Vụ mua lại hãng dầu Getty gây sốc

Ít sự kiện trong thế giới tài chính nào gây nhiều drama như vụ mua lại hãng dầu Getty. Đó là vụ mua lại lớn nhất trong lịch sử, với sự tham gia của các nhân vật chủ chốt như nhà tài phiệt Mỹ T. Boone Pickens, cũng như Ivan Boesky và Martin Siegel, những người nổi tiếng vì giao dịch nội gián trong những năm 80.

Những điểm chính cần nhớ

Chết chóc và Nhạc kịch

Khi nhà công nghiệp Mỹ và người sáng lập hãng dầu Getty J. Paul Getty qua đời vào năm 1976, công ty của ông rơi vào tình trạng khủng hoảng tài chính. Getty Oil là công ty gia đình, nhưng các thành viên trong gia đình Getty thường xuyên xung đột với nhau hơn là làm việc cùng nhau. Với sự trợ giúp của hội đồng quản trị Getty Oil, con trai út của J. Paul Getty, Gordon Getty, đã được chọn làm cộng tác viên trung thành.

Gordon Getty dường như là sự lựa chọn lý tưởng bởi vì, mặc dù ông có cổ phần cá nhân trong công ty, ông luôn quan tâm hơn đến việc sáng tác âm nhạc và opera hơn là kinh doanh gia đình. Mọi thứ đã thay đổi sau khi cộng tác viên của ông, C. Lansing Hayes Jr., qua đời vào năm 1982. Bất ngờ thay, Getty kiểm soát được 40% cổ phần của Getty Oil, điều này đã kích thích sự quan tâm của ông đối với tương lai của công ty.

Hội Kiến Với T. Boone Pickens

Mặc dù muốn kiểm soát Getty Oil, Gordon Getty không có ý định tham gia vào các hoạt động thường ngày của công ty. Điều này trở nên rõ ràng khi ông quyết định giúp hội đồng tìm giải pháp cho vấn đề lớn nhất của Getty Oil: giá cổ phiếu đang ở mức thấp. Công ty có dầu trong lòng đất trị giá khoảng 100 đô la mỗi cổ phiếu, nhưng lại gặp khó khăn trong việc duy trì giá cổ phiếu ở mức 50 đô la. Không tham khảo ý kiến của hội đồng, Getty tự mình tìm đến các chuyên gia Wall Street để làm sống lại giá cổ phiếu của Getty Oil. Các chuyên gia mà ông chọn là các chuyên gia thâu tóm và nghệ sĩ thâu tóm, trong đó có nhà thầu doanh nghiệp T. Boone Pickens.

Pickens nói với Getty rằng Getty Oil rất thích hợp cho việc cải cách doanh nghiệp đang lan rộng trên Wall Street. Pickens muốn Getty tăng sở hữu của ban lãnh đạo thông qua tái cơ cấu tài chính để các nhà quản lý bắt đầu suy nghĩ và hành động như chủ sở hữu. Gordon Getty đánh giá cao lời khuyên này và sắp xếp một cuộc họp giữa Pickens và chủ tịch hội đồng quản trị của Getty, Sidney Petersen. (Tại sao Getty phải làm phiền đến mọi việc này? Có nhiều lý do vì sao các công ty và các cổ đông lớn quan tâm đến giá cổ phiếu của họ, bao gồm cả lo ngại về một cuộc thâu tóm thù địch có thể xảy ra.)

Petersen bàng hoàng khi biết Getty đã chia sẻ thông tin nhạy cảm của công ty với một kẻ thâu tóm nổi tiếng và ép Pickens ký cam kết không đưa ra những đề nghị thâu tóm không mời mọc cho công ty. Điều này sẽ là bước đầu tiên trong nhiều bước mà tập đoàn sẽ thực hiện để tự vệ trước một sự thâu tóm không mong muốn.

Sau cuộc họp, Petersen rời đi với niềm tin rằng Getty đang cố gắng kiểm soát công ty. Gordon Getty càng củng cố quan điểm này khi ông gặp gỡ với một nhóm chuyên gia thâu tóm thù địch khác, các anh em Bass, người đề xuất mua lại cổ phiếu. Để ngăn Getty rò rỉ bí mật công ty cho mọi người trên Wall Street, hội đồng quyết định nhờ ngân hàng đầu tư Goldman Sachs định giá Getty Oil. Đồng thời, Petersen bắt đầu tìm cách làm giảm sở hữu của Getty hoặc bổ nhiệm một cộng tác viên khác để kiềm chế ông.

Cuộc Chiến ở Khu Thánh Đường Bên Trong

Vào tháng 7 năm 1983, Goldman Sachs đề xuất Getty Oil khởi động kế hoạch mua lại cổ phiếu hàng năm trị giá 500 triệu đô la. Trên giấy tờ, đây là một kết luận hợp lý, nhưng thực tế, nó đã làm cho hội đồng và Getty rối ren lẫn nhau. Việc mua lại sẽ giúp Getty kiểm soát công ty bằng cách tăng cổ phần từ 40% lên hơn 50%. Tại thời điểm này, hội đồng lo sợ Gordon Getty hơn cả việc giá cổ phiếu yếu. Tại cuộc họp, Getty nổi tiếng nói: 'Điều tôi thực sự muốn là tìm ra cách tối ưu hóa giá trị.' Sau một khoảng im lặng không thoải mái, một thành viên hội đồng nói: 'Gordon, có thể ông biết ý mình đang nói, nhưng không ai trong phòng này hiểu.'

Đề xuất bị từ chối, và hội đồng và Getty dính vào một trong những cuộc chiến dơ bẩn nhất trong lịch sử doanh nghiệp. Getty biết rằng ông có thể lật đổ hội đồng nếu ông quản lý được 12% cổ phiếu do Viện bảo tàng Getty kiểm soát. Ông sắp xếp một cuộc gặp gỡ với chủ tịch viện Harold Williams. Williams lo lắng rằng Getty đang cố gắng thực hiện một cuộc đấu quyền lực và ông thuê một luật sư chuyên về phòng thủ khỏi thâu tóm.

Đúng với lo ngại của Williams, Getty đến cuộc họp với một đề nghị như của ông padrino. Getty đã chuẩn bị một tài liệu cho biết rằng quỹ và viện bảo tàng sẽ loại bỏ tất cả các giám đốc của Getty và thay thế họ. Gordon Getty sẽ bổ nhiệm các giám đốc mới. Đổi lại, Getty sẽ mua lại cổ phiếu của viện bảo tàng với một giá rất hợp lý. Luật sư của Williams đã dự đoán sẽ có nhiều vụ kiện cổ đông trong nhiều năm nếu giao dịch như vậy được ký kết, vì vậy Williams đã từ chối tham gia. Không lâu sau đó, hội đồng Getty phát hiện ra về nỗ lực của Getty để loại bỏ họ theo đại trà, và họ thuê một đội ngũ chuyên gia để giúp xây dựng các biện pháp phòng vệ thâu tóm.

Bước Vào Một Hiệp Sĩ Đen và Boesky

Để đối phó với đội ngũ của hội đồng, Getty đã quay sang Martin Siegel tại Kidder và Peabody. Ba bên—hội đồng, viện bảo tàng và Gordon Getty—đã được thuyết phục ký một thỏa thuận đình chỉ một năm ngăn cấm bất kỳ ai trong số họ bán cổ phiếu của mình. Vào ngày thỏa thuận được thông qua, hội đồng đợi Getty rời phòng và sau đó thông báo rằng họ đã tìm được một thành viên trong gia đình Getty để kiện Gordon Getty. Cháu trai 15 tuổi của Getty, Tara Gabriel Galaxy Gramophone Getty, sẽ kiện bác của mình để ép buộc đưa ra một cộng tác viên mới. Loại chiêu thuốc dưới tay bựa này đã thuyết phục Williams ủng hộ Getty trong việc cố gắng bán công ty.

Cuộc chiến pháp lý là một tín hiệu rõ ràng đối với thị trường rằng Getty Oil đã sẵn sàng cho thâu tóm. Hugh Liedtke của Pennzoil trở thành hiệp sĩ đen bằng cách đề xuất một đề nghị riêng tư đối với Getty trị giá 100 đô la mỗi cổ phiếu. Ý định là Liedtke sẽ mua 20% cổ phiếu lưu hành, có một ghế trên hội đồng, mua lại cổ phiếu của viện bảo tàng và hợp tác với Getty trong một thỏa thuận sẽ đưa cho họ hoàn toàn kiểm soát công ty. Williams đồng ý về nguyên tắc nếu giá cổ phiếu của viện bảo tàng được nâng lên 120 đô la. Liedtke đặt thời điểm đề nghị vào ngày 27 tháng 12 năm 1983—thời điểm mà hầu hết đối thủ của ông đều đi nghỉ lễ.

Xung quanh cùng thời điểm đó, người chơi chênh lệch giá Ivan Boesky đã mua một lượng lớn cổ phiếu Getty Oil; điều này sau đó mang lại cho ông một tài sản khổng lồ. Hóa ra lời khuyên đã đến từ Marty Siegel.

Sự Lừa Đảo Kép

Hội đồng muốn hình thành liên minh với Getty chống lại đề nghị thâu tóm của Pennzoil. Họ biết rằng mình sẽ bị đoán đã đoán trước, vì vậy họ muốn mua lại cổ phiếu và sau đó đấu giá công ty cho người trả giá cao nhất. Trong một cuộc họp của hội đồng với sự tham dự của tất cả các luật sư và nhà đầu tư ngân hàng, viện bảo tàng đã đóng vai trò làm trọng tài với Williams từ chối bán cho bất kỳ ai trừ khi hội đồng đồng ý với thỏa thuận.

Đề nghị của Liedtke đã được nâng lên 110 đô la mỗi cổ phiếu cho cổ phiếu chưa phát hành. Điều này đặt hội đồng vào tình thế khó xử khi từ chối thỏa thuận đề xuất giá cao hơn giá hiện tại có nghĩa là vụ kiện cổ đông, nhưng một cuộc bán cũng có thể gây ra vụ kiện vì bán với giá dưới 120 đô la mỗi cổ phiếu mà Goldman Sachs đã định giá công ty. Đại diện của Goldman Sachs, Geoffrey Boisi, từ chối ký vào một tài liệu nói rằng 110 đô la là một đề nghị hợp lý, ít nhất là một phần vì anh cũng hy vọng một hiệp sĩ xám sẽ xuất hiện với một đề nghị cao hơn, từ đó đưa phí ngân hàng thâu tóm đến công ty của anh.

Hội đồng từ chối đề nghị với yêu cầu 90 ngày để tìm hiểu xem công ty có thể nhận được gì trên thị trường mở. Getty từ chối. Hội đồng hỏi ông thẳng ra liệu ông có một thỏa thuận phụ với Pennzoil không được hội đồng biết đến, và Getty đáp lại rằng ông sẽ cần phải nói chuyện với cố vấn của mình trước khi trả lời. Câu hỏi được đặt ra với tất cả các luật sư trong phòng, và đã rõ ràng rằng Getty và Pennzoil đã đồng ý cố gắng sa thải hội đồng nếu thỏa thuận bị từ chối. Không khí trong phòng nhanh chóng bị ô nhiễm, nhưng đến lúc này, toàn bộ Wall Street đều đang thúc đẩy cho một thương vụ lớn mặc dù có nội bộ không hòa hợp, và tất cả các nhà chơi đều cảm thấy áp lực.

Ba Lần Phản Bội

Liedtke được cho biết 120 đô la sẽ kết thúc thỏa thuận, nhưng ông chỉ nâng đề nghị lên 112,50 đô la với thêm 5 đô la trong vài năm tới. Thỏa thuận được thực hiện nguyên tắc, và tất cả các bên đã đồng ý nguyên tắc, thể hiện điều này.

Trong khi đó, Boisi đã tìm được hiệp sĩ xám của mình trong Chủ tịch Texaco John K. McKinley. Ban điều hành của Texaco liên hệ với Boisi để hỏi liệu có thỏa thuận không và Boisi nói rằng thỏa thuận được thực hiện nguyên tắc nhưng chưa hoàn chỉnh. Đội ngũ của Texaco sau đó hỏi họ nên đề xuất bao nhiêu. Texaco đề nghị 125 đô la mỗi cổ phiếu và viện bảo tàng bán cho Texaco, cũng như Gordon Getty. Texaco bây giờ đã có quyền sở hữu kiểm soát. Liedtke, người coi thỏa thuận đã thành công và đã ăn mừng, tức giận.

Điểm Chót Với

Thỏa thuận Getty Oil-Texaco được coi là một trong những cuộc chiến thâu tóm xấu nhất trong lịch sử Wall Street. Mặc dù vậy, kết quả đã mang lại lợi ích cho tất cả cổ đông của Getty Oil. Điều đó không phải là kết thúc thực sự, tuy nhiên, khi Pennzoil đệ đơn kiện và cuối cùng được trao phạt và thiệt hại lên đến 11 tỷ đô la. Pennzoil tiếp tục đưa Texaco vào tình trạng phá sản, và cuộc chiến cam go tiếp tục diễn ra trong các tòa án cho đến khi đạt được thỏa thuận khoảng 3 tỷ đô la.

Câu chuyện về Getty Oil là một ví dụ cho thấy việc tái cơ cấu tài chính đã vừa giúp đỡ—nhớ lại, các nhà đầu tư trong Getty Oil đã thấy giá trị đầu tư của họ tăng hơn 50%—và cũng gây tổn hại. Luôn luôn có nhu cầu cho sự thay đổi quản lý và tái cấu trúc, nhưng có lẽ không phải loại của Getty Oil.