Viết văn nghị luận về một vấn đề xã hội (Con người và cuộc sống xung quanh) - Phác thảo ngắn nhất của Kết nối tri thức

Soạn văn nghị luận về một vấn đề xã hội (Con người và cuộc sống xung quanh) từ trang 90 đến 95 theo cách ngắn nhất nhưng vẫn đảm bảo đầy đủ ý, tuân thủ sách Ngữ văn lớp 11 Kết nối tri thức hỗ trợ học sinh soạn văn lớp 11 một cách dễ dàng hơn.

Viết văn nghị luận về một vấn đề xã hội (Con người và cuộc sống xung quanh) - Tóm tắt ngắn gọn nhất từ Kết nối tri thức

Để viết văn nghị luận về một vấn đề xã hội, cần phải rèn luyện kỹ năng quan sát để phát hiện những vấn đề ý nghĩa từ cuộc sống hàng ngày và diễn đạt được quan điểm cá nhân một cách rõ ràng. Trong quá trình viết văn nghị luận, cần tổ chức bài viết một cách logic để thể hiện quan điểm của bản thân; trình bày các luận điểm một cách có hệ thống, mỗi luận điểm cần có lý lẽ rõ ràng và bằng chứng thuyết phục.

* Yêu cầu

- Nêu rõ vấn đề có ý nghĩa và mở ra cách nhìn sâu hơn về mối quan hệ giữa con người và cuộc sống xung quanh.

- Hiển thị quan điểm rõ ràng về vấn đề thông qua hệ thống luận điểm cụ thể, lý lẽ sắc bén và các bằng chứng phù hợp và sinh động.

- Đưa ra được các quan điểm trái ngược có thể tồn tại về vấn đề được thảo luận để bác bỏ nhằm củng cố lập luận của bài viết.

- Rút ra ý nghĩa của việc hiểu đúng về vấn đề.

* Phân tích các bài viết tham khảo

Lắng nghe những tiếng thì thầm của cuộc sống

1. Trình bày vấn đề thảo luận một cách trực tiếp.

Nghe thấy những tiếng thì thầm trong cuộc sống.

2. Luận điểm 1: Thảo luận về ý nghĩa của 'lắng nghe'.

- Lắng nghe đầu tiên là khả năng tập trung lắng nghe âm thanh từ bên ngoài.

- Lắng nghe cũng là khả năng hiểu và đồng cảm.

- Biết lắng nghe đồng nghĩa với việc có khả năng chia sẻ những suy nghĩ, tâm tư, và khát vọng của người khác...

3. Bàn về việc lắng nghe những niềm vui và nỗi buồn của con người thông qua các bằng chứng thực tế.

- Đó là những lời tâm sự của một đứa trẻ... Gần đến ngày Tết...

- Chúng ta hạnh phúc... khi đến Ai Cập.

4. Bàn về việc lắng nghe tiếng nói của thiên nhiên qua trải nghiệm cá nhân.

- Thiên nhiên xung quanh chúng ta cũng đang kể câu chuyện của mình.

- Mỗi người cần dừng lại để suy nghĩ và đối mặt với mẹ thiên nhiên vĩ đại.

- Những âm thanh đó giúp con người hòa mình vào tự nhiên.

5. Phản biện ý kiến trái chiều.

- Nhưng có thể là vì sự 'bé nhỏ' của những tiếng thì thầm đó mà chúng ta coi nhẹ, bởi cuộc sống này đang đầy những vấn đề cần quan tâm.

- Nếu không biết lắng nghe những tiếng thì thầm nhỏ bé của cuộc sống, thì cuộc sống này sẽ trở nên u ám hoặc chỉ toàn tiếng ồn ào, khó chịu.

- Và không còn những ánh mắt chia sẻ, những bàn tay gắn kết, những cử chỉ dịu dàng truyền tải tấm lòng để gió cuốn đi.

6. Bàn về ý nghĩa của việc lắng nghe.

- Lắng nghe để hiểu, để hành động và hướng tới những điều tốt đẹp: cảm nhận chân thực và trân trọng những giá trị sống xung quanh...

- Lắng nghe bằng cả tâm hồn, chúng ta sẽ cảm nhận được những lời gửi trao đầy yêu thương.

- Đó là sợi dây vô hình nối kết con người với nhau và với thế giới xung quanh.

7. Tóm tắt vấn đề đã thảo luận.

- Chỉ cần dành thời gian lắng nghe, ta có thể nhận ra những thông điệp của cuộc sống. Khi lắng nghe trở thành nhu cầu, tâm hồn sẽ trở nên nhạy cảm, tinh tế hơn và biết trân trọng mỗi khoảnh khắc của cuộc sống...

- Có lẽ con người sẽ trưởng thành hơn khi học được cách lắng nghe, hiểu và đồng cảm.

* Trả lời câu hỏi bài mẫu

Câu 1 (trang 93 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Đề cập đến điều gì trong cuộc sống trong bài viết?

Trả lời:

Bài viết đã tập trung nói về việc lắng nghe trong cuộc sống.

Câu 2 (trang 93 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Tác giả đã phát triển những quan điểm gì? Mối quan hệ giữa chúng như thế nào?

Trả lời:

Những quan điểm đã được tác giả phát triển:

- Hiểu rõ về ý nghĩa của hành động lắng nghe.

- Thảo luận về việc lắng nghe cảm xúc của con người với các bằng chứng thực tế.

- Thảo luận về việc lắng nghe tiếng nói của tự nhiên qua trải nghiệm.

- Phản biện ý kiến đối lập.

- Thảo luận về ý nghĩa của việc lắng nghe.

= > Mối quan hệ giữa các quan điểm:

- Các quan điểm chính xác, phù hợp với yêu cầu giải quyết vấn đề và được trình bày mạch lạc.

- Sự kết hợp chặt chẽ giữa các luận điểm làm sáng tỏ vấn đề một cách thuyết phục.

Câu 3 (trang 93 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Mô tả lí do và cung cấp bằng chứng cho mỗi luận điểm được tác giả phát triển.

Trả lời:

Câu 4 (trang 93 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Bạn muốn thêm gì vào bài viết?

Trả lời:

Có thể bổ sung một luận điểm mới: Cách học cách lắng nghe.

* Thực hành viết

1. Vận dụng kỹ năng viết

Bạn cần lựa chọn vấn đề từ nhiều nguồn khác nhau: từ trải nghiệm, suy nghĩ cá nhân về cuộc sống; từ sách báo, phương tiện truyền thông… sau đó, chọn một vấn đề mà bạn quan tâm để viết bài.

Gợi ý:

- Tại sao học sinh cần tham gia các hoạt động cộng đồng ở địa phương?

- Tầm quan trọng của việc tổ chức cuộc sống cá nhân trong việc phát triển nhân cách?

- Sự tiếp thu ý kiến có phản đối với tính tự chủ cá nhân?

- Ý nghĩa của việc phát ngôn có trách nhiệm trong giao tiếp xã hội là gì?

2. Xác định ý tưởng, lập kế hoạch viết

Đề bài: Sống ảo liệu có thể đe dọa giá trị thực tế?

Xác định ý tưởng

Đọc lại bài viết tham khảo và đặt ra một số câu hỏi theo gợi ý sau để xác định ý tưởng:

- Bài viết tập trung vào vấn đề gì?

Vấn đề được nêu rõ từ đầu, nếu không bài viết sẽ mất hướng. Ví dụ: Sự xuất hiện của các mạng xã hội, như Facebook, đã khiến con người dần rời xa thực tế và lạc vào thế giới ảo, có nguy cơ làm mất đi các giá trị thực sự trong cuộc sống.

- Các khía cạnh của vấn đề được thảo luận như thế nào? Có tác động tích cực hay tiêu cực đối với cuộc sống con người không?

Câu hỏi này giúp tác giả tìm ra các quan điểm cho bài viết. Về vấn đề “Sống ảo có nguy cơ đánh mất giá trị thực?”, tác giả đã thảo luận sâu về từng khía cạnh, từ đó hình thành các ý sau: khái niệm sống ảo; tình trạng sống ảo; hậu quả của việc sống ảo; ý kiến đối lập; bài học nhận thức và hành động.

- Những lý lẽ và bằng chứng cần được huy động là gì?

Câu hỏi này nhấn mạnh vào việc nhớ kỹ, giúp tác giả không quên nêu ra lý lẽ và bằng chứng để làm cho quan điểm, ý kiến được trình bày trở nên thuyết phục hơn.

- Ý kiến đối lập có thể về vấn đề được thảo luận như thế nào? Làm thế nào để phản biện ý kiến đó?

Mạng xã hội không phải là xấu, thậm chí còn mang lại nhiều lợi ích, nhưng chúng ta cần biết cách sử dụng một cách hợp lý, không nên lạc vào đó, dành quá nhiều thời gian xây dựng các giá trị “ảo”, mà bỏ qua những “giá trị thực”.

- Ý nghĩa của việc thảo luận về vấn đề là gì?

Bài viết cần phải rút ra được ý nghĩa của việc thảo luận về vấn đề đối với cuộc sống. Ví dụ: Hiện tượng sống ảo, đặc biệt là ở giới trẻ, đang dần khiến con người rời xa và đánh mất những giá trị thực, có ý nghĩa quan trọng đối với cuộc sống. Hãy có nhận thức chính xác và cân nhắc giữa thế giới ảo và thực tế. Đừng để lòng tin của mình hoàn toàn dựa vào thế giới ảo.

Tạo kế hoạch viết

Sau khi đã tìm ra các ý, cần phải tổ chức lại chúng một cách có tổ chức, logic, phản ánh đúng cấu trúc của một bài văn nghị luận. Kết quả của việc tổ chức đó là một kế hoạch viết, giúp hướng dẫn quá trình viết bài.

Mở bài: Giới thiệu vấn đề cần thảo luận trong cuộc sống. Có thể đề cập vấn đề thông qua một câu chuyện, một tình huống thực tế, một câu hỏi nhận thức,…

Thân bài:

Sử dụng lý lẽ và bằng chứng để:

- Diễn đạt bản chất của vấn đề cần thảo luận và trình bày quan điểm của tác giả.

- Khám phá vấn đề từ nhiều góc nhìn khác nhau, thảo luận về các khía cạnh của vấn đề.

- Thảo luận vấn đề từ các quan điểm khác nhau.

- Phân tích tác động của việc nhận thức đúng về vấn đề đối với cá nhân hoặc cộng đồng.

Kết luận: Rút ra ý nghĩa của việc thảo luận vấn đề (gợi mở suy nghĩ, hướng dẫn hành động,…).

Lập kế hoạch cho đề bài: Sống ảo có nguy cơ đánh mất giá trị thực?

I. Mở đầu:

- Sự ra đời của các trang mạng xã hội, đặc biệt là Facebook, ngày càng khiến con người rời xa thế giới thực và lạc vào thế giới ảo, có nguy cơ mất đi những giá trị thực trong cuộc sống.

II. Thân bài:

* Định nghĩa:

- “Sống ảo” không còn là khái niệm xa lạ với chúng ta nữa, đó là cách sống tập trung vào hình thức, thậm chí nói mạnh mẽ hơn là một cuộc sống đầy dối lừa. Mọi người tự tạo cho mình một thế giới tươi đẹp, hạnh phúc, khác biệt hoàn toàn so với thực tại.

- Các mạng xã hội như Facebook, Instagram, Twitter, Zalo,... là những công cụ mạnh mẽ hỗ trợ cho cuộc sống “ảo” của những người thích sống trong thế giới ảo.

- “Giá trị thực” ở đây rất đa dạng, bao gồm tất cả những gì nằm ngoài cuộc sống thực của con người, từ niềm vui, nỗi buồn, cho đến những điều tốt đẹp nhất và những khía cạnh xấu xí nhất trong tâm hồn. Đó là điều phản ánh rõ nét nhất về nhân cách, đạo đức và tâm hồn của mỗi cá nhân.

* Tình trạng sống ảo:

- Có điều đáng lo ngại rằng con người dường như đang dần xa lạ với những “giá trị thực” để dành nhiều thời gian hơn cho việc “sống ảo”.

+ Thích kết bạn, yêu thích qua mạng

+ Xây dựng hình ảnh ảo tuyệt vời, để khoe sự giàu có, hạnh phúc, và vẻ đẹp cá nhân, để thu hút sự chú ý.

+ Mọi người tỏ ra tự tin, thể hiện quan điểm mạnh mẽ, thậm chí công kích, nhạo báng người khác, gây tổn thương tinh thần sâu sắc, có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như sự chán chường, trầm cảm, thậm chí tự tử của nạn nhân.

+ Gây sốc và tạo scandal để trở nên nổi tiếng, chia sẻ thông tin gây sốc và văn hóa phẩm phản cảm một cách rộng rãi chỉ để được ca ngợi và quan tâm của người khác, không quan tâm đến hậu quả.

* Hậu quả:

+ Xây dựng hình ảnh ảo của bản thân, dễ bị tổn thương chỉ vì một lời chỉ trích.

+ Lãng quên thực tại khó khăn và những tình cảm quý giá như tình thân và tình bạn, không còn quan tâm đến thế giới thực tế.

+ Trở nên vô cảm và không quan tâm đến xã hội, dẫn đến khó khăn trong cuộc sống và công việc tương lai.

+ Dẫn đến sự nghèo nàn trong tâm hồn, hạn chế kiến thức và kinh nghiệm sống, khiến con người lười biếng và lãng phí thời gian, bỏ qua nhiều cơ hội phát triển bản thân.

* Bài học:

- Nhận thức về hậu quả của việc “sống ảo”, mỗi cá nhân cần tự ý thức hành động của mình.

- Mạng xã hội không phải là điều xấu, thậm chí có nhiều lợi ích, nhưng ta cần sử dụng chúng một cách hợp lý, tránh đắm chìm vào thế giới ảo mà bỏ qua thực tế.

- Đừng để việc “sống ảo” ảnh hưởng xấu đến tâm hồn và sức khỏe của chúng ta, hãy tận dụng mạng xã hội một cách thông minh, không chỉ bám theo xu hướng và trào lưu.

III. Kết bài:

- Hiện tượng “sống ảo”, đặc biệt là ở giới trẻ, đang khiến con người dần rời xa và mất đi những giá trị thực trong cuộc sống.

- Hãy giữ cho nhận thức của mình đúng đắn và biết cân bằng giữa thế giới ảo và thực tế.

- Đừng để lòng tự trọng của bạn hoàn toàn lạc vào thế giới ảo.

3. Viết

- Bắt đầu và kết thúc bài viết bằng đoạn văn hoàn chỉnh. Bắt đầu bằng việc giới thiệu một cách hấp dẫn vấn đề cuộc sống để thảo luận; Kết thúc bằng cách tổng kết lại cuộc thảo luận một cách ấn tượng.

- Mỗi ý kiến trong phần Thân bài cần được nêu rõ, thể hiện ý thức của tác giả về mối quan hệ giữa con người và xã hội. Bằng chứng cần phản ánh từ trải nghiệm cá nhân và thông tin thu thập từ các nguồn đáng tin cậy như sách báo, truyền thông.

- Cần xem xét vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau; phản biện đối với các quan điểm chưa thỏa đáng; mở rộng, liên kết với các vấn đề liên quan.

- Phong cách văn viết cần rõ ràng, phù hợp với đối tượng độc giả và nội dung của vấn đề.

Bài viết tham khảo

Trong thời đại công nghệ 4.0, xã hội đã chứng kiến nhiều thay đổi, Internet mang lại nhiều lợi ích to lớn, là bước tiến quan trọng của nhân loại. Tuy nhiên, sự xuất hiện của mạng xã hội, đặc biệt là Facebook, khiến con người dần xa lạ với thế giới thực để đắm chìm vào thế giới ảo, có nguy cơ mất đi những giá trị thực sự trong cuộc sống.

'Sống ảo' không còn lạ lẫm, đó là cách sống tập trung vào hình thức, thậm chí là một cuộc sống đầy dối trá. Người ta tạo ra một bức tranh tươi đẹp về cuộc sống của họ trên mạng xã hội, nhưng thực tế lại không như vậy. Mạng xã hội như Facebook, Instagram, Twitter,... là công cụ hỗ trợ mạnh mẽ cho lối sống ảo này, khiến mọi người chỉ thấy những điều tốt đẹp nhất mà không biết sự thật đằng sau.

'Giá trị thực' bao gồm tất cả mặt của cuộc sống, từ niềm vui đến nỗi buồn, từ cái đẹp đến cái xấu. Nhưng lo ngại là con người đang dần xa lạ với những giá trị này để dồn mọi tâm hồn vào thế giới ảo. Thay vì giao lưu ngoài đời, họ thích kết bạn, tâm sự qua mạng xã hội.

'Sống ảo' trên mạng dễ dàng tạo ra những vỏ bọc hoàn hảo, thể hiện sự giàu có, hạnh phúc, và vẻ đẹp, nhưng thực tế lại khác. Mạng xã hội cũng là nơi cho mọi người trở thành 'anh hùng bàn phím', sẵn sàng chỉ trích, châm chọc nhau mà không suy nghĩ. Hậu quả của lối sống này là gây ra nhiều tổn thương tâm lý và lan truyền văn hóa phẩm đồi trụy một cách rộng rãi.

Ngày nay, nhiều bạn trẻ quen với việc sống trong thế giới ảo, tưởng tượng về giá trị của bản thân. Khi gặp phải những lời chỉ trích ác ý, họ dễ bị tự ti, mất niềm tin vào bản thân và thậm chí có những phản ứng tiêu cực, cảm thấy bị thế giới đối lập. Sống quá lâu trong thế giới ảo khiến họ quên đi cuộc sống thực tại, cũng như những mối quan hệ quý giá như tình thân và tình bạn. Họ trở nên lạnh lùng, không quan tâm đến thế giới xung quanh và từ chối tham gia vào xã hội thực tế. Điều này khiến họ gặp khó khăn khi tham gia vào công việc và cuộc sống sau này.

Để nhận ra hậu quả của việc sống ảo, mỗi người chúng ta cần hiểu rõ hành động của mình. Mạng xã hội không phải là điều tồi tệ, thậm chí có nhiều lợi ích, nhưng chúng ta phải sử dụng chúng một cách có trách nhiệm, không nên đắm chìm quá sâu vào thế giới ảo. Cuộc sống thực sự của chúng ta không thể thay thế bằng niềm vui tạm thời và những lời khen ngợi trên mạng. Đừng để sống ảo ảnh hưởng đến tâm hồn và sức khỏe của chúng ta, hãy biết cách sử dụng mạng xã hội một cách có ích nhất, và không mải mê theo đuổi những ý tưởng và ảo tưởng về bản thân.

Hiện tượng sống ảo, đặc biệt là ở giới trẻ, đang khiến con người dần bỏ lỡ những giá trị thực sự trong cuộc sống. Chúng ta cần nhận thức đúng đắn và duy trì sự cân bằng giữa thế giới ảo và thế giới thực, để tạo ra một cuộc sống ý nghĩa và một tương lai viên mãn.

4. Chỉnh sửa, hoàn thiện.

Khi so sánh bài viết với yêu cầu của dạng bài và cấu trúc đã lập, chúng ta phát hiện ra những điều cần bổ sung và những lỗi cần sửa đổi để bài viết trở nên hoàn thiện hơn. Cụ thể:

- Chỉnh sửa mở bài để nêu rõ vấn đề của cuộc sống một cách rõ ràng hơn.

- Kiểm tra và bổ sung bằng chứng và lí lẽ nếu cần thiết, để tạo ra một bài viết thú vị và có ý nghĩa hơn.

- Để hoàn thiện bài viết, hãy xem xét tổng quan ý nghĩa của việc thảo luận vấn đề trong phần kết bài, và thêm ý hoặc chỉnh sửa nếu cần thiết.

- Cải thiện những ý chưa rõ ràng, kiểm tra sự liên kết giữa các đoạn văn và trong toàn bộ bài viết để thêm các phương tiện liên kết thích hợp.

- Kiểm tra và sửa chữa các lỗi về chính tả và diễn đạt (bao gồm từ ngữ, cấu trúc câu và đoạn văn) nếu có.