1. Kiến thức bài 42 - 43: Khai thác năng lượng từ chất đốt
- Chất đốt có thể ở dạng rắn (như than), lỏng (như dầu hoả) hoặc khí (như gas)
- Chất đốt dạng rắn:
+ Củi, tre, rơm, rạ, ...
+ Than đá được dùng để vận hành máy móc trong các nhà máy nhiệt điện và một số loại động cơ, cũng như trong sinh hoạt hàng ngày
+ Chủ yếu khai thác từ các mỏ than ở tỉnh Quảng Ninh
+ Than bùn, than củi.
- Chất đốt dạng lỏng:
+ Xăng, dầu hoả, dầu diesel, dầu nhờn, ...
- Chất đốt dạng khí
+ Khí thiên nhiên, khí sinh học.
+ Xử lý chất thải, mùn, rác, phân gia súc qua hệ thống ống dẫn vào bếp.
- Việc sử dụng các loại chất đốt cần cẩn trọng để tránh các tai nạn nghiêm trọng nếu không thực hiện đầy đủ các biện pháp an toàn.
- Các nguồn năng lượng hiện đang dần cạn kiệt, do đó chúng ta cần chuyển sang sử dụng những nguồn năng lượng mới như năng lượng mặt trời và thủy điện. Việc tiết kiệm các nguồn năng lượng hiện có là rất cần thiết.
2. Vở bài tập Khoa học lớp 5 bài 42, 43 - Sử dụng năng lượng chất đốt
Vở bài tập Khoa học lớp 5 trang 71 Câu 1: Kết nối các khung chữ ở cột A với cột B sao cho đúng.
Vở bài tập Khoa học lớp 5 trang 72 Câu 2: Đưa ra ba ví dụ về ứng dụng của năng lượng từ than đá.
Trả lời
- Sử dụng làm nhiên liệu cho các nhà máy nhiệt điện.
- Cung cấp nguyên liệu cho ngành công nghiệp hóa chất.
- Áp dụng trong sinh hoạt hàng ngày: đun nấu, sưởi ấm,…
Vở bài tập Khoa học lớp 5 trang 72 Câu 3: Đánh dấu chữ Đ vào ☐ trước các câu đúng và chữ S vào ☐ trước các câu sai.
Những nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng nhu cầu về chất đốt là:
☐ Tăng trưởng dân số trên toàn cầu.
☐ Sự cải tiến trong công nghệ bếp đun.
☐ Sự mở rộng của ngành công nghiệp.
☐ Việc khai thác và sử dụng năng lượng từ mặt trời.
Trả lời
Đ | Dân số trên Trái Đất tăng |
S | Sử dụng bếp đun cải tiến |
Đ | Sử phát triển của công nghiệp |
S | Sử khai thác, sử dụng năng lượng mặt trời |
Vở bài tập Khoa học lớp 5 trang 72 Câu 4: Nêu hai lý do giải thích tại sao cần tiết kiệm các nguồn năng lượng.
Trả lời
- Hiện tại, nhiều nguồn năng lượng đang dần cạn kiệt, đặc biệt là than đá, dầu mỏ và khí đốt. Những nguồn này được hình thành từ xác sinh vật qua hàng triệu năm và không thể tái tạo trong thời gian ngắn.
- Hơn nữa, việc khai thác năng lượng đã dẫn đến sự hủy hoại môi trường và ô nhiễm nghiêm trọng; khi các chất đốt cháy, chúng sinh ra khí carbon dioxide và nhiều khí độc khác, gây ô nhiễm không khí,…
Vở bài tập Khoa học lớp 5 trang 72 Câu 5: Đánh dấu chữ Đ trước các ý kiến đúng và chữ S trước các ý kiến sai.
☐ Khi đốt cháy các chất đốt, chúng tạo ra khí carbon dioxide và nhiều chất độc hại khác, gây ô nhiễm môi trường.
☐ Chúng ta không cần phải tiết kiệm nguồn năng lượng.
☐ Nên tránh sử dụng xăng để đốt lửa trong bếp.
☐ Khi sử dụng nến, cần tránh đặt nến lên các vật liệu dễ cháy.
Trả lời
Đ | Các chất đốt khi cháy sinh ra khí các - bô - níc và nhiều chất khác làm ô nhiễm môi trường |
S | Chúng ta không cần phải sử dụng tiết kiệm các nguồn năng lượng |
Đ | Không nên dùng xăng để nhóm bếp |
S | Khi dùng nến, nên đặt nến lên những vật dễ cháy |
Vở bài tập Khoa học lớp 5 trang 72 Câu 6: Đưa ra hai biện pháp giúp giảm thiểu tác động xấu đến môi trường khi sử dụng các chất đốt.
Trả lời
Để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường từ việc sử dụng chất đốt, chúng ta cần:
- Lắp đặt ống khói để đưa khí các-bô-níc và các chất ô nhiễm khác lên cao, sử dụng bi-ô-ga để đun nấu.
- Tiết kiệm chất đốt cũng giúp bảo vệ môi trường.
Vở bài tập Khoa học lớp 5 trang 73 Câu 7: Nêu hai biện pháp để phòng ngừa tai nạn khi sử dụng chất đốt.
Trả lời
Hai biện pháp để phòng ngừa tai nạn khi sử dụng chất đốt bao gồm:
- Đun nấu cần thực hiện đúng phương pháp.
- Sưởi ấm hoặc sấy khô cũng phải làm theo cách chính xác.
Vở bài tập Khoa học lớp 5 trang 73 Câu 8: Điền ba ví dụ về các hành động nên làm và không nên làm để tiết kiệm và tránh lãng phí chất đốt trong gia đình bạn vào từng cột.
Việc nên làm | Việc không nên làm |
Trả lời
Việc nên làm | Việc không nên làm |
- Thức ăn đã chín phải tắt lửa ngay - Không để lửa quá to khi đun nấu - Bật bóng đèn điện vừa đủ | - Đun chín thức ăn quá lâu - Đun nấu để lửa quá to - Bật quá nhiều bóng đèn điện |
3. Một số điều cần lưu ý khi sử dụng khí đốt, đặc biệt là Gas.
- Khi mua bếp gas, cần kiểm tra kỹ lưỡng chất lượng bình gas, van kẹp, vị trí lắp đặt và quy trình lắp đặt của nhân viên cửa hàng để tránh mua phải bình gas bị tuột van, bị sang chiết gas trái phép và đảm bảo lắp đặt đúng cách để ngăn ngừa rò rỉ khí gas. Các thiết bị đun nấu và bình gas nên được đặt ở vị trí cố định, thông thoáng và dễ xử lý nếu có sự cố cháy nổ. Bình gas cũng nên tránh xa các chất ăn mòn như mắm, muối hoặc acid, và không để gần nguồn nhiệt, đảm bảo nhiệt độ không vượt quá 50°C.
- Nếu ngửi thấy mùi tỏi nhẹ (do chất tạo mùi trong gas), hãy kiểm tra van và ống dẫn gas. Phát hiện vị trí rò rỉ bằng cách xoa nước xà phòng loãng lên dây dẫn. Nếu phát hiện rò rỉ, tắt bếp, dùng xà phòng để bịt kín hoặc dùng dây cao su siết lại, sau đó di chuyển bình gas đến nơi thông thoáng và xa nguồn nhiệt.
- Luôn khóa bình gas khi không sử dụng. Hầu hết các vụ cháy nổ xảy ra do rò rỉ gas không được phát hiện, và khi bật bếp lên bất ngờ gây nổ lớn. Vì vậy, hãy tạo thói quen khóa gas ngay khi không dùng. Đặc biệt cần chú ý ở những nơi bí khí như phòng trọ sinh viên hoặc nhà kín.
- Nếu phát hiện mùi gas, ngay lập tức khóa bình gas và mở tất cả cửa để thông gió. Sau đó, liên hệ với đơn vị bảo trì bếp hoặc bình gas để kiểm tra.
- Lưu ý về bình gas: Bình gas là nơi chứa gas, vì vậy cần để bình gas ở nơi thẳng đứng, thông thoáng và đặc biệt tránh xa ổ điện hoặc nguồn nhiệt. Đây là lỗi phổ biến trong nhiều gia đình, cần đặc biệt chú ý.
- Tránh sử dụng nồi quá lớn trên bếp gas mini vì ngọn lửa có thể lan ra ngoài và làm nóng bình gas, gây nguy cơ cháy nổ. Bình gas mini nên được sử dụng hết và thay mới kịp thời, không để quá nhiều trong nhà.
- Hiểu rõ quy tắc lắp đặt bếp gas: Nên đặt bếp ở nơi thông thoáng, tránh gió trực tiếp để không làm lãng phí gas. Đặt bếp ở vị trí có không khí lưu thông tốt, tránh nơi bí hơi hoặc ẩm thấp để bảo vệ sức khỏe. Bếp nên cách tường hoặc vật chắn khoảng 15-20cm để giảm nguy cơ cháy nổ với các vật gần bếp.
- Không để các thiết bị điện như ổ cắm, lò vi sóng, lò nướng, nồi cơm điện gần bếp gas vì chúng có thể bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ và khí gas, dễ gây cháy nổ hoặc hỏng hóc các thiết bị này.
- Để bếp gas được lắp đặt an toàn và đúng cách, cần đáp ứng các tiêu chí sau:
+ Bếp gas phải được đặt cao hơn bình gas.
+ Bếp gas nên được đặt ở khu vực có không khí lưu thông tốt.
+ Ống dẫn gas cần được lắp đặt cẩn thận, đảm bảo các khớp nối được gắn chặt và kín.
- Khi sử dụng bếp gas, hãy mở van bình gas trước, sau đó mới mở van bếp để khởi động bếp.