Buzz
Viết văn nghị luận về một tác phẩm văn học (Bài thơ) hoặc tác phẩm nghệ thuật (Bức tranh, tượng) là một chủ đề rất thú vị có trong chương trình sách giáo khoa Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo tập 2.
Nghiên cứu về một tác phẩm văn học (Bài thơ) hoặc tác phẩm nghệ thuật (Bức tranh, tượng) mang lại bài văn mẫu hay nhất của các bạn học sinh xuất sắc. Điều này cung cấp nhiều tài liệu hữu ích, giúp học sinh củng cố kiến thức, rèn luyện kỹ năng viết văn nghị luận. Ngoài ra, các bạn có thể tham khảo thêm: Viết văn nghị luận về một vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học.
Nghiên cứu về một tác phẩm văn học hoặc tác phẩm nghệ thuật
Trong văn chương, tình bạn thường là chủ đề đầy cảm hứng đối với các nhà văn. Chúng ta thường cảm động trước tình bạn tri kỉ giữa Bá Nha và Tử Kì, tình cảm sâu sắc giữa Lí Bạch và Mạnh Hạo Nhiên trong cảnh tiễn biệt đầy xúc động tại lầu Hoàng Hạc. Văn học Trung đại Việt Nam cũng có những mối tình tri âm như tình bạn giữa Nguyễn Khuyến và Dương Khuê. 'Bạn đến chơi nhà' của Nguyễn Khuyến là một bài thơ đặc sắc đong đầy hóm hỉnh nhưng chứa đựng tình bạn sâu sắc, chân thành.
Nguyễn Khuyến xuất thân từ Hà Nam, được biết đến với biệt danh “Tam nguyên yên đổ” và là một nhà thơ vĩ đại của dân tộc Việt Nam. Bài thơ “bạn đến chơi nhà” được sáng tác sau khi Nguyễn Khuyến trở về quê nhà và ca ngợi tình bạn chân thành, sáng sủa, vượt trội hơn cả vật chất phàm trần của thi nhân với bạn bè. Bắt đầu bài thơ là lời mời gọi chào đón đầy phấn khởi, hồ hởi của tác giả khi bạn đến thăm nhà: “Đã bấy lâu nay, bác tới nhà”
Trạng ngữ chỉ thời gian “đã bấy lâu nay” để diễn đạt về khoảng thời gian lâu ngày không gặp lại bạn, như một tiếng reo vui để làm dịu đi nỗi nhớ sau bao nhiêu thời gian xa cách. Đại từ xưng hô “bác” giản dị tự nhiên thể hiện thái độ thân mật, gần gũi, niềm vui của Nguyễn Khuyến khi gặp bạn. Ai có thể không vui mừng khi gặp lại người tri kỉ, chỉ một câu chào tự nhiên cũng đủ để thể hiện niềm hạnh phúc không gì sánh bằng của Nguyễn Khuyến khi bạn đến thăm.
Sau lời mời gọi thân thiết ấy, dường như sẽ là mâm cơm cao cấp, đầy ắp món ăn thượng hạng để đón tiếp bạn, nhưng thực tế lại không phải như vậy. Chủ nhà bỗng chuyển sang giọng lúng túng khi nói về hoàn cảnh của mình:
“Đã bấy lâu nay, bác tới nhà
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chưa ra cành, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây ta với ta!”
Với cách nói đầy hóm hỉnh, Nguyễn Khuyến đã nhấn mạnh những điều không có: Ông mong muốn có một bữa cơm thịnh soạn để đón tiếp bạn nhưng đáng tiếc trẻ không có nhà, không có ai để mua thực phẩm và chợ thì ở xa không thể tự đến được. Lúc này, nhà chủ lại nghĩ đến những món ăn từ vườn nhưng trớ trêu thay vườn có cá nhưng ao quá sâu không thể câu được, vườn có gà nhưng rào vườn thưa không thể đuổi bắt, có cải, có cà, có bầu, có mướp nhưng tất cả đều còn non.
Nhà thơ rất trân trọng bạn, muốn đón tiếp bạn một cách chu đáo, thịnh soạn nhưng hoàn cảnh khó khăn của thực tại không cho phép ông thực hiện điều đó. Ngay cả miếng trầu, biểu tượng của văn hóa Việt để mở đầu cho mọi cuộc trò chuyện, nhà chủ cũng không có. Ý thơ mở rộng như một lời khẳng định về sự hoàn toàn của sự không có.
Qua cách diễn đạt hài hước của nhà thơ, có vẻ như gia đình ông có rất nhiều thứ nhưng thực tế lại không có gì. Cách diễn đạt đó vừa giúp trình bày tình hình của mình để bạn có thể hiểu và cảm thông, vừa là cách để nhà thơ làm nổi bật sự nghèo khó của mình, ông hài lòng với cuộc sống đó, tuy khó khăn nhưng thanh thản, an nhàn.
Ông luôn trân trọng cuộc sống và yêu đời. Với nhịp thơ 4/3 tạo ra âm nhạc nhẹ nhàng, du dương cùng sự liệt kê, đối lập, các tính từ, từ phủ định trong đoạn thơ đã phản ánh cuộc sống giàu nghèo của một nhà thơ ẩn dật, đồng thời thể hiện sự vui vẻ, hóm hỉnh của một cuộc tiếp khách thiếu thốn vật chất nhưng đầy tình cảm chân thành, ấm áp. Thông qua đoạn thơ, hình ảnh về làng quê Việt Nam hiện lên với vẻ đẹp tinh khiết, yên bình, giản dị, gần gũi.
Khi đến cuối bài thơ, cảm xúc dường như được giữ lại, mọi thứ vật chất trở nên nhạt nhòa và chỉ có tình bạn tri kỉ sâu sắc được tôn vinh: “Bác đến chơi đây ta với ta”. Một lần nữa, từ “bác” được sử dụng để thể hiện sự quý mến, trân trọng của tác giả đối với khách mời đặc biệt của mình.
Bác từ xa tới, điều gì có thể quý hơn, bác đến với tôi không bằng vật chất mà bằng tấm lòng, bằng sự tri âm. Chính vì thế, mối quan hệ giữa nhà thơ và bạn tri kỷ trở nên cao quý và thiêng liêng hơn, vượt lên trên mọi thứ vật chất tầm thường. Chữ “ta” được nhắc lại hai lần để nhấn mạnh về mình, về bác, về chúng ta. Hai cá thể khác biệt nhưng cùng một tâm hồn, hòa hợp như không còn khoảng cách, chúng ta như một. Câu thơ như một nụ cười sáng lên để khẳng định tình bạn trong sáng, chân thành của hai người tri kỷ.
Trong bài thơ “Bạn đến chơi nhà”, bằng cách tạo ra tình huống bất ngờ, sử dụng ngôn ngữ giản dị, tự nhiên và giọng văn hóm hỉnh, nhà thơ đã làm cho người đọc cảm nhận được về một tình bạn đẹp, đáng quý trong văn học Việt Nam. Tình bạn như thế vẫn là một tấm gương sáng, một bài học quý giá cho chúng ta học hỏi và noi theo trong thời đại hiện nay.
