- Thưa ngài! Xin trình bày thư ạ!
Chàng thanh niên da đỏ với mái tóc xoăn và đôi mắt sáng; kính cẩn trình bày một bức thư cho vị lãnh tụ của mình.
Vị lãnh tụ Xi- át- tơn hỏi:
- Thư thuộc về ai thế?
- Thưa ngài, là của tổng thống Mỹ Phreng-klin pi-ơ-xơ ạ! Chàng thanh niên trả lời
- Hừ, những kẻ tham vọng quá đáng! Làm sao ta có thể bán đất đai của tổ tiên cho chúng được!
Thủ lĩnh Xi-át-tơn kêu lên. Dường như bao nhiêu căm phẫn, bực tức trong lòng ông dần dần phát ra. Ông giận dữ, đập chân, đập tay, đập bàn ghế như thể tổng thống Mỹ Phreng-klin pi-ơ-xơ đang đứng trước mặt ông.
- Thưa ngài, liệu ngài có đáp lại thư không ạ?
Chàng trai nhút nhát hỏi:
- Ta sẽ viết thư đáp lại hắn. Ta phải truyền đạt một bài học cho hắn.
Sau đó, thủ lĩnh gọi chàng trai lại gần:
- Mang lại giấy và bút cho ta!
Viết gì đây nhỉ? Thủ lĩnh tự hỏi. Trong tâm trí ông hiện lên những kỷ niệm xa xưa. Lúc đó, ông còn là một chàng trai. Bộ lạc của ông sống yên bình giữa thiên nhiên tươi đẹp và rộng lớn. Buổi sớm mai, chàng trai Xi-át-tơn say mê ngắm những hạt sương long lanh tỏa sáng trên lá cây, cỏ. Buổi đêm trăng sáng, Xi-át-tơn cùng bạn bè hát ca, nhảy múa trên đất mẹ.
Ký ức trỗi dậy, và thủ lĩnh Xi-át-tơn lấy bút viết những dòng đầu tiên trong bức thư trả lời tổng thống Mỹ:
...Mỗi phần của đất đất mẹ, mỗi tán lá thông toả sáng, mỗi viên cát, mỗi giọt sương long lanh trong rừng sâu, sa mạc bát ngát và tiếng thì thầm của côn trùng, tất cả đều thiêng liêng trong ký ức...
Thủ lĩnh Xi-át-tơn không thể hiểu tại sao người da trắng khi qua đời lại mong muốn lên thiên đàng, điều hành giữa các vì sao và quên đi tổ quốc của họ. Trong khi đó, người da đỏ của ông mong muốn trở về với đất mẹ.
Ông tiếp tục viết:
...Còn chúng tôi, chúng tôi không thể nào quên được mảnh đất tươi đẹp này. Bởi đây chính là bà mẹ của người da đỏ. Chúng tôi là một phần của mẹ và mẹ cũng là một phần của chúng tôi. Những bông hoa thơm là chị em của chúng tôi. Những tảng đá, những hồ nước trên đồng cỏ, hơi ấm của ngựa và con người, tất cả là một gia đình...
Trong kí ức của thủ lĩnh Xi-át tơn, hình ảnh về ngày mà người da trắng đến lại hiện về. Họ mang theo những ống dài phun lửa (lúc đó, người da đỏ chưa biết đó là súng). Họ săn đuổi bộ tộc của ông đến tận con sông lớn ở nguồn. Hàng ngàn người đã rơi xuống trước những khẩu súng ác độc. Máu họ tô điểm cho dòng sông: Sự căm hận trong ông trỗi dậy:
Dòng nước trôi êm đềm dưới dòng sông, dòng suối không chỉ là nước, mà còn là máu của tổ tiên chúng tôi.
Thủ lĩnh Xi-át tơn nhớ rõ, sau khi đã đuổi bộ tộc da đỏ vào rừng sâu, chiếm đất đai của họ, người da trắng bắt đầu khai thác đất đai để làm giàu. Các trang trại, thành phố, và nhà máy mọc lên. Khói từ những ống khói đen bủa vây bầu trời. Bụi từ những nhà máy xi măng, các công trường... làm cho không khí trở nên ô nhiễm!
Chúng ta không thể để họ làm ô nhiễm không khí của chúng ta. Thủ lĩnh viết:
Không khí là vô cùng quý giá với người da đỏ, vì nó là của tất cả, cây cỏ, con người, và động vật cùng hít thở. Người da trắng cũng hít thở không khí đó. Nhưng có vẻ như họ không quan tâm đến nó.
Bọn da trắng quả thật tàn bạo! Quân phản loạn! Thủ lĩnh Xi- át-tơn gầm lên.
Ông nhớ lại cảnh ông đã chứng kiến: Một chiếc xe sắt đen phủ khói lao qua cánh đồng. Bọn lính da trắng trên chiếc xe đó bắt gặp một bầy trâu rừng. Họ nâng súng, bắn vào những con vật vô tội, không hiểu chuyện. Những con thú đáng thương rên rỉ, sau đó đổ gục. Máu chảy tràn ra trên cánh đồng. Bọn da trắng cười hô hào... Cả bầy trâu hàng triệu con bây giờ chỉ còn lại vài con được nuôi trong công viên như thú cưng. Máu trong người thủ lĩnh Xi-át tơn rỉ ra.
Ông viết tiếp:
... Tôi là người hoang dã, tôi không hiểu tại sao một chiếc xe sắt đen phủ khói lại quan trọng hơn nhiều con trâu rừng... Con người là gì nếu thiếu những con thú? Và nếu chúng biến mất, con người sẽ chết từ từ, chết theo từng hơi thở, bởi vì điều gì đã xảy ra với con thú cũng sẽ xảy ra với con người. Mọi thứ trên thế giới đều liên kết với nhau.
Phải gửi ngay lá thư này đến Pi-ơ-xơ, để ông biết người da đỏ yêu quý đất đai, đất nước của mình đến đâu!
- Con hãy đem ngay lá thư đáp lại của ta tới Pi-ơ-xơ! - Thủ lĩnh gọi chàng trai giúp việc - Hãy đưa trực tiếp vào tay hắn, càng sớm càng tốt.
“Không biết đọc lá thư này, tay Pi-ơ-xơ sẽ cảm thấy như thế nào?”. Thủ lĩnh Xi-át-tơn nghĩ trong lòng. Và ông nhẹ nhàng mỉm cười.