Viết thuyết minh về thể loại văn học Truyện ngắn (3 Cấu trúc + 8 Mẫu) Các bài viết thuyết minh hay nhất

Thuyết minh về thể loại văn học Truyện ngắn chọn lọc 8 mẫu hay, đặc biệt nhất, giúp các bạn học sinh hiểu được các thông tin hữu ích về định nghĩa, đặc điểm và ý nghĩa của truyện ngắn trong văn học Việt Nam.

Truyện ngắn là thể loại văn học tường thuật, tái hiện những sự kiện, biến cố,… thông qua lời kể chân thực của người kể chuyện, nhằm phác họa một số phận, một cuộc sống nhân vật một cách khách quan nhất. Mời các bạn cùng đọc bài viết dưới đây để viết bài văn thuyết minh về một thể loại văn học thú vị.

Cấu trúc thuyết minh về thể loại văn học Truyện ngắn

Phần tổ chức ý 1

1. Khởi đầu

• Giới thiệu sơ lược về thể loại truyện ngắn.

2. Nội dung chính

- Định nghĩa truyện ngắn:

• Hình thức tự sự nhỏ.
• Tập trung vào việc mô tả một sự kiện, hành động của nhân vật.

- Đặc điểm cơ bản của truyện ngắn:

• Dung lượng ngắn.
• Ít sự kiện, nhân vật.
• Diễn ra trong một không gian và thời gian hạn hẹp.
• Không phải kể toàn bộ câu chuyện của một người mà chỉ tập trung vào một giai đoạn, một khoảnh khắc để truyền đạt thông điệp sâu sắc.

- Ý nghĩa: Mang ý nghĩa về cuộc sống, về xã hội sâu sắc.

3. Kết luận

• Tóm tắt ngắn gọn cảm nhận cá nhân.

Kế hoạch 2

I. Nội dung chính

• Giới thiệu về sự đa dạng của các thể loại văn học: Sự phong phú và đa dạng của các thể loại văn học, mỗi thể loại có đặc điểm riêng
• Giới thiệu về truyện ngắn: là một trong những thể loại tiêu biểu

II. Nội dung chính

- Giới thiệu định nghĩa về truyện ngắn: Truyện ngắn là một dạng văn học. Thường được viết dưới dạng văn bản ngắn gọn, súc tích và sâu sắc hơn so với tiểu thuyết. Truyện ngắn thường có chiều dài từ vài dòng đến vài chục trang, trong khi tiểu thuyết thường kéo dài hơn. Vì vậy, tình huống trong truyện ngắn luôn là yếu tố quan trọng nhất của nghệ thuật này.

- Giới thiệu đặc điểm của truyện ngắn:

• Truyện ngắn thường tập trung vào một tình huống, một chủ đề cụ thể. Trong khi đó, tiểu thuyết thường đa dạng và phong phú hơn về nội dung, phản ánh nhiều mặt của cuộc sống. Do đó, truyện ngắn thường hạn chế về nhân vật, thời gian và không gian, đôi khi chỉ tập trung vào một khoảnh khắc của cuộc sống.
• Truyện ngắn thường để lại cho độc giả một điều bí ẩn, một câu hỏi cần phải giải đáp. Cái bí ẩn này ngày càng trở nên căng thẳng và cuối cùng được giải quyết một cách bất ngờ, khiến người đọc hồi hộp, sảng khoái.
• Truyện ngắn có tính cô đọng và mở rộng, súc tích và ngắn gọn. Một truyện ngắn mười hai trang có thể chứa đựng nhiều ý nghĩa hơn một cuốn tiểu thuyết dài bốn trăm trang. Đây là một phương tiện nghệ thuật độc đáo của văn học hư cấu.

- Truyện ngắn cũng có tất cả các yếu tố như tiểu thuyết: ngôn ngữ, nội dung, nhân vật và phong cách. Nhà văn truyện ngắn có thể sử dụng mọi công cụ nghệ thuật mà tiểu thuyết gia sử dụng. Truyện ngắn có thể được coi là một dạng tình khúc viết bằng văn bản thơ cao.

III. Tổng kết

• Xác nhận vai trò, vị trí của thể loại truyện ngắn trong quá trình phát triển của văn học

Phân loại 3

I. KHỞI ĐẦU: Nhận định về truyện ngắn

II. NỘI DUNG CHÍNH:

- Đề cập đến các đặc điểm quan trọng của truyện ngắn

• Đặc điểm về dung lượng: ít trang, không dài.
• Sự kiện, nhân vật: ít nhân vật và sự kiện vì truyện ngắn có dung lượng nhỏ.

- Đặc điểm về cốt truyện:

• Diễn ra trong một không gian và thời gian hạn hẹp.
• Không diễn đạt toàn bộ cuộc sống mà chỉ tập trung vào từng khoảnh khắc.

- Ý nghĩa: Mang ý nghĩa về cuộc sống, về xã hội.

III. TỔNG KẾT:

- Phê phán cá nhân:

• Về vẻ đẹp, sức hút của truyện ngắn.
• Phù hợp với cuộc sống năng động hiện nay.

Thuyết minh về thể loại văn học Truyện ngắn - Mẫu 1

Nhà văn vĩ đại của thế giới, Raymond Carver, đã nói một câu rất hay rằng: “Tác phẩm hay nhất, tác phẩm hấp dẫn và thỏa mãn nhất ở mọi mặt, có lẽ là tác phẩm được viết dưới dạng truyện ngắn”. Điều đó không sai vì văn học Việt Nam đã phát triển không thể không công nhận những đóng góp tuyệt vời của thể loại này. Truyện ngắn, dù nhỏ bé nhưng luôn mang đến cho người đọc cái nhìn sâu sắc, chân thực nhất về mọi khía cạnh của cuộc sống.

Văn học không bao giờ bị giới hạn trong một khung cảnh cụ thể mà luôn mở ra với vô số hình dạng, đa dạng từ ngôn từ, hình ảnh đến cốt truyện, tinh tế trong việc chọn từ ngữ, nghệ thuật câu dẫn người đọc từ cảm xúc này đến những điều bất ngờ, nút thắt khác. Nếu văn học được xem là một nghệ thuật, thì những nhà văn chính là những nghệ sĩ không ngừng tìm kiếm, sáng tạo những tác phẩm có phong cách, cá nhân hóa làm nên một tác phẩm văn học vĩ đại của Việt Nam. Trong nhiều thể loại như tiểu thuyết, truyện dân gian, thơ,… thì truyện ngắn được xem là một ngọn núi lớn, đã phát triển từ lâu, đã in sâu dấu ấn theo thời gian với rất nhiều tác phẩm nổi tiếng như “Chiếc lược ngà – Nguyễn Quang Sáng”, “Gió đầu mùa – Thạch Lam”, “Tắt đèn – Ngô Tất Tố”… Có thể thấy các nhà văn đã thành công trong việc tạo ra những tác phẩm truyện ngắn cũng như những tác phẩm văn học khác, mang dấu ấn riêng của dân tộc và thời đại. Trong sự đặc biệt của phong cách, người ta tìm thấy cái hình ảnh của tâm hồn đẹp, đặc trưng của dân tộc, đó chính là điều khiến Tô Hoài có câu: “Mỗi trang văn là một góc của thời đại nó sinh ra” (Tô Hoài). Truyện ngắn là thể loại văn học thể hiện rõ nhất điều này, từng câu văn, bối cảnh, cốt truyện, tình tiết của từng tác phẩm truyện sẽ mang hơi thở của thời đại, dấu chân của nhà văn. Một thể loại văn học gắn liền với cuộc sống con người rất chân thực, dễ hiểu, súc tích nhưng vô cùng lôi cuốn là nhận xét dành cho truyện ngắn. Qua nhiều thăng trầm, truyện ngắn đã có một chỗ đứng vững chắc trong văn học, đã khẳng định với không ít những tác phẩm trường tồn theo thời gian, có thể kể đến “Số đỏ - Vũ Trọng Phụng”, “Chiếc thuyền ngoài xa - Nguyễn Minh Châu”, “Hai đứa trẻ - Thạch Lam”, “Chí Phèo – Nam Cao”…

Thể loại truyện ngắn từ lâu đã trở thành một điểm nhấn quan trọng của Văn học hiện đại Việt Nam. Thời điểm vượt trội, tạo nên dấu ấn mạnh mẽ của thể loại truyện ngắn là vào thế kỉ XX, nó phát triển bền bỉ, ngày càng chất lượng hơn gắn cùng sự đóng góp của những tên tuổi, đó là Phạm Duy Tốn, Nguyễn Công Hoan, Thạch Lam, Nam Cao, Tô Hoài… Trong thời kì chiến tranh, truyện ngắn có sự chậm lại nhưng không vì thế mà nó ngừng hẳn, nó chảy chậm mà chắc với những tác phẩm tái hiện một cách chân thực nhất từ đời sống, chế độ cùng con người vào thời kì đó. Chúng ta làm sao quên được Chị Dậu hiện lên là người phụ nữ điển hình chất phác, cần cù cùng sự phơi bày một chế độ bọn cường hào thống trị trước Cách Mạng đó là sự tham lam, bản chất tàn bạo của tác phẩm Tắt đèn của Ngô Tất Tố. Khi hòa bình lặp lại trên nước nhà thì có thể nói là giai đoạn truyện ngắn vượt lên, tỏ rõ mình trong nền văn học với không ít những tác phẩm thành công mang đậm giá trị nhân văn từ câu chuyện đời sống con người.

Nền văn học có phát triển cùng nhiều thể loại thơ, tiểu thuyết hiện đại thì truyện ngắn vẫn mãi có một chỗ đứng vững chắc, bền bỉ theo năm tháng. Những tác phẩm kiệt tác trường tồn mãi, là những lát cắt chân thực từ đời sống, xã hội Việt Nam sẽ là những áng văn bất hủ đi cùng tên tuổi của nhà văn. Thể loại văn học truyện ngắn sẽ mãi là nơi để những nhà văn có thể khai thác, chọn để viết và người đọc đón nhận bằng cả trái tim.

Thuyết minh về thể loại văn học Truyện ngắn - Mẫu 2

Truyện ngắn là thể loại gần gũi với đời sống hằng ngày, súc tích, dễ đọc, lại thường gắn liền với hoạt động báo chí, do đó có tác dụng, ảnh hưởng kịp thời trong đời sống. Nhiều nhà văn lớn trên thế giới và nước ta đã đạt tới đỉnh cao của sự nghiệp sáng tạo nghệ thuật chủ yếu bằng những truyện ngắn xuất sắc của mình.

Thể loại văn học - truyện ngắn xuất hiện trên một tạp chí xuất bản đầu thế kỉ XIX, phát triển lên đến đỉnh cao nhờ những sáng tác xuất sắc của văn hào Nga Chekhov và trở thành một hình thức nghệ thuật lớn của văn học thế kỉ XX. Mặc dù thuật ngữ truyện ngắn ra đời muộn (khoảng cuối thế kỉ XIX) nhưng bản thân truyện ngắn đã xuất hiện và tồn tại ngay từ buổi bình minh của nhân loại, khi con người biết sáng tác văn chương. Trải qua hàng ngàn năm, với bao biến cố thăng trầm của thể loại, ngày nay truyện ngắn đã chiếm lĩnh được vị trí quan trọng trên văn đàn trong kỷ nguyên hiện đại, hậu hiện đại. Khi con người bị dồn ép về mặt thời gian hơn bao giờ hết, chúng ta không có đủ thời gian cho những bộ tiểu thuyết đồ sộ như: Tây du ký, Tam quốc diễn nghĩa, Thuỷ hử, Hồng Lâu mộng, Những người khốn khổ, Chiến tranh và hòa bình, Sông Đông êm đềm… Thì điều đó khiến thể loại truyện ngắn ngày càng thu hút độc giả.

Truyện ngắn là thể loại văn học tự sự nhỏ, trực tiếp mô tả mảnh đời, biến cố hoặc trạng thái của nhân vật, thể hiện khía cạnh của tính cách hoặc cuộc sống xã hội. Truyện tập trung vào một không gian, thời gian hạn chế, chọn lọc những khoảnh khắc, những “lát cắt” để thể hiện. Tuy ngắn gọn nhưng có thể nói lên những vấn đề lớn của cuộc sống.

Raymond Carver - một trong những bậc thầy của truyện ngắn đã nhận định: “tác phẩm hay nhất, hấp dẫn nhất và thỏa mãn nhất có cơ hội lớn nhất để trường tồn chính là tác phẩm được viết dưới dạng truyện ngắn”. Truyện ngắn gắn chặt với báo chí, với tốc độ phát triển của báo chí hiện nay, đây là một lợi thế lớn. Hơn nữa, thời điểm này là cơ hội cho các tác giả trẻ khẳng định mình.

Lịch sử văn học Việt Nam gắn liền với truyện ngắn, từ những tên tuổi lừng lẫy như Phạm Duy Tốn, Nguyễn Công Hoan, Nam Cao đến các tác giả trẻ như Đỗ Hoàng Diệu, Nguyễn Ngọc Tư. Truyện ngắn đã và đang là thể loại được quan tâm, cách tân mạnh mẽ trong văn học hiện đại.

Truyện ngắn hiện nay đã trở thành một phần quan trọng của văn học hiện đại, góp phần không nhỏ vào thành tựu văn học của Việt Nam trong thế kỉ XX, XXI và xa hơn nữa.

Thuyết minh về thể loại văn học Truyện ngắn - Mẫu 3

Trong suốt thời gian dài, chúng ta đã đọc nhiều thể loại văn chương khác nhau như truyền thuyết, truyện cười, tiểu thuyết... Tuy nhiên, truyện ngắn có những điểm đặc biệt riêng. Hãy cùng nhau khám phá thế giới của truyện ngắn.

Truyện ngắn thật sự rất ngắn, phản ánh cuộc sống một cách tự nhiên và chân thực. Tác phẩm Lão Hạc của Nam Cao là một minh chứng rõ ràng, khi nó mô tả một phần nhỏ trong cuộc sống của nhân vật và tạo ra một ấn tượng sâu sắc cho người đọc.

Truyện ngắn thường nâng cao phẩm chất con người, phê phán những tật xấu và giáo dục cho độc giả theo hướng tích cực. Việc phát triển thêm thể loại này sẽ làm cho văn học Việt Nam ngày càng phong phú, đa dạng.

Thuyết minh về thể loại văn học Truyện ngắn - Mẫu 4

Truyện ngắn là một hình thức văn học gần gũi, có thể chúng ta sẽ tiếp xúc hàng ngày. Dù ngắn gọn, nhưng truyện ngắn vẫn có khả năng tái hiện một phần của cuộc sống, thể hiện khía cạnh của tính cách và đời sống xã hội.

Truyện ngắn có một số đặc điểm cơ bản như: ít nhân vật và sự kiện, diễn ra trong không gian, thời gian hạn chế và sử dụng kỹ thuật đối chiếu, tương phản để nổi bật chủ đề.

Trong truyện ngắn, thường chỉ có một số nhân vật và sự kiện nhất định được tập trung để khắc họa một khía cạnh của tính cách hoặc xã hội. Cốt truyện thường xoay quanh những sự kiện quan trọng trong cuộc đời nhân vật như tác phẩm Tôi đi học của Thanh Tịnh hay Lão Hạc của Nam Cao.

Trong truyện ngắn, thường chỉ đề cập đến một khoảnh khắc, một lát cắt quan trọng trong cuộc sống, thể hiện qua không gian và thời gian hạn chế. Các tác phẩm của Thanh Tịnh, Nam Cao, O. Hen-ri là ví dụ điển hình cho điều này.

Kết cấu của truyện ngắn thường sử dụng kỹ thuật đối chiếu, tương phản để làm nổi bật chủ đề của tác phẩm, như trong các tác phẩm của Thanh Tịnh, Nam Cao và O. Hen-ri.

Mặc dù không dài nhưng truyện ngắn mang lại cho độc giả nhiều cảm xúc và bài học sâu sắc về cuộc sống. Vai trò của truyện ngắn vẫn rất quan trọng trong đời sống hiện nay.

Thuyết minh về thể loại văn học Truyện ngắn - Mẫu 5

Truyện ngắn là một trong những thể loại văn học quan trọng và được yêu thích nhất. Trong quá trình tìm hiểu về nó, ta có thể nhận biết những đặc điểm riêng để phân biệt với các thể loại khác.

Về bản chất, truyện ngắn là một thể loại văn học, thường được kể bằng văn xuôi với dung lượng ngắn gọn, súc tích hơn so với tiểu thuyết. Thông thường, độ dài của truyện ngắn chỉ từ vài dòng đến vài chục trang.

Trong mặt hình thức, truyện ngắn tập trung vào một tình huống, một chủ đề cụ thể. Nó thường cô đọng, mở rộng và có thể chứa đựng nhiều ý nghĩa hơn so với tiểu thuyết dài. Truyện ngắn cũng là một phạm trù khác của các tác phẩm hư cấu, với sự sáng tạo trong ngôn ngữ, nội dung và nhân vật.

Về lịch sử, truyện ngắn xuất hiện từ thế kỷ 19 trên các tạp chí và trở thành một hình thức nghệ thuật lớn của văn học thế kỷ 20. Mặc dù đã tồn tại trong dân gian, nhưng chỉ đến khi có sự phát triển của độc giả biết đọc biết viết ở phương Tây, thì truyện ngắn mới thực sự phát triển.

Mỗi tác phẩm truyện ngắn đều chứa đựng một thông điệp sâu sắc của tác giả. Có những tác phẩm nổi tiếng như Tôi đi học (Thanh Tịnh), Lão Hạc (Nam Cao), Chiếc lá cuối cùng (O.Henry) đã được đưa vào chương trình học tập.

Tóm lại, truyện ngắn là một thể loại văn học quan trọng không chỉ trong văn học Việt Nam mà còn trên toàn thế giới.

Thuyết minh về thể loại văn học Truyện ngắn - Mẫu 6

Mỗi tác phẩm văn học là kết tinh của sự sáng tạo, tài năng và trí tuệ của người nghệ sĩ. Để truyền đạt thông điệp, mỗi tác giả chọn lựa hình thức phù hợp, có người viết thơ, người viết tiểu thuyết, và nhiều người chọn truyện ngắn.

Truyện ngắn là một loại hình văn học tự sự nhỏ, tác giả sử dụng nhân vật để kể lại câu chuyện về một số phận, một cuộc đời, hoặc một sự kiện, từ đó truyền đạt thái độ, quan điểm và truyền tải những bài học cho độc giả.

Có nhiều nhà văn lựa chọn viết truyện ngắn để phát triển tài năng và ý tưởng của mình vì truyện ngắn có dung lượng nhỏ, ít nhân vật và thường tập trung vào một khía cạnh, một vài nhân vật và sự kiện nhỏ. Ví dụ như truyện 'Lão Hạc' của Nam Cao tập trung vào diễn biến tâm trạng của Lão Hạc sau khi bán cậu Vàng, hay trong truyện 'Chiếc lá cuối cùng' xoay quanh thái độ của nhân vật Giôn-xi với cuộc sống qua những chiếc lá cuối cùng.

Không gian và thời gian của truyện ngắn không rộng lớn như tiểu thuyết mà thường hẹp, các tác giả thường chọn một thời điểm, một sự kiện, thậm chí là một khoảnh khắc để trình bày nội dung, ý tưởng. Ví dụ, trong truyện ngắn Tôi đi học, nhà văn Thanh Tịnh đã chọn thời điểm là lần đầu tiên đi học, không gian là nhà và trường học.

Truyện ngắn thường tập trung mô tả một khía cạnh của cuộc sống, một biến cố, sự kiện nào đó xảy ra trong cuộc đời nhân vật. Qua hành động, lời nói, tác giả truyện ngắn thường làm nổi bật được tính cách nhân vật, và từ đó phản ánh sâu xa hơn là mặt tích cực hoặc hạn chế của xã hội hiện đại. Ví dụ: Qua cuộc đời bi kịch của Lão Hạc, đặc biệt là hành động ăn bã chó của lão Hạc, tác giả Nam Cao không chỉ tôn vinh con người giàu nhân cách của Lão Hạc mà còn lên án, chỉ trích xã hội hiện đại đã đẩy con người vào bước đường cùng.

Một điểm đặc biệt khác của truyện ngắn không thể bỏ qua chính là cốt truyện. Cốt truyện ngắn thường tập hợp các tình tiết, sự kiện xảy ra liên tục, các tình huống tác động lẫn nhau để đẩy mâu thuẫn, bi kịch của nhân vật lên đến đỉnh điểm và buộc nhân vật phải lựa chọn, giải quyết. Trong truyện ngắn Lão Hạc, đứng trước 2 lựa chọn: Tiếp tục tiêu tiền dành cho con để duy trì sự sống hoặc sống lay lắt, đánh mất chính mình, lão Hạc đã chọn cái chết để bảo vệ nhân cách, hoàn thành trách nhiệm của một người cha.

Dù dung lượng của truyện ngắn nhỏ, khi kể không thể trọn vẹn quá trình, diễn biến của cuộc đời con người nhưng lại có khả năng truyền đạt lớn. Thông qua một cuộc đời, một bi kịch, một hành động trong truyện ngắn, tác giả đã tóm gọn được hiện thực trong xã hội, trong chính cuộc sống của con người, từ đó đem lại cho người đọc những trải nghiệm sâu sắc.

Truyện ngắn đã trải qua một quá trình phát triển dai dẳng, bắt đầu từ khi con người mới bắt đầu sáng tác văn chương và phải đến cuối thế kỷ XIX thì truyện ngắn mới thực sự có cơ hội phát triển mạnh mẽ và tạo ra những tiếng vang lớn.

Tại Việt Nam, truyện ngắn đã bắt đầu phát triển mạnh mẽ nhất trong những năm hai mươi của thế kỷ XX với sự đóng góp đáng kể từ các tác giả lớn như: Nguyễn Bá Học, Hồ Biểu Chánh, Nguyễn Công Hoan, Thạch Lam...

Truyện ngắn đóng vai trò quan trọng là biểu tượng của văn học hiện đại Việt Nam. Ngày nay, truyện ngắn vẫn tiếp tục phát triển không ngừng với sự đóng góp của nhiều tác giả tài năng. Từ quá khứ, hiện tại đến tương lai, truyện ngắn vẫn là một thể loại có ý nghĩa lớn đối với văn học nước nhà.

Thuyết minh về thể loại văn học Truyện ngắn - Mẫu 7

Truyện ngắn là một thể loại văn học tự sự nhỏ gọn, đây là một trong những thể loại văn học có vai trò quan trọng.

Truyện ngắn khác biệt với truyện vừa qua bởi dung lượng nhỏ, tập trung vào việc mô tả một phần cuộc sống, một biến cố, một hành động, một tâm trạng nào đó của nhân vật, thể hiện một khía cạnh của tính cách hoặc một mặt của xã hội.

Trong truyện ngắn “Tôi đi học” của Thanh Tịnh, được kể về một biến cố quan trọng trong cuộc đời của đứa trẻ khi em từ gia đình chuyển sang nhà trường. Trong “Chiếc lá cuối cùng” của O. Hen-ri, nói về việc Giôn-xi bị ốm nặng nằm chờ chết và cụ Bơ-men vẽ chiếc lá cuối cùng để cứu sống cô gái, rồi cụ đã ra đi. Còn trong “Lão Hạc”, Nam Cao ghi lại mảnh đời cuối cùng của người nông dân già nghèo, trước khi tìm về cái chết, lão Hạc đã lo lắng cho đứa con của mình. Truyện ngắn thường có ít nhân vật và sự kiện như trong ba truyện ngắn trên.

Cốt truyện của truyện ngắn thường diễn ra trong một không gian, thời gian hạn chế. Nó không kể trọn vẹn một quá trình của một cuộc đời mà chọn lọc những khoảnh khắc, những cảnh nhỏ của cuộc sống để thể hiện. “Tôi đi học” chỉ tập trung vào buổi tụu trường đầu tiên, “Lão Hạc” chỉ là khoảnh khắc cuối đời của nhân vật, và “Chiếc lá cuối cùng” diễn ra trong căn phòng nhỏ có chiếc cửa sổ nhìn ra cây thường xuân.

Kết cấu của truyện ngắn thường sắp xếp các đối chiếu, tương phản để làm nổi bật chủ đề, như sự đối lập giữa tình mẹ con và những cảm xúc mới mẻ đối với nhà trường, thầy cô, bạn bè của đứa trẻ (Tôi đi học); giữa cuộc sống nghèo khổ và cái chết đau đớn với tình yêu thương cho con của lão Hạc (Lão Hạc), giữa sự trở về và sự ra đi của Giôn-xi và cụ Bơ-men, giữa chiếc lá thường xuân đã rụng và chiếc lá cuối cùng vẫn còn mãi mãi trên tường (Chiếc lá cuối cùng).

Những đặc điểm trên đã khiến cho truyện ngắn thường có dung lượng ngắn. Nhưng không phải vì thế mà truyện ngắn không chạm đến những vấn đề lớn của cuộc đời như trong “Lão Hạc” hoặc “Chiếc lá cuối cùng”. Và khi đọc các tác phẩm của các tác giả hàng đầu trong thể loại này, ta càng thấy rõ điều đó.

Thuyết minh về thể loại văn học Truyện ngắn - Mẫu 8

Mỗi tác phẩm văn học đều có đặc điểm riêng từ hình thức đến nội dung do cách tiếp cận vấn đề của mỗi nhà văn là khác nhau. Khi nói về hình thức của văn học, chúng ta không thể bỏ qua yếu tố thể loại như thơ, truyện ngắn, truyện kí, kịch, ca dao,... Trong số đó, truyện ngắn là thể loại văn học phổ biến và gần gũi, vừa ngắn gọn, súc tích lại có tính thời sự, liên quan đến hoạt động báo chí, nên nó có khả năng phản ánh một cách chân thực cuộc sống hàng ngày.

Truyện ngắn là một thể loại văn học tự sự, tái hiện những hành động, sự kiện, biến cố... thông qua lời kể trực tiếp của người kể chuyện, nhằm miêu tả một số phận, một cuộc đời nhân vật một cách khách quan nhất, đồng thời thể hiện thái độ và sự đồng cảm của nhà văn, đồng thời mang lại thông điệp ý nghĩa về cuộc sống.

Truyện ngắn đã có những bước chập chững đầu tiên đến với văn học Việt Nam từ những thời kỳ đầu khi con người mới bắt đầu biết sáng tác văn chương, nhưng cho đến cuối thế kỷ XIX, thuật ngữ 'truyện ngắn' mới thực sự trở nên phổ biến và tạo nên tiếng vang lớn. Trải qua hàng ngàn năm và nhiều biến cố, truyện ngắn trong kỷ nguyên hiện đại và hậu hiện đại đã chiếm được vị thế quan trọng trong văn học. Tác phẩm truyện ngắn đầu tiên đã xuất hiện trên các tạp chí xuất bản đầu tiên của thế kỷ XIX, và nhờ sự sáng tạo xuất sắc của những văn hào như Chekhov, thể loại văn học này đã vươn tới đỉnh cao và trở thành một hình thức nghệ thuật lớn của thế kỷ XX. Ngày nay, con người phải đối mặt với áp lực về thời gian hơn bao giờ hết, họ không còn đủ thời gian để đọc những cuốn tiểu thuyết dày như Tây du ký, Hồng Lâu mộng, Thuỷ hử, Tam quốc diễn nghĩa, Những người khốn khổ, Sông Đông êm đềm, Chiến tranh và hòa bình. Điều này làm cho truyện ngắn trở nên phổ biến hơn bởi nó được trình bày dưới dạng các tác phẩm tự sự nhỏ, đặc biệt là việc kể chuyện mà độc giả có thể đọc liền một mạch. Mặc dù cũng kể về con người và sự kiện giống như tiểu thuyết, nhưng điểm khác biệt là truyện ngắn có ít trang viết hơn, chỉ vài trang hoặc vài chục trang, thậm chí một số truyện cực ngắn chỉ vài trăm từ. Truyện ngắn thường tập trung vào mô tả một phần hiện thực cuộc sống hoặc một biến cố, sự kiện xảy ra trong cuộc đời nhân vật thông qua một chuỗi hành động hoặc trạng thái, nhằm làm nổi bật tính cách nhân vật và phản ánh mặt tốt hoặc xấu của xã hội đương thời. Ví dụ, trong truyện Tôi đi học (Thanh Tịnh), nói về cảm xúc kỉ niệm trong sáng của nhà văn khi đi học lần đầu tiên. Trong truyện Lão Hạc của Nam Cao, mô tả chân thực và xúc động về số phận đau khổ của người nông dân trong xã hội cũ, đồng thời ca ngợi phẩm chất cao quý của họ. Độc giả cũng có thể cảm nhận sự cảm thông sâu sắc, tấm lòng thương yêu và trân trọng của nhà văn đối với những người nông dân cùng khổ. Chiếc lá cuối cùng cũng là một tác phẩm truyện ngắn nước ngoài nổi bật, thể hiện sự trân trọng và tin yêu của nhà văn với tình yêu cao cả giữa những con người và hoàn cảnh của họ.

Truyện ngắn có ít nhân vật và sự kiện, cốt truyện giới hạn trong một khoảng thời gian hoặc không gian nhất định. Tác giả không kể lại toàn bộ quá trình diễn biến của một cuộc đời, mà chỉ chọn ra một khoảnh khắc 'phát sáng' tiêu biểu, hoặc một 'lát cắt' nào đó của cuộc sống để phát triển trong tác phẩm. Truyện ngắn thường sử dụng việc đối chiếu, tương phản nhằm làm nổi bật chủ đề. Vì thế, mặc dù truyện ngắn có kích thước nhỏ, nhưng nội dung không hề ngắn, nó đề cập đến những vấn đề lớn, nóng hổi trong xã hội. Điểm đặc biệt của truyện ngắn chính là các chi tiết, mỗi chi tiết được tác giả chăm chút để làm nổi bật một ý nghĩa, một thông điệp nào đó. Vì vậy, có câu nói 'Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn'. Poe cũng đã viết: 'Trong cấu trúc tổng thể của nó, không có một từ nào mà sự thể hiện khuynh hướng trực tiếp hoặc gián tiếp của nó không được tác giả sắp đặt trước'. Do đó, truyện ngắn là một thứ gì đó nhỏ nhắn nhưng chứa đựng nhiều điều thú vị và sâu sắc về cuộc sống, đồng thời truyền đạt thông điệp một cách nhanh chóng và truyền cảm nhất đến độc giả đương đại. Thế mạnh của truyện ngắn là thông điệp được truyền đạt một cách nhanh chóng, điều này giúp nó thu hút độc giả đương đại hơn trong thời đại hiện nay.

Đặc điểm nổi bật của truyện ngắn là cốt truyện, bao gồm các tình tiết, biến cố, và sự kiện xảy ra liên tục, tạo ra nhau, mỗi sự kiện này dẫn đến sự kiện khác, tạo ra sự căng thẳng đến đỉnh điểm, cao trào của mâu thuẫn, đẩy nhân vật vào tình thế bắt buộc phải giải quyết vấn đề, truyện kết thúc khi vấn đề được giải quyết. Trong truyện ngắn Tôi đi học của Thanh Tịnh, cốt truyện xoay quanh việc tái hiện những kỷ niệm đẹp đẽ về buổi tụ họp đầu tiên tại trường; từng khoảnh khắc, hình ảnh sống động hiện lên trong kí ức của nhà văn: “Mỗi cuối thu, lá rụng nhiều và trên trời có những đám mây bạc phủ, lòng tôi lại nhớ những kỷ niệm mơn man của buổi tụ họp”. Cốt truyện của truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao mô tả cuộc sống nghèo khó của một ông nông dân dưới thời phong kiến năm 1945. Lão Hạc sống cô đơn, thiu thiu dưới mái nhà rách nát sau khi vợ ông mất, con trai rời bỏ và lão bị bệnh. Cuối cùng, lão quyết định chết để giữ lại mảnh đất và để không để con phải lo lắng. Cái chết cũng là lối thoát cuối cùng cho lão khỏi mọi khổ đau trong cuộc sống.

Ngoài ra, thể loại truyện ngắn cho phép tác giả miêu tả tính cách, tâm trạng của nhân vật qua hành động, lời nói, hành động trong các tình huống đặc biệt. Nhân vật được miêu tả chi tiết, tỉ mỉ trong cả tâm lý và sinh hoạt hàng ngày, thậm chí qua ngôn ngữ,... điều này phụ thuộc vào cách kể chuyện của tác giả. Vì vậy mà nhân vật trong truyện ngắn thường để lại ấn tượng sâu sắc cho độc giả. Hơn nữa, trong thể loại này, số lượng nhân vật thường ít, chỉ vài nhân vật và có một nhân vật chính, trái ngược với truyện dài có nhiều nhân vật. Như hình ảnh của lão Hạc trong truyện ngắn cùng tên của Nam Cao, người ta cảm thấy tiếc nuối cho số phận bất hạnh của nhân vật này, một người nông dân cực kỳ yêu thương con cái và tự trọng. Nhân vật này không chỉ mang ý nghĩa riêng mà còn đại diện cho tầng lớp nông dân dưới chế độ phong kiến. Một người giàu lòng tự trọng và yêu thương, sống cô đơn trong mảnh đất cằn cỗi.

Truyện ngắn thể hiện sự đa dạng, phong phú trong ngôn ngữ, bao gồm nhiều hình thức khác nhau. Ngoài ngôn ngữ của người kể, còn có ngôn ngữ của nhân vật và ngôn ngữ của tác giả rất đa dạng. Ngoài lời đối thoại giữa các nhân vật, còn có lời tâm sự, lời kể không chỉ là của tác giả, mà còn là của nhân vật. Điều này tạo nên sự đa dạng và sống động trong ngôn ngữ của truyện ngắn. Lời tâm sự cuối cùng của nhân vật ông Giáo trong truyện của Nam Cao gieo vào lòng độc giả nỗi đau về cái chết đau lòng của lão Hạc: “Lão Hạc ơi! Lão hãy yên tâm mà ra đi! Đừng lo lắng cho vườn của mình. Tôi sẽ bảo vệ nó. Khi con trai của lão trở về, tôi sẽ giao lại cho anh ấy và nói với anh ấy: “Đây là vườn mà cha anh sinh ra đã để lại cho anh một cách nguyên vẹn; cha anh chọn chết thay vì bán một ít...”.

Cuối cùng, một ưu điểm khác của truyện ngắn là khả năng kết nối với báo chí. Với việc báo chí đang trở nên phổ biến, độc giả thích đọc truyện ngắn trong vài chục phút, thậm chí chỉ một vài giờ. Tiểu thuyết có vẻ mất đi sự sáng tạo và không có khả năng tái sinh thể loại sau nhiều năm chiếm lĩnh diễn đàn văn học. Tuy nhiên, truyện ngắn vẫn còn nhiều tiềm năng, tạo điều kiện thuận lợi cho những tác giả trẻ phát triển tài năng của họ. Tuy nhiên, việc viết truyện ngắn đòi hỏi người viết phải có kỹ năng, tài năng và sự sắc sảo trong việc sử dụng ngôn từ trong không gian ngắn, một tác phẩm xuất sắc là có thể đề cập đến những vấn đề xã hội rộng lớn.

Truyện ngắn, mặc dù không dài, nhưng lại sâu sắc và ý nghĩa, thường nói về những vấn đề lớn trong cuộc sống. Văn học hiện đại của Việt Nam trở nên giàu có và phong phú hơn nhờ sự xuất hiện của những bậc thầy truyện ngắn như Nguyễn Tuân với Chữ người tử tù; Kim Lân với Vợ nhặt; Nam Cao với Lão Hạc, Chí Phèo, Trăng sáng, Đời thừa và Đôi mắt; Nguyễn Minh Châu với Mảnh trăng cuối rừng… Mặc dù mỗi tác phẩm không lớn, nhưng giá trị của chúng thì vô cùng lớn. Không chỉ làm rạng rỡ tên tuổi của các nhà văn, mà truyện ngắn còn làm phong phú thêm diện mạo văn học của đất nước.