Dùng lối kể của riêng mình, tóm tắt các phần của Hịch tướng sĩ và chỉ ra hệ thống luận điểm, lí lẽ, bằng chứng của văn bản như sau
Nội dung chính
Bài Hịch phản ánh tinh thần yêu nước nồng nàn của Trần Quốc Tuấn trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược. Ngoài ra, bài hịch còn thể hiện lòng căm thù giặc và ý chí quyết thắng. |
Trước khi đọc, tìm hiểu và chia sẻ với các bạn về chủ đề được giao
Tìm kiếm và chia sẻ về chủ đề: tài liệu, hình ảnh, phim tài liệu, giai thoại,...
1. Thái độ kiên cường và lòng yêu nước của nhân dân nhà Trần trong ba trận đánh chống lại quân xâm lược Mông - Nguyên
2. Tài năng và phẩm chất đạo đức của vị anh hùng Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn
Phương pháp giải:
- Tìm kiếm tư liệu và hình ảnh liên quan đến hai chủ đề trong đề bài
- Chia sẻ những hiểu biết cá nhân về chủ đề đó
Lời giải chi tiết:
1.
Hình ảnh minh họa:


- Hào khí Đông A là biểu tượng của lòng yêu nước và sức mạnh của nhà Trần, phản ánh tinh thần oai hùng và nhiệt huyết của dân tộc.
- Ba trận chiến với Mông - Nguyên là minh chứng cho sự quyết tâm và sức mạnh chiến đấu của quân dân nhà Trần trong việc chống lại quân xâm lược.
2.
Hình ảnh minh họa:

- Tài năng và phẩm chất đạo đức của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn được thể hiện qua ba trận đánh đánh bại quân Mông - Nguyên và sự phục vụ tận tình 4 vị vua của nhà Trần: Thái Tông, Thánh Tông, Nhân Tông và Anh Tông.
- Luôn quan tâm đến cuộc sống của binh lính và có cách thức thuyết phục khi binh lính ăn chơi lười biếng, quên đi lòng biết ơn và trách nhiệm của mình.
Sau khi đọc
Câu 1 (trang 95, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)
Đề bài: Tóm tắt nội dung của Hịch tướng sĩ và chỉ ra cấu trúc luận điểm, logic, và bằng chứng của văn bản theo mẫu sau (ghi vào vở):
Hình ảnh (trang 95, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Phương pháp giải:
- Đọc kỹ văn bản.
- Tóm tắt những ý chính của từng phần.
- Ghi chú các luận điểm, lý lẽ và bằng chứng tương ứng.
Lời giải chi tiết:
* Tóm tắt nội dung của Hịch tướng sĩ:
Phần 1: Liệt kê những tấm gương trung thực và danh dự trong lịch sử để khích lệ ý chí hy sinh cho nước nhà.
Phần 2: Phê phán hành vi ác độc và tội ác của kẻ thù, đồng thời bày tỏ lòng căm ghét chống lại giặc.
Phần 3: Phân tích sâu sắc, làm sáng tỏ đúng sai trong đạo đức và hành vi của các tướng sĩ.
Phần 4: Đề xuất nhiệm vụ cụ thể và quan trọng, khuyến khích tinh thần chiến đấu của các tướng sĩ.
* Cấu trúc luận điểm, lý lẽ, bằng chứng của văn bản
TT |
Luận điểm |
Lí lẽ và bằng chứng |
1 |
Các trung thần được ghi trong sử sách đều là những người vượt lên cái tầm thường, hết lòng phò tá quân vương, bảo vệ đất nước. |
Những tấm gương trung thần nghĩa sĩ: Kỷ Tín, Do Vu, Dự Nhượng, Kính Đức, Cảo Khanh, Vương Công Kiên, Nguyễn Văn Lập, Cốt Đãi Ngột Lang, Xích Tu Tư. |
2 |
Cần phải đánh bại quân giặc để trừ tai vạ về sau. |
Sự ngang ngược, tàn ác, tham lam của quân giặc. |
3 |
Cần phải nhìn chủ nhục mà biết lo, thấy nước nhục mà biết nghĩ, luyện binh đánh giặc. |
- Những thú vui tiêu khiển, sự giàu có cũng không thể chống lại quân giặc. Nếu để nước nhục thì chịu tiếng xấu muôn đời. - Chỉ có luyện binh đánh giặc mới có thể chiến thắng, cửa nhà no ấm, tiếng thơm muôn đời. |
4 |
Phải luyện theo Binh thư yếu lược để đánh thắng giặc mới được coi là phải đạo thần chủ, còn nếu khinh bỏ sách này thì là kẻ nghịch thù. |
- Binh thư yếu lược là binh pháp do Trần Quốc Tuấn chọn hợp lại một quyển. - Dựa vào đạo thần chủ, trước sự xâm lược của quân Mông - Nguyên, Trần Quốc Tuấn coi giặc là kẻ thù không đội trời chung. - Nếu không rửa nhục cho chủ, cho nước thì muôn đời để thẹn, không còn mặt mũi nào đứng trong trời đất nữa. |
Câu 2 (trang 95, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)
Đề bài: Chỉ ra các yếu tố biểu cảm được sử dụng trong văn bản Hịch tướng sĩ (chú ý đến giọng văn bản, hình ảnh so sánh, ẩn dụ, cấu trúc điệp, tương phản,...). Theo bạn, các yếu tố biểu cảm này có tác dụng gì?
Phương pháp giải:
- Đọc văn bản toàn bộ,
- Ghi chú các yếu tố biểu cảm được sử dụng trong văn bản.
Lời giải chi tiết:
- Giọng điệu:
+ Khi muốn thể hiện lòng trung thành với chủ quan, với quốc gia: giọng điệu sâu sắc.
+ Khi diễn đạt lập luận với các tướng sĩ: phân tích rõ ràng, giọng điệu mang tính khuyến khích và cảnh báo.
+ Khi kể về tội ác của đối thủ: giọng điệu căm phẫn, khinh thường, miệt thị.
- Hình ảnh so sánh: Miêu tả việc để quân giặc ngang nhiên ở Đại Việt như việc nuôi hổ đói bằng thịt.
- Ẩn dụ: Đưa ra hình ảnh của quân giặc như là cú diều, dê chó để biểu hiện sự khinh bỉ.
- Tương phản:
+ Mô tả về sự hy sinh của những trung thần vì chủ quan, vì nước và sự không quan tâm của tướng sĩ Đại Việt đối với quân giặc mặc kệ sự xâm lược.
+ So sánh giữa kết quả của việc không biết nhục khi đối đầu với quân giặc và kết quả của việc biết rửa nhục cho đất nước để đánh bại quân giặc.
Câu 3 (trang 95, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)
Đề bài: Hãy chỉ ra mục đích viết của từng phần và mục đích viết của văn bản theo sơ đồ sau (làm vào vở):
Hình ảnh (trang 95, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)

Phương pháp giải:
- Đọc văn bản toàn bộ.
- Lưu ý mục đích viết của từng phần.
Lời giải chi tiết:

Câu 4 (trang 96, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)
Đề bài: Cách sắp xếp các luận điểm ảnh hưởng như thế nào đối với việc thực hiện mục đích của văn bản Hịch tướng sĩ?
Phương pháp giải:
- Đọc văn bản toàn bộ.
- Lưu ý hệ thống luận điểm trong bài và cách sắp xếp.
Lời giải chi tiết:
Trần Quốc Tuấn đã tổ chức hệ thống luận điểm một cách hợp lý và thuyết phục:
- Khuyến khích nhiều khía cạnh để hướng về một mục tiêu.
- Từ việc khích lệ ý chí lập công danh, lòng tự trọng cá nhân, tự tôn dân tộc đến lòng căm thù giặc, tinh thần trung quân ái quốc, nghĩa tình cốt nhục... cuối cùng khích lệ lòng yêu nước bất khuất, quyết chiến quyết thắng kẻ thù xâm lược.
Câu 5 (trang 96, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)
Đề bài: Trần Quốc Tuấn trong văn bản đã thể hiện quan điểm như thế nào về trách nhiệm của các tướng sĩ với đất nước trong việc chống lại quân Mông - Nguyên xâm lược?
Phương pháp giải:
- Đọc kỹ văn bản.
- Tập trung vào những phần Trần Quốc Tuấn diễn đạt quan điểm về trách nhiệm của các tướng sĩ đối với đất nước khi chống lại quân Mông - Nguyên xâm lược.
Lời giải chi tiết:
Qua văn bản, Trần Quốc Tuấn đã thể hiện quan điểm về trách nhiệm của các tướng sĩ đối với đất nước khi chống lại quân Mông - Nguyên: cần có lòng trung quân ái quốc, căm thù giặc, nhận biết sự ngang nhiên, hống hách của kẻ thù để biết nhục mà rèn luyện binh lính chống địch, và phải có lòng yêu nước và quyết tâm chống giặc.
Câu 6 (trang 96, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)
Đề bài: Hào khí Đông A đã được thể hiện như thế nào trong văn bản Hịch tướng sĩ?
Phương pháp giải:
- Đọc kỹ văn bản.
- Hiểu về hào khí Đông A.
Lời giải chi tiết:
Văn bản Hịch tướng sĩ là một bản anh hùng ca thể hiện chí khí hào hùng của anh hùng nhà Trần. Bài hịch đã thể hiện sự căm thù giặc nồng nàn, nâng cao ý chí quyết chiến quyết thắng, sẵn sàng hy sinh để bảo vệ đất nước, xã tắc. Tinh thần yêu nước và ý chí quyết liệt ấy chính là hào khí Đông A của quân dân nhà Trần, và đã được thể hiện mạnh mẽ trong văn bản Hịch tướng sĩ.
Câu 7 (trang 96, SGK Ngữ Văn 10, tập hai)
Đề bài: Văn bản Hịch tướng sĩ làm bạn suy nghĩ thế nào về tình yêu nước? Hãy sáng tạo (tranh, áp phích, clip ngắn,...) để thể hiện suy nghĩ của bạn.
Phương pháp giải:
- Chia sẻ cảm xúc cá nhân.
- Tạo ra sản phẩm sáng tạo dựa trên khả năng của bạn.
Lời giải chi tiết:
- Tình yêu quê hương là một giá trị sâu sắc, tồn tại từ thời xa xưa và gắn liền với bản tính của mỗi người dân. Trong lòng người Việt, như được thể hiện trong văn bản Tinh thần yêu nước của nhân dân ta, Hồ Chí Minh từng viết: 'Dân ta có một trái tim đầy nồng nhiệt yêu nước. Đây là một di sản quý báu của chúng ta. Từ thời xa xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc chịu sự xâm lăng, tinh thần đó lại bùng cháy, tạo nên một làn sóng mạnh mẽ, vĩ đại, vượt qua mọi nguy hiểm, khó khăn, dập tắt mọi kẻ phản bội và thù địch'. Qua văn bản Hịch tướng sĩ, chúng ta càng trân trọng công lao vĩ đại của những người đã hy sinh cho đất nước.
- Ví dụ:
