Viết một bài văn luận phân tích và đánh giá một tác phẩm truyện Hay của lớp 10 Cánh diều

Viết bài văn luận phân tích và đánh giá một tác phẩm truyện là một trong những chủ đề thú vị trong chương trình Ngữ văn 10 Cánh diều tập 2 trang 55.

Viết bài văn phân tích một tác phẩm truyện là để làm rõ và đánh giá giá trị (cái hay, cái đẹp) của nội dung và nghệ thuật trong tác phẩm. Phân tích và đánh giá thường đi đôi với nhau trong các bài văn luận văn học. Dưới đây là 2 ví dụ về Phân tích một tác phẩm truyện mà Mytour giới thiệu, mời các bạn cùng tham khảo.

Phân tích nhân vật dì Mây trong Người ở bến sông Châu

Nhà văn Nguyễn Minh Châu đã nói: “Văn học và nghệ thuật là hai đường tròn đồng tâm với tâm điểm chính là con người”. Quả đúng như vậy, giá trị thực sự của nghệ thuật nằm ở vẻ đẹp con người. Khi đọc mỗi tác phẩm văn học, chúng ta như đang tiếp xúc, gặp gỡ và thấu hiểu một số phận, một cuộc đời. Và chắc chắn, tôi không thể quên nhân vật dì Mây trong truyện ngắn “Người ở bến sông Châu” của Sương Nguyệt Minh.

Trong bối cảnh xã hội Việt Nam sau chiến tranh, 'Người ở bến sông Châu' kể về cuộc đời của dì Mây – một người lính trở về sau cuộc chiến chống Mỹ. Đọc tác phẩm, không chỉ cảm nhận được khó khăn, đau buồn của dì mà còn thấy được sự tàn bạo mà chiến tranh mang lại cho con người.

Đầu tiên, dì Mây là biểu tượng của những người sẵn lòng hy sinh cho sự độc lập dân tộc. Là một cô gái trẻ đẹp với mối tình đang nảy nở, dì từ bỏ tất cả để tham gia chiến trường, đối mặt với tử thần. Trở về sau chiến tranh, dì được người dân chào đón nồng hậu khắp xóm Trại. 'Người đưa đẩy, an ủi, kẻ cảm thông, xót xa'. Có lẽ vì chiến tranh đã lấy đi quá nhiều từ dì. Một mối tình dang dở, một thanh xuân rực rỡ hay một mái tóc đen óng. Ngày trở về, dì cảm thấy lạc lõng trong quê hương khi mọi thứ đã thay đổi. Người mà dì yêu thương, mong muốn gắn bó cả đời đã hi sinh trong chiến trận hoặc kết hôn với người phụ nữ khác. Mái tóc của dì trước đây óng mượt bây giờ rụng nhiều, xơ và mảnh. Hơn nữa, dì đã mất cả hai chân của mình. Dì phải dùng chân giả, nạng gỗ, khó nhọc leo lên thuyền. Mặc cho những biến cố, dì vẫn kiên cường, sống lạc quan.

Dì Mây cũng là một người phụ nữ trung thành, vị tha trong tình yêu. Trong chiến trường, không một ngày nào dì không viết tên người yêu vào nhật kí. Người con gái ở Trường Sơn luôn mang theo nỗi nhớ thương và tình yêu vô hạn cho người bạn ở quê hương xa xôi. Dù có lẽ người phụ nữ ấy sẽ có kết thúc viên mãn khi trở về, nhưng không... dì trở về trong lãng quên của người mà dì yêu thương nhất – chú San. Chàng trai dì từng 'bỏ chèo ôm chặt, nép đầu vào ngực người yêu' giờ đã có cuộc sống mới bên tình yêu khác. Dì không thể trách ai, thời gian đã xóa nhòa tất cả ký ức đẹp giữa hai người. Tuy nhiên, trước lời đề nghị 'từ bỏ tất cả' và 'làm lại' của chú San, dì quyết định nói 'Không!'. Mặc dù buồn, đau lòng, nhưng dì hiểu, hạnh phúc của mình sẽ lấy đi của một người phụ nữ khác: 'Thôi! Thôi! Lỡ rồi! Dù sao cũng chỉ một phụ nữ khổ. Anh về đi'. Vì hạnh phúc của người yêu, dì Mây sẵn lòng hy sinh bản thân mình. Một con người với trái tim cao thượng!

Tác giả đã đưa dì Mây vào tình huống trớ trêu hơn khi để dì đỡ đẻ cho cô Thanh – vợ chú San. Trong cơn mưa tầm tã, dì Mây với đôi chân thương tật giúp cô Thanh vượt qua cơn đau đẻ. Mặc cho lời can ngăn của thím Ba, dì nhẹ nhàng khuyên bảo cô Thanh cố rặn: “Em cố lên. Hãy nghĩ đến đứa con. Nào...cố lên em....” Có lẽ ít ai nghĩ rằng đây là lời nói của một người phụ nữ đối với người đã thay thế cho hạnh phúc của mình. Đỡ đẻ thành công, nghe tiếng trẻ con khóc, dì Mây “xót xa, tủi hơn xen lẫn niềm ao ước, chờ mong, vui buồn lẫn lộn”. Có lẽ dì cũng tủi thân khi bản thân giờ chỉ còn lẻ bóng một mình, dì xót thương cho số phận bất hạnh của bản thân. Giá như hai người không phải chia xa, giá như không có chiến tranh, có lẽ bây giờ dì cũng đang hạnh phúc bên chồng con. Thật tội nghiệp và đáng thương cho số phận của người phụ nữ ấy!

Như vậy, tác giả Sương Minh Nguyệt đã đặt nhân vật dì Mây vào những tình huống đầy thử thách để nhân vật tự thể hiện. Chúng ta có thể thấy rằng chiến tranh đã lấy đi quá nhiều từ con người: vẻ đẹp, sức khỏe, tình yêu,... Tuy nhiên, chiến tranh không thể vùi dập tinh thần con người – một tấm lòng vị tha và cao thượng.

Đánh giá và phân tích về nhân vật Quận Huy

Trong đoạn trích về cuộc nổi dậy của kiêu binh trong tác phẩm Hoàng Lê nhất thống chí của Ngô Gia Văn Phái, nhân vật Quận Huy được mô tả là một chỉ huy quân sĩ có tài năng lãnh đạo và lòng nhân từ cao thượng. Anh ta là một chiến binh đáng kính, được đồng đội khác tôn trọng và ngưỡng mộ.

Quận Huy đã trở thành người đứng đầu của cuộc nổi dậy của kiêu binh khi chứng kiến những cuộc đàn áp tàn bạo từ quân đội Nga. Anh ta nhận ra rằng việc nổi dậy là phương tiện duy nhất để bảo vệ quyền lợi của mình và đồng bọn. Với sự can đảm và tài năng lãnh đạo xuất sắc, Quận Huy đã dẫn dắt cuộc nổi dậy của kiêu binh.

Nhân vật này không chỉ có tài lãnh đạo và can đảm mà còn là một người có lòng nhân ái cao thượng. Trong đoạn trích, khi Quận Huy chứng kiến ​​người lính trẻ tuổi bị quân đội Nga đàn áp, anh ta đã dũng cảm đứng lên và hy sinh để giúp đỡ đồng đội. Điều này cho thấy Quận Huy là một chiến binh với trái tim nhân ái, luôn sẵn lòng hy sinh cho đồng đội. Tuy nhiên, dù có tài năng lãnh đạo và lòng nhân từ cao thượng, Quận Huy cũng không thể tránh khỏi sự đối đầu với sự thật. Khi nhận ra rằng cuộc nổi dậy của kiêu binh không mang lại lợi ích, anh ta quyết định giải tán cuộc nổi dậy và chấp nhận hình phạt từ quân đội. Điều này cho thấy Quận Huy là một chiến binh trung thực, luôn tôn trọng sự thật và có đạo đức.

Quận Huy được coi là một nhân vật xuất sắc trong đoạn trích về cuộc nổi dậy của kiêu binh trong Hoàng Lê nhất thống chí. Anh ta có tài lãnh đạo, lòng nhân từ cao thượng và đạo đức, và đã sẵn lòng hy sinh cho đồng đội. Quận Huy tiếp tục khẳng định rằng quân đội sẽ không tấn công dân thường và đề nghị quân đội kiểm soát vũ khí để bảo đảm an toàn. Tuy nhiên, những lời nói của anh ta không thuyết phục được sĩ quan và binh lính nổi dậy, họ vẫn tiếp tục tấn công cơ quan chính phủ và bắt giữ quan chức địa phương.

Trước tình hình khó khăn, Quận Huy đã nhanh chóng áp dụng các biện pháp để kiềm chế tình hình. Ông đã ra lệnh cho quân đội triển khai binh sĩ đến các điểm nóng để kiểm soát tình hình và bảo vệ trật tự công cộng. Đồng thời, ông cũng yêu cầu các tay súng trung thành bảo vệ các cơ sở quan trọng như nhà thờ, tòa nhà hành chính và bảo vệ các quan chức địa phương. Nhờ sự quyết đoán và khéo léo, Quận Huy đã giúp kiềm chế được cuộc nổi loạn và duy trì trật tự công cộng trong khu vực. Sau đó, ông cũng tiến hành cải cách trong việc xây dựng hệ thống an ninh và chính quyền địa phương để đảm bảo tình hình ổn định.

Từ những hành động và quyết định của Quận Huy trong cuộc nổi loạn, chúng ta có thể thấy rõ phẩm chất lãnh đạo xuất sắc của ông. Ông là người quyết đoán, khéo léo và kiên quyết trong việc đối phó với tình hình khó khăn. Ông cũng tôn trọng pháp luật và luôn đặt lợi ích của cộng đồng lên hàng đầu. Thông qua những phẩm chất đó, Quận Huy đã thành công trong việc duy trì trật tự công cộng và ngăn chặn sự lan rộng của cuộc nổi loạn sang các khu vực khác. Điều này cho thấy, với một lãnh đạo có tài và kiên quyết, cuộc nổi loạn có thể được kiểm soát và trật tự xã hội được duy trì.