Võ thuật Muay Thái

Muay Thái (tiếng Thái: มวยไทย, IPA: mūɛj tʰāj) là môn võ thuật truyền thống và là môn thể thao phổ biến của Thái Lan. Tây phương gọi nó là Thái quyền (Thai boxing), nhưng nó khác biệt rất nhiều so với quyền Anh (boxing) của phương Tây. Dưới triều đại của vua Naresuan, tất cả quân lính được đào tạo võ thuật này, được coi là một biểu tượng trong cuộc chiến không sử dụng vũ khí chống lại kẻ thù. Các binh sĩ Xiêm La phải rèn luyện và thực hành để cạnh tranh với nhau tại từng khu vực hay vùng miền. Mặc dù không chỉ riêng Thái Lan có Muay Thái này, mỗi quốc gia trong khu vực Châu Á đều có phiên bản của môn võ này, nhưng từng quốc gia lại có tên gọi khác nhau.

• Ở Malaysia gọi là Tomoi
• Ở Indonesia gọi là Gelut Galuh; Benjang
• Ở Myanmar gọi là Lethwei
• Ở Lào gọi là Muay Lào

Lịch sử

Tương tự như các môn võ khác trong khu vực Đông Nam Á như Pencak silat hay Arnis, Muay Thái cũng là một hình thức chiến đấu cổ xưa của nhiều dân tộc, hình thành qua các cuộc chiến tranh. Hiện nay vẫn chưa có bằng chứng cụ thể về nguồn gốc của Muay Thái, vẫn còn tranh cãi trong cộng đồng các nhà nghiên cứu về 4 quốc gia Myanmar, Thái Lan, Campuchia và Lào.

Trước khi Muay Thái trở thành môn thể thao có quy định chuẩn mực, các võ sĩ không được phép sử dụng bất kỳ vật dụng bảo vệ nào như găng tay. Do đó, họ thường mang theo đồ trần mặc và dùng rượu pha nước nóng để làm cứng đôi tay, giúp tăng sức mạnh cho những cú đấm. Trước khi bắt đầu trận đấu, họ thường đeo mongkhon, mongkol, và pra jiad trên cánh tay. Những vật này có nguồn gốc từ thời kỳ Xiêm La trong những năm chiến tranh liên miên. Từ những nguồn gốc chưa rõ ràng này, Muay Thái đã lan rộng và trở thành môn thể thao phổ biến, với các trung tâm huấn luyện mọc lên khắp nơi. Vào đầu thế kỷ 20, Muay Thái được coi là một nghệ thuật và thường biểu diễn trong các lễ hội, ở các đền đài hoành tráng. Năm 2007, Muay Thái chính thức trở thành môn thi đấu tại Đại hội Thể thao Đông Nam Á 2007 tại tỉnh Nakhon Ratchasima.

Khi Muay Thái phát triển thành một môn thể thao có tổ chức, luật lệ bắt đầu được thiết lập vào năm 1930, tuân theo các tiêu chuẩn quốc tế của môn Quyền Anh. Các võ sĩ được giới hạn về cân nặng và thi đấu trong 10 hiệp, mỗi hiệp kéo dài từ 5 đến 3 phút, với giờ nghỉ hai phút giữa các hiệp. Các võ sĩ phải mặc quần đùi màu xanh hoặc đỏ và mang găng tay. Một số truyền thống vẫn được duy trì: cho dù họ không mang giày, nhưng họ luôn quan tâm đến việc bảo vệ chân của mình.

Trận đấu theo nghi thức tôn giáo

Muay Thái là môn thể thao mang tính linh thiêng, tuân theo các nghi thức tôn giáo cao quý. Các võ sĩ được huấn luyện bởi các thầy giáo trong nghề, được trao danh xưng đặc biệt và nhập vào danh sách đệ tử của võ đường. Trước khi bắt đầu trận đấu, các võ sĩ thường thực hiện nghi thức Ram Muay, tức cúi đầu kính cẩn về phía nơi họ sinh ra, và nghi thức Wai Kru, quay về bốn phương để tôn vinh các thầy cũng như thần linh của võ đài.

Bên cạnh tiếng kèn ô-boa truyền thống của người Thái, nhạc cụ như trống cũng được sử dụng để tạo không khí cho các võ sĩ khi họ đi bước chậm quanh võ đài. Đây cũng là lúc các võ sĩ thể hiện các động tác cầu kỳ để biểu lộ lòng biết ơn và làm nóng cơ thể trước khi trận đấu bắt đầu. Mỗi võ sĩ có một vũ điệu riêng, thể hiện sự kính trọng đối với nghi thức tôn giáo từ các buổi luyện tập võ thuật.

Mặc dù không rõ hiện tại, nhưng mỗi khi võ sĩ Thái lên đài đều quấn một sợi dây thừng nhỏ quanh đầu theo truyền thống. Theo niềm tin từ xa xưa, sợi dây thừng quấn quanh đầu võ sĩ có thể được đặt xuống sàn đấu bởi các hướng dẫn hoặc các sư huynh, những người trao phúc lành cho võ sĩ trước khi trận đấu bắt đầu.

Luật lệ của trận đấu

Khi hai võ sĩ bắt đầu đấu, chỉ còn băng quấn hai tay và một hình tượng Phật nhỏ được dán vào tay để bảo vệ. Tất cả các phần của cơ thể đều được sử dụng trong các pha ra đòn của Muay Thái - từ cú đấm mạnh mẽ, sử dụng đầu gối tấn công vào các điểm yếu của đối thủ như sườn, bụng và hông, đến các đòn đá phiêu lưu - tất cả đều nhằm mục đích làm cho đối thủ bị đo ván. Mặc dù các cú đấm thường được coi là vũ khí chủ lực, điểm số cao thường dành cho những pha sử dụng đầu gối hạ đối phương.

Khi sử dụng khuỷu tay làm đòn đánh, bạn có thể ấn tượng đánh bại đối thủ một cách nhanh chóng. Tuy nhiên, việc tấn công trực tiếp lên trán cao của đối thủ không phải lúc nào cũng hiệu quả, thay vào đó, hãy nhắm vào đôi mắt của đối phương để tạo ra sự yếu thế. Các đòn đánh có thể gây tổn thương nghiêm trọng, đặc biệt là khi nhắm vào vùng cổ của đối thủ.

Muay Thái tại thành phố Bangkok

Ở thủ đô Bangkok, có hai sân vận động chính dành cho Muay Thái:

• Sân vận động Rachadamnoen: nằm gần đài kỷ niệm Dân chủ, mở cửa vào lúc 6 giờ chiều thứ hai, thứ tư, thứ năm và 5 giờ chiều chủ nhật; điện thoại: 281. 4205/281. 0879, đây là sân vận động cổ điển.
• Sân vận động Lumphini: nằm trên đại lộ Rama IV, mở cửa vào lúc 6 giờ chiều các ngày thứ ba, thứ sáu, thứ bảy; điện thoại: 251. 4303.

Muay Thái ở những địa điểm khác

Muay Thai đã trở thành môn thể thao phổ biến trong cộng đồng và đã phát triển mạnh mẽ từ những năm 1990 cho đến nay.

Phong trào Muay Thái toàn cầu

Nhiều người nước ngoài yêu thích Muay Thái và đến Thái Lan để học hỏi và thực hành môn thể thao này. Muay Thái cũng đã lan rộng đến Pháp, Bỉ và Hoa Kỳ. Các trường đào tạo Muay Thái đã được thành lập để giúp thanh niên rèn luyện sức khỏe và ý chí. Các trận đấu quốc tế thường xuyên được tổ chức tại Thái Lan giữa các võ sĩ địa phương và quốc tế, thu hút sự chú ý trên các kênh truyền hình.

Muay Thái trong điện ảnh

Nhiều bộ phim đã đưa Muay Thái lên màn ảnh, không chỉ ở Thái Lan mà còn ở nhiều quốc gia khác như Mỹ, Pháp, và Bỉ. Các bộ phim nổi tiếng như Never Back Down (2007) với các màn biểu diễn Muay Thái đặc sắc, Beautiful Boxer (2004) với câu chuyện về đấu sĩ Muay chuyển giới, và Ong-Bak (2003) của Tony Jaa đã góp phần làm nên sự nổi tiếng của môn thể thao này.

Muay Thái trong phim điện ảnh

Muay Thái đã xuất hiện trong nhiều tựa game điện tử như Street Fighter, Virtua Fighter, và King of Fighters. Các tựa game này không chỉ sử dụng Muay Thái trong gameplay mà còn mang lại những trải nghiệm đầy hấp dẫn cho người chơi.

Muay Thái trong các tựa game điện tử

Muay Thái cũng được tái hiện sinh động trong nhiều truyện tranh, từ các bộ trang phục trong Liên Minh Huyền Thoại đến các nhân vật trong các tạp chí truyện tranh nổi tiếng.

Trong bộ truyện tranh Bảy viên ngọc rồng, xuất hiện hai nhân vật sử dụng Muay Thái: Draculaman - đệ tử của bà phù thủy Hạt mít và Pamput - một võ sĩ tham gia đại hội võ thuật.

Chú thích

Danh sách các môn võ khác bao gồm Kun Khmer của Campuchia, Pradal Serey của Campuchia, Bokator của Campuchia, Lethwei của Myanmar, Silat của Malaysia, Tomoi của Indonesia, MMA của Mỹ, Muay Lào của Lào, Savate của Pháp, Kickboxing của Nhật Bản, Bình Định gia của Việt Nam, Việt Võ đạo của Việt Nam, Tán thủ của Trung Quốc, và Tán đả của Trung Quốc.

Danh sách các tài liệu về Muay Thái bao gồm Prayukvong, Kat, Muay Thai: A Living Legacy (2006), Sắc đẹp của cú đấm - Beautiful Boxer của Parinya Charoenphol, Văn hóa Đông Nam Á của G.S Nguyễn Tấn Đắc, Đối thoại với các nền văn hóa – Thái Lan (biên dịch) của Trịnh Huy Hóa, Hướng dẫn tham quan thủ đô Bangkok của Hoàng Văn Quang, Muay Thai The Most Distinguished Art of Fighting (1992) của Panya Kraitus, Muay Thai Kickboxing - The Ultimate Guide to Conditioning, Training and Fighting (2002) của Chad Boykin, và Thai Kickboxing For Beginners (2006) của Peter Belmar.

Liên kết bên ngoài

• http://www.thaiboxing.com/history-kraitus3.html Lưu trữ 2008-09-16 tại Wayback Machine.
• http://www.wmtc.nu/html/wmc03_mtwaikru.html Lưu trữ 2008-02-14 tại Wayback Machine.
• http://www.muaythailesson.com/basic_attack.html Lưu trữ 2008-08-27 tại Wayback Machine.