Vitamin D là một nhóm các secosteroid tan trong chất béo, giúp duy trì sức khỏe xương khớp, hấp thu canxi và photphas từ đường ruột, tồn tại nhiều trong ánh nắng mặt trời, dầu gan cá, đậu nành, lòng đỏ trứng.
Vitamin D không được cơ thể tổng hợp nhưng lại là một trong những loại cần thiết cho sự phát triển. Mytour sẽ giải đáp cho bạn chi tiết hơn!
Vitamin D là gì? Có những dạng nào?
Vitamin D không phải là một dạng đơn lẻ mà là một nhóm các secosteroid tan trong chất béo, được tổng hợp từ nhiều nguồn khác nhau như ăn uống và ánh nắng mặt trời, sau đó cơ thể sẽ hấp thụ và điều tiết để tạo ra vitamin D.
Vitamin D là một loại vitamin quan trọngVitamin D bao gồm 5 dạng từ vitamin D1 đến vitamin D5. Trong đó, vitamin D2 và D3 là 2 dạng quan trọng, có nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Cụ thể:
- Vitamin D1 (ergocalciferol với lumisterol): Loại vitamin này ít gặp, được tổng hợp từ ergocalciferol (vitamin D2) và lumistrol trong cơ thể theo tỉ lệ 1:1.
- Vitamin D2 (ergocalciferol): Thường có trong thực vật như cỏ linh lăng và một số loại nấm (portobello, nấm hương, nấm mỡ). Vitamin D2 chỉ hoạt động qua phản ứng hóa học trong gan hoặc thận.
- Vitamin D3 (cholecalciferol): Loại này còn được gọi là vitamin quang hóa, tức là được tạo ra từ ánh nắng mặt trời tác động lên 7-dehydrocholesterol trong da. Đây là một trong số ít vitamin mà cơ thể tự tổng hợp được từ ánh nắng mặt trời.
- Vitamin D4 (22-dihydroergocalciferol): Loại này được tạo ra từ phản ứng hóa học giữa các vitamin D2, là loại vitamin hiếm gặp.
- Vitamin D5 (sitocalciferol): Tương tự như vitamin D4, được tạo thành tương tự vitamin D3 với thành phần 7-dehydrocholesterol trong da nhưng quá trình sau đó hoàn toàn khác.
Vitamin D có vai trò gì trong sức khỏe?
Đối với người lớn
- Phòng ngừa bệnh xương khớp.
- Vitamin D cũng giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và ung thư, đặc biệt là ung thư đại tràng.
- Có thể cải thiện trí lực, ngăn chặn suy giảm trí nhớ, đặc biệt là ở phụ nữ.
Đối với người già
- Vitamin D rất quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe xương khớp và thể chất của người già. Thiếu vitamin D có thể gây loãng xương, suy yếu cơ thể, và khó khăn trong việc vận động, đi lại ở người cao tuổi.
- Người có nồng độ vitamin D cao hơn thường có tuổi thọ dài hơn. Vitamin D giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch khi lão hóa, đồng thời giảm nguy cơ mắc các bệnh lão hóa, có thể kéo dài tuổi thọ.
Đối với trẻ em
- Theo Bệnh viện Nhi Động TP. Cần Thơ, Vitamin D rất quan trọng cho trẻ từ những năm đầu đời, giúp bảo vệ và phát triển hệ xương khớp của trẻ bằng cách thúc đẩy hấp thu canxi và photphas ở ruột. Nó cũng giúp điều chỉnh lượng canxi trong máu.
- Thiếu vitamin D có thể gây còi xương, kém phát triển, và chân vòng kiềng cho trẻ.
- Ngoài ra, vitamin D còn giúp tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ, phòng tránh các virus gây cảm cúm và giảm nguy cơ mắc bệnh viêm đường hô hấp.
Đối với phụ nữ mang thai và cho con bú
Vitamin D rất cần thiết cho phụ nữ mang thaiViệc bổ sung đủ vitamin D trong thai kỳ và cho con bú sẽ giúp các mẹ có hệ miễn dịch mạnh mẽ để chống lại các bệnh thông thường. Đặc biệt, bổ sung đủ vitamin D trong thai kỳ có thể giảm nguy cơ mắc tiểu đường do thai kỳ, tiền sản giật và thai nhi nhỏ.
Người có nguy cơ thiếu vitamin D
Vitamin D là vô cùng cần thiết cho cơ thể con ngườiChúng ta có thể nhận biết các đối tượng có nguy cơ thiếu vitamin D bằng cách xem danh sách sau:
- 50 tuổi trở lên
- Da sẫm màu
- Nhà ở xa xích đạo, về phía bắc
- Thừa cân, béo phì, phẫu thuật cắt dạ dày
- Dị ứng sữa hoặc không dung nạp đường sữa
- Các bệnh làm giảm sự hấp thụ chất dinh dưỡng trong ruột, như bệnh Crohn hoặc celiac
- Dùng một số loại thuốc như thuốc trị động kinh
Hãy chú ý đến những trường hợp trên để bổ sung đúng lượng vitamin, đầy đủ để cơ thể phát triển tốt hơn.
Tác hại của việc thiếu vitamin D
Tác hại rõ ràng nhất của việc thiếu vitamin D là chứng “mềm xương” hay bệnh loãng xương gây ra các vấn đề về xương, cơ bắp yếu đi, dẫn đến cơ thể dễ tổn thương và phát triển không đồng đều. Đồng thời, việc thiếu hụt vitamin D cũng khiến cơ thể mệt mỏi, thiếu sức sống để hoạt động suốt cả ngày.
Thiếu vitamin D có thể gây ra các vấn đề về tim mạchNếu không bổ sung đủ vitamin D, có thể tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư hoặc các vấn đề về tim mạch, đặc biệt là làm suy giảm trí nhớ hoặc tinh thần.
Bổ sung vitamin D từ nguồn nào?
Chọn thời gian tắm nắng hàng ngày
Việc phơi nắng là một trong những phương pháp cung cấp vitamin D cần áp dụng mỗi ngày, đặc biệt là đối với trẻ em và người già. Khi da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, cơ thể sẽ tự tổng hợp vitamin D.
Tắm nắng là một cách hiệu quả để bổ sung vitamin D, đặc biệt là đối với trẻ sơ sinh.Tuy nhiên, việc tắm nắng trước 9 giờ sáng hoặc sau 16 giờ chiều không giúp tổng hợp vitamin D như nhiều người nghĩ.
Trong khoảng thời gian này, tia UVA chiếm ưu thế và việc hấp thụ chúng có thể dẫn đến nguy cơ ung thư da hoặc lão hóa. Thời gian phù hợp nhất để hấp thụ vitamin D là vào khoảng 9 - 10 giờ sáng hoặc 15 - 16 giờ chiều.
Lưu ý: Với trẻ sơ sinh, chỉ nên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời khoảng 10 phút, sau đó tăng dần lên nhưng không quá 20 phút/ngày.
Các nguồn thực phẩm giàu vitamin D
Tắm nắng chỉ cung cấp khoảng 80% lượng vitamin D cần thiết, vì vậy phần còn lại cần bổ sung từ các loại thực phẩm. Rau xanh và các loại cá như cá hồi, cá kiếm và các loại cá béo khác như cá mòi là nguồn giàu vitamin D cho cơ thể.
Các thực phẩm giàu vitamin DBạn có thể bổ sung vitamin D thông qua gan bò, ngũ cốc và sữa. Tuy nhiên, hàm lượng trong các thực phẩm này chỉ chiếm một phần nhỏ so với rau xanh và các loại cá.
Dầu gan cá và cá, đặc biệt là cá thu và cá ngừ là các nguồn thực phẩm giàu vitamin D. Ngoài ra, vitamin D còn có trong các sản phẩm từ đậu nành, lòng đỏ trứng, nấm…
Sữa công thức là nguồn bổ sung vitamin D quen thuộc cho cả trẻ em và người già. Sữa cung cấp đủ vitamin D cần thiết mỗi ngày, đặc biệt quan trọng cho sự phát triển của trẻ em.
Bổ sung vitamin D từ các loại thuốc
Có thể sử dụng các sản phẩm chức năng bổ sung vitamin D.Ngoài 2 phương pháp trên, chúng ta có thể bổ sung vitamin D qua các viên bổ sung tăng cường. Có hai loại vitamin D chính là vitamin D2 và vitamin D3, cả hai đều giúp cải thiện sức khỏe xương, phát triển xương và tăng cường hệ miễn dịch. Liều lượng cụ thể như sau:
Trẻ em
- Trẻ sơ sinh được bú sữa mẹ từ 0 - 12 tháng tuổi: nên bổ sung hàng ngày từ 8,5 đến 10 microgam (400 IU). Điều này đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng.
- Trẻ sơ sinh được bú sữa công thức: chỉ nên bổ sung khi bé bú ít hơn 500ml sữa công thức mỗi ngày.
- Từ 1 – 18 tuổi: nên bổ sung 15 microgam (600 IU) mỗi ngày.
Người lớn
- Dưới 70 tuổi: 600 IU (15 mcg);
- Trên 70 tuổi: 800 IU (20 mcg);
- Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú: 600 IU (15 mcg).
Lời khuyên khi bổ sung vitamin D
- Cần kết hợp bổ sung vitamin D từ thực phẩm và hoạt động ngoài trời, tiếp xúc với ánh nắng để cơ thể hấp thụ vitamin D tốt hơn.
- Chỉ nên tiếp xúc với ánh nắng vào buổi sáng sớm trước 8 giờ, tránh ánh nắng sau 9 giờ sáng.
- Không tự ý sử dụng các sản phẩm chức năng bổ sung vitamin D, đặc biệt là đối với trẻ em. Việc sử dụng sản phẩm này mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của trẻ.
- Nên bổ sung vitamin D thông qua chế độ ăn uống hàng ngày từ các nguồn thực phẩm tự nhiên và sữa. Điều này không chỉ an toàn mà còn cung cấp nhiều dưỡng chất khác ngoài vitamin D cho cơ thể.
- Ngoài vitamin D, cần bổ sung các loại vitamin E, C, D3,.. để duy trì sức khỏe và cân bằng dinh dưỡng.
- Vitamin D có thể gây ra một số tác dụng phụ nếu sử dụng quá liều: Táo bón, đau đầu, khát nước, tăng huyết áp, sốt cao, biếng ăn,... Tuy nhiên, không phải ai cũng gặp các tác dụng phụ trên, nếu có, bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ.
- Nếu bạn mắc các bệnh như tiểu đường, huyết áp cao, bệnh tim mạch hoặc đang mắc bệnh nhiễm trùng, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi bổ sung vitamin D.
- Nếu quên uống một liều, hãy bỏ qua và tiếp tục uống liều tiếp theo. Tuyệt đối không nên uống gấp đôi liều vitamin D nếu quên liều trước đó.
- Đảm bảo bổ sung liều lượng vitamin D phù hợp với từng đối tượng và luôn tham khảo ý kiến của bác sĩ.
- Khi dùng vitamin D kèm với các loại thuốc khác, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc theo chỉ định của bác sĩ để tránh tác dụng phụ không mong muốn.
Vitamin D đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc hỗ trợ hình thành và bảo vệ hệ xương khớp cũng như phòng ngừa các bệnh khác ở con người. Vì thế, hãy nhớ bổ sung đủ vitamin D cho cơ thể nhé!
Nguồn: Bệnh viện Nhi Đồng TP. Cần Thơ
Bổ sung vitamin D qua các loại rau xanh có sẵn trên Mytour: