Viết về Sự tích Hồ Gươm - Chân trời sáng tạo lớp 6, trang 22 trong sách Chân trời sáng tạo tập 1

Sự tích Hồ Gươm được giới thiệu trong sách Ngữ Văn lớp 6, thuộc bộ sách Chân trời sáng tạo tập 1.

Hôm nay, Mytour giới thiệu bài viết về Sự tích Hồ Gươm lớp 6. Các bạn học sinh có thể tham khảo ngay sau đây.

Viết bài Sự tích Hồ Gươm - Mẫu 1

Chuẩn bị cho việc đọc

Bạn đã biết gì về Hồ Gươm (Hà Nội)? Hãy chia sẻ với bạn trong nhóm về những thắng cảnh bạn thích nhất.

• Hồ Gươm nằm ở trung tâm thành phố Hà Nội. Trước đây, hồ được biết đến với nhiều tên gọi như: Hồ Lục Thủy, Tả Vọng…
• Trên hồ có Tháp Rùa cổ kính. Xung quanh hồ là các di tích nổi tiếng như: cầu Thê Húc, đền Ngọc Sơn, đài Nghiên, tháp Bút…

Trải nghiệm với văn bản

Câu 1. Long Quân đã tặng gươm Lam Sơn với một sự kiên nhẫn đáng kinh ngạc.

- Với tình hình đất nước bị xâm lược bởi quân Minh và sự coi thường dân chúng, quân Lam Sơn dưới sự chỉ huy của Lê Lợi đã tỏ ra dũng cảm để bảo vệ tổ quốc.

- Long Quân đã cho quân Lam Sơn mượn gươm thần sau khi vượt qua những thử thách để tìm ra thanh gươm quý.

Câu 2. Theo em, khi nghe Rùa Vàng yêu cầu gươm, nhà vua đã nhận ra điều gì?

Khi nghe Rùa Vàng đòi lại thanh gươm, nhà vua đã hiểu rằng cuộc chiến đã kết thúc, đất nước đã đạt được hòa bình nên thanh gươm đã hoàn thành sứ mệnh của nó. Do đó, đến lúc phải trả gươm.

Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1. Theo em, tại sao thanh gươm trong câu chuyện này được gọi là gươm thần? Điều này thể hiện đặc điểm gì của truyền thuyết?

- Thanh gươm được gọi là gươm thần vì:

• Nguồn gốc kỳ lạ: Đó là thanh gươm của Long Quân. Lê Thận - một người đánh cá, ba lần thả lưới đều vớt được lưỡi gươm. Khi Lê Lợi đến nhà Lê Thận, thanh gươm bỗng sáng rực và trên đó có hai chữ “Thuận Thiên”. Khi bị giặc đuổi, đi qua khu rừng, Lê Lợi thấy ánh sáng lạ trên ngọn cây đa, đó là cái chuôi nạm ngọc và tra vào lưỡi gươm thì vừa như in.
• Sức mạnh phi thường: Trên tay Lê Lợi, thanh gươm thần tung hoành khắp các trận địa, làm cho quân Minh bạt vía.

- Điều này thể hiện đặc điểm của truyền thuyết: có các chi tiết kì ảo, hoang đường.

Câu 2. Trong truyền thuyết và các câu chuyện kể, các sự kiện thường diễn ra trong một thời gian, không gian nhất định. Hãy xác định bối cảnh khi Long Quân cho mượn gươm và đòi lại gươm trong Sự tích Hồ Gươm và điền vào ô tương ứng trong vở.

Câu 3. Trong truyền thuyết và các câu chuyện kể, các sự kiện thường được sắp đặt để thể hiện một ý nghĩa nào đó. Trong Sự tích Hồ Gươm, Long Quân để cho Lê Thận tình cờ tìm thấy lưỡi gươm ở một nơi, Lê Lợi tình cờ tìm thấy chuôi gươm ở một nơi khác. Thông qua cách cho mượn gươm như vậy, tác giả dân gian muốn thể hiện điều gì?

• Việc cứu nước là công việc rất gian khổ và kéo dài.
• Lưỡi gươm được tìm thấy dưới nước, chuôi gươm được tìm thấy trên núi, cho thấy cách cứu nước có ở khắp mọi nơi.
• Việc đấu tranh bảo vệ đất nước cần có sự đồng lòng của nhân dân trên toàn quốc.

Câu 4. Sau khi đọc Sự tích Hồ Gươm, một số bạn nghĩ rằng truyện này chỉ đơn giản là mượn chuyện Lê Lợi trả lại gươm thần để “giải thích địa danh Hồ Gươm”. Em đồng ý hay không đồng ý với ý kiến đó? Vì sao?

- Ý kiến: Tôi không đồng ý.

- Nguyên nhân: Sự tích Hồ Gươm cũng thể hiện tinh thần yêu nước, quyết tâm chiến đấu để bảo vệ độc lập của dân tộc. Ngoài ra, việc trả gươm cũng thể hiện khát vọng hòa bình của nhân dân chúng ta.

Câu 5. Tìm trong văn bản Sự tích Hồ Gươm:

- Một số từ ngữ cho thấy sự tôn trọng của các nhân vật đối với Lê Lợi: minh công, bệ hạ

- Một vài câu văn cho thấy sự thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả dân gian trong lời kể:

• Vào thời kỳ giặc Minh áp ách ở nước Nam, chúng coi dân ta như cỏ rác, làm nhiều điều bạo ngược, dân chúng căm tức chúng đến xương tủy.
• Trên tay Lê Lợi, thanh gươm thần tung hoành khắp các trận địa, khiến cho quân Minh sợ hãi.

Câu 6. Theo em, Sự tích Hồ Gươm có những đặc điểm nào của thể loại truyền thuyết?

• Nội dung: Tập trung vào nhân vật và sự kiện lịch sử (Lê Lợi, kháng chiến chống quân Minh), phản ánh thái độ của nhân dân với nhân vật, sự kiện được đề cập (Lê Lợi - kính trọng, tự hào…)
• Nghệ thuật: Chi tiết kỳ ảo (gươm thần, Rùa Vàng…)

Soạn bài Sự tích Hồ Gươm - Mẫu 2

Đôi nét về tác phẩm

1. Đặc điểm thể loại

a. Truyền thuyết

Là thể loại truyện dân gian, kể về các sự kiện, nhân vật lịch sử hoặc liên quan đến lịch sử. Qua đó, truyền thuyết thể hiện nhận thức, tình cảm của tác giả dân gian đối với các nhân vật, sự kiện lịch sử. Đặc điểm của truyền thuyết được thể hiện qua cách xây dựng nhân vật, cốt truyện, sử dụng yếu tố kỳ ảo, lời kể.

b. Nhân vật

Đặc điểm của nhân vật truyền thuyết:

• Thường có những điểm đặc biệt về nguồn gốc, phẩm chất, tài năng, sức mạnh…
• Thường liên quan đến các sự kiện lịch sử và có ảnh hưởng lớn đối với cộng đồng.
• Được cộng đồng truyền miệng, tôn thờ.

c. Cốt truyện

Đặc điểm của cốt truyện truyền thuyết:

• Thường xoay quanh công trạng, kỳ tích của nhân vật được cộng đồng truyền miệng, tôn thờ.
• Thường sử dụng yếu tố kỳ ảo để thể hiện tài năng, sức mạnh phi thường của nhân vật.
• Kết thúc truyện thường nhắc lại các dấu tích cổ xưa vẫn còn tồn tại cho đến hiện nay.

d. Yếu tố kì ảo

Yếu tố kỳ ảo trong truyền thuyết thường được sử dụng để thể hiện sức mạnh của nhân vật truyền thuyết, phép thuật của thần linh… Qua đó, thể hiện nhận thức tình cảm của nhân dân đối với các nhân vật, sự kiện lịch sử.

2. Tóm tắt

Vào thời giặc Minh xâm lược, ở vùng Lam Sơn, có một nghĩa quân dũng cảm đứng lên chống lại chúng. Tuy nhiên, ban đầu họ còn yếu kém và thất bại nhiều lần. Đức Long Quân quyết định cho họ mượn thanh gươm thần để đánh đuổi kẻ thù. Lúc đó, ở Thanh Hóa có một người đánh cá tên là Lê Thận. Một đêm, khi Lê Thận đi thả lưới, anh vớt được một thanh sắt ba lần. Anh bèn đưa nó vào lửa để làm mồi, nhưng phát hiện ra đó là một lưỡi gươm quý. Sau đó, Lê Thận tham gia vào nghĩa quân Lam Sơn. Một ngày nọ, chủ tướng Lê Lợi đến nhà Lê Thận và thấy ánh sáng phát ra từ thanh gươm. Ông đưa gươm đến cho Lê Lợi xem và thấy trên đó khắc hai chữ “Thuận Thiên”. Trong một lần bị giặc đuổi, Lê Lợi đi qua một khu rừng và nhặt được một cái chuôi. Lê Lợi nhớ đến lưỡi gươm ở nhà Lê Thận, và khi đem tra gươm vào chuôi thì vừa như in. Có được thanh gươm quý trong tay, nghĩa quân chiến thắng liên tục. Một năm sau khi đánh bại giặc Minh, Lê Lợi cưỡi thuyền rồng đi dạo quanh hồ Tả Vọng. Rùa Vàng nổi lên đòi lại thanh gươm thần, vua quyết định trả lại cho Rùa Vàng. Kể từ đó, hồ Tả Vọng còn được gọi là Hồ Gươm hay hồ Hoàn Kiếm.

3. Bố cục

Gồm 2 phần:

• Phần 1: Từ đầu đến “không còn bóng một tên giặc nào trên đất nước”. Đức Long Quân cho nghĩa quân mượn thanh gươm thần để đánh đuổi kẻ thù.
• Phần 2: Các phần còn lại. Long Quân yêu cầu trả lại gươm sau khi đánh bại giặc Minh.

4. Tóm tắt

Giải thích nguồn gốc tên gọi của Hồ Gươm, ca tụng sự nỗ lực chống lại kẻ xâm lược, bảo vệ đất nước.

5. Mỹ thuật

Các yếu tố tưởng tượng, kỳ ảo; lối kể chuyện truyền thống dân gian;…

Đọc và hiểu nội dung văn bản

1. Sự việc Đức Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần để đánh giặc

- Tình hình: Giặc Minh xâm lược đất nước, chúng coi nhân dân như vô nghĩa, gây nhiều hệ lụy và khiến nhân dân tức giận. Tại vùng Lam Sơn, nghĩa quân đã nổi dậy chống lại, nhưng lực lượng còn non yếu nên nhiều lần thất bại.

=> Lạc Long Quân quyết định cho mượn gươm thần để đánh giặc. Đây là sự hỗ trợ cần thiết trong tình huống khó khăn này.

- Quá trình mượn gươm:

• Lê Thận là một người làm nghề đánh cá: Trong một lần thả lưới, anh ta vớt được một thanh sắt và lần thứ ba mới chú ý. Anh ta đưa thanh sắt gần lửa và phát hiện đó là một lưỡi gươm.

=> Người đã tình cờ tìm thấy lưỡi gươm quý mà không nhận ra giá trị của nó.

• Lê Lợi là người lãnh đạo nghĩa quân: Một lần bị đuổi bắt bởi giặc, khi đi qua khu rừng, Lê Lợi thấy một ánh sáng lạ trên ngọn cây đa. Ông leo lên mới nhận ra đó là chuôi gươm được trang sức bằng ngọc. Lúc đó ông nhớ đến lưỡi gươm ở nhà Lê Thận và hiểu được giá trị của nó là một vật quý giá.

=> Lê Lợi là người kết hợp thành công thanh gươm thần.

• Trên lưỡi gươm có khắc hai chữ “Thuận Thiên” có nghĩa là theo ý trời.

=> Cuộc khởi nghĩa của nghĩa quân Lam Sơn là một cuộc khởi nghĩa hợp ý trời và lòng dân, phản ứng tự nhiên của nhân dân trước sự tàn bạo của quân xâm lược.

- Kết quả cuối cùng:

• Việc tìm được thanh gươm quý đã làm cho tinh thần nghĩa quân ngày càng cao hơn.
• Lê Lợi mang thanh gươm thần điều khiển khắp mọi nơi, khiến quân Minh kinh hồn sợ hãi.
• Gươm thần đã giúp nghĩa quân đánh bại quân xâm lược, cho đến khi không còn một kẻ thù nào trên đất nước.

=> Đó là kết quả tất yếu khi có sự trợ giúp của thần linh và sức mạnh đoàn kết của toàn quân, cùng sự ủng hộ của nhân dân.

2. Long Quân yêu cầu trả lại gươm sau khi đánh bại quân Minh

- Thời gian: Một năm sau khi đánh đuổi quân Minh

- Địa điểm: Hồ Gươm, Thành Đô.

- Nhân vật yêu cầu trả lại gươm: Rùa Vàng, là sứ giả của Đức Long Quân.

- Tình hình: Sau khi đánh bại quân Minh, Lê Lợi lên ngôi vua, đất nước hòa bình, nhân dân sống trong yên ổn.

=> Tình hình hiện tại là thích hợp để trả lại thanh gươm thần. Việc trả gươm là điều tất yếu trong quá trình mượn trả.

- Quá trình trả lại gươm:

• Lê Lợi đang đi thuyền rồng quanh hồ Tả Vọng.
• Long Quân gửi Rùa Vàng đến yêu cầu trả lại gươm thần.
• Khi thuyền rồng tiến vào giữa hồ, Rùa Vàng nổi lên khỏi nước. Vua nhìn thấy thanh gươm thần rung động.
• Rùa Vàng không sợ vua, đứng trên mặt nước và nói: “Xin bệ hạ cho trả
• Vua giơ gươm về phía Rùa Vàng, Rùa nhai lấy thanh gươm và rồi lặn xuống nước.

=> Việc trả gươm tại hồ Tả Vọng cũng là lý do cho việc đổi tên của Hồ Gươm (hay hồ Hoàn Kiếm).