cảm xúc.
→ Tác giả đã sử dụng hình ảnh biểu trưng của hàng tre để xây dựng nên một tác phẩm nghệ thuật đầy ý nghĩa.
Câu 3 (Trang 60 sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 2)
Mỗi ngày, mặt trời vẫn lặng lẽ đi qua trên lăng
Nhìn thấy một mặt trời đỏ rực bên trong lăng
- Hình ảnh ẩn dụ về mặt trời - Bác thể hiện sự vĩ đại của Bác, lòng thành kính sâu sắc từ nhà thơ và cả dân tộc Việt Nam dành cho Bác
Hàng ngày, dòng người vẫn đi qua với nỗi nhớ thương
Hàng hoa tràn đầy, dâng lên bảy mươi chín mùa xuân
- Hình ảnh ẩn dụ về 'tràng hoa' thể hiện lòng thành kính, xúc động của mọi người khi đến lăng viếng Bác
Bác nằm trong giấc ngủ yên bình
Dưới ánh trăng sáng nhẹ nhàng
- Hình ảnh Bác nằm trong 'giấc ngủ yên bình' khiến lòng tác giả càng thêm xót xa về sự ra đi của Bác
+ Ánh trăng: hình ảnh trong thơ liên quan đến cuộc đời của Bác, là biểu tượng của con đường soi sáng dân tộc
- Cảm xúc chân thành và đau lòng dâng trào trong tâm hồn tác giả:
Dù biết trời xanh sẽ mãi mãi
Nhưng lòng vẫn nhói đau thật sâu
- Phần kết của bài thơ thể hiện ước mong của nhà thơ muốn mãi ở bên Bác: muốn trở thành một con chim, một đóa hoa
+ Đặc biệt, ước nguyện trở thành cây tre trung hiếu ở bên Bác, là biểu tượng của tinh thần cao quý của người Việt Nam
→ Nhà thơ và toàn dân Việt Nam luôn dành tình cảm đặc biệt, lòng kính trọng và yêu mến với Bác
Câu 4 (Trang 60 sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 2)
- Dạng thơ: tự do
- Cách sử dụng vần: linh hoạt, nhịp thơ chậm rãi thể hiện sự sâu lắng, suy tư, và tư duy sâu xa của nhà thơ
- Sử dụng ngôn ngữ và hình ảnh sáng tạo, vừa truyền đạt nghĩa thực vừa mang nghĩa biểu tượng
- Sử dụng ngôn ngữ phong phú để biểu đạt: kính trọng, tự hào, tiếc nuối, và đau lòng
Thực hành
Bài 1 (Trang 60 sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 2)
Học thuộc lòng bài thơ
Bài 2 (Trang 60 sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 2)
Bài thơ Viếng lăng Bác thể hiện lòng kính trọng và tự hào của nhà thơ Viễn Phương khi lần đầu tiên viếng thăm lăng Bác. Trong đó, các khổ thơ 2 và 3 diễn tả một cách chân thành tình cảm của nhà thơ cũng như của người dân Việt Nam đối với Bác. Tác giả sử dụng hình ảnh mặt trời để miêu tả sự vĩ đại và cao quý của Người:
Mỗi ngày, mặt trời vẫn lặng lẽ đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời bên trong lăng rực đỏ
Nếu mặt trời thực sự mang lại ánh sáng và sự sống cho mọi sinh vật, thì Bác đã mang lại cho dân tộc Việt Nam con đường hạnh phúc và tự do. Dòng người 'ngày ngày' vẫn nhớ về Bác, và 'hàng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân' đó vẫn tiếp tục mãi mãi như một biểu tượng của lòng biết ơn đối với vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc.
Bác nằm trong giấc ngủ yên ả
Giữa vầng trăng sáng nhẹ nhàng
Với nhà thơ, Bác chỉ như đang nằm trong 'giấc ngủ yên ả', và xung quanh Bác được chiếu sáng bởi những vầng trăng dịu dàng trong trí tưởng tượng của tác giả. Tác giả cảm thấy nhói lòng, dù biết rằng quy luật tự nhiên nhưng vẫn không thể ngăn được cảm xúc đau buồn, tiếc nuối khi Bác không còn nữa. Nhưng Bác vẫn sống mãi trong lòng tác giả, trong đất nước và trong trái tim của người Việt Nam.
Ý nghĩa - Giá trị
- Về nghệ thuật: Học sinh có thể phân tích được những nét đặc sắc về mặt nghệ thuật trong bài thơ như: giọng điệu trang trọng và cảm xúc, hình ảnh ẩn dụ đẹp, sử dụng ngôn từ biểu tượng cùng với việc sắp xếp ngôn từ đơn giản mà sâu sắc, hàm súc.
