Vĩnh Lộc

Vĩnh Lộc là một huyện thuộc phía bắc tỉnh Thanh Hóa, Việt Nam.

Đặc điểm địa lý

Huyện Vĩnh Lộc tọa lạc ở phía bắc tỉnh Thanh Hóa, với vị trí địa lý như sau:

• Giáp huyện Thạch Thành ở phía bắc
• Giáp huyện Yên Định ở phía nam
• Giáp huyện Cẩm Thủy ở phía tây
• Giáp huyện Hà Trung ở phía đông.

Huyện Vĩnh Lộc có diện tích tự nhiên là 157,70 km², dân số năm 2022 đạt 100.033 người, mật độ dân số là 634 người/km². Năm 2019, dân số là 86.362 người, với mật độ 548 người/km².

Vĩnh Lộc nằm trong vùng đồng bằng sông Mã, cách thành phố Thanh Hóa 45 km về phía tây bắc qua quốc lộ 45, và cách thị xã Bỉm Sơn 40 km về phía tây theo quốc lộ 217.

Quá trình lịch sử

Thời kỳ Trần - Hồ - Lê sơ, huyện Vĩnh Lộc ngày nay được biết đến với tên gọi huyện Vĩnh Ninh.

Vào thời Lê Trung Hưng, huyện Vĩnh Phúc được đặt tên nhằm tránh húy của vua Lê Trang Tông.

Từ thời Tây Sơn, huyện Vĩnh Lộc được gọi như hiện tại để tránh tên húy của cha vua Quang Trung (Hồ Phi Phúc).

Thời Trần, Vĩnh Lộc là thái ấp của Lê Tần, một danh tướng trong cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông lần thứ nhất; nơi sinh của Trần Khát Chân, danh tướng cuối triều Trần, cùng với các chúa Trịnh, thái tể Hoàng Đình Ái, trạng nguyên Trịnh Tuệ, Trịnh Khả, Trịnh Duy Sản... và Tống Duy Tân, một danh sĩ nổi tiếng chống thực dân Pháp.

Ngày 11 tháng 9 năm 1964, xã Cẩm Minh thuộc huyện Cẩm Thủy được sáp nhập vào huyện Vĩnh Lộc và chia thành 2 xã: Vĩnh Quang và Vĩnh Yên.

Năm 1977, huyện Vĩnh Lộc được hợp nhất với huyện Thạch Thành thành huyện Vĩnh Thạch, nhưng đến năm 1982 lại được tách ra thành 2 huyện như ban đầu.

Ngày 28 tháng 1 năm 1992, thị trấn Vĩnh Lộc (thị trấn huyện lỵ huyện Vĩnh Lộc) được thành lập từ một phần diện tích và dân số của các xã Vĩnh Thành, Vĩnh Phúc và Vĩnh Tiến.

Ngày 16 tháng 10 năm 2019, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 786/NQ-UBTVQH14 nhằm sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã tỉnh Thanh Hóa (nghị quyết có hiệu lực từ 1 tháng 12 năm 2019). Theo đó:

• Sáp nhập xã Vĩnh Ninh và xã Vĩnh Khang thành xã Ninh Khang
• Sáp nhập xã Vĩnh Minh và xã Vĩnh Tân thành xã Minh Tân
• Sáp nhập xã Vĩnh Thành vào thị trấn Vĩnh Lộc.

Hiện tại, huyện Vĩnh Lộc bao gồm 1 thị trấn và 12 xã.

Quản lý hành chính

Huyện Vĩnh Lộc hiện có 13 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm thị trấn Vĩnh Lộc (huyện lỵ) và 12 xã: Minh Tân, Ninh Khang, Vĩnh An, Vĩnh Hòa, Vĩnh Hùng, Vĩnh Hưng, Vĩnh Long, Vĩnh Phúc, Vĩnh Quang, Vĩnh Thịnh, Vĩnh Tiến, Vĩnh Yên.

Văn hóa và du lịch

Đặc sản địa phương

Một số món đặc sản nổi tiếng tại huyện Vĩnh Lộc bao gồm chè lam, kẹo lạc, bánh răng bừa, bánh mật...

Các điểm tham quan

• Thành nhà Hồ, di sản văn hóa thế giới
• Động Vĩnh An
• Chùa Giáng (Tường Vân Tự) ở thị trấn Vĩnh Lộc
• Núi Đốn Sơn
• Động núi Vịnh tại xã Vĩnh Quang
• Động chùa Thông ở xã Ninh Khang
• Đền thờ Trần Khát Chân tại núi Đốn và thôn Phố Mới
• Chùa Bền (Phúc Long Tự) tại xã Minh Tân
• Chùa Linh Ứng ở xã Vĩnh An
• Chùa Báo Ân, Phủ Trịnh, Nghè Vẹt tại xã Vĩnh Hùng
• Mộ bà Nguyễn Ngọc Bảo tại làng Đa Bút, xã Minh Tân.

Về giao thông

Có hai tuyến quốc lộ chính như sau:

Quốc lộ 45, nối cầu Kiểu - Ninh Khang, đi qua thị trấn Vĩnh Lộc - Vĩnh Tiến - Vĩnh Long - đến huyện Thạch Thành, dài 12,5 km.

Quốc lộ 217 nối từ Quốc lộ 1 qua Hà Trung, đi qua các xã Vĩnh Thịnh, Minh Tân, Vĩnh Hùng, Vĩnh Hòa, thị trấn Vĩnh Lộc, Vĩnh Tiến, Vĩnh Long, Vĩnh Quang và qua Eo Lê sang huyện Cẩm Thủy, đoạn chạy qua huyện dài 25 km cùng với một số tuyến tỉnh lộ.

Địa phương này có tuyến Đường cao tốc Mai Sơn – Quốc lộ 45 đang được xây dựng và đi qua.

Chú thích