Vùng bóng tối, vùng bóng nửa tối và vùng đối của vùng bóng tối là ba phần riêng biệt của một bóng đổ, hình thành khi ánh sáng từ một nguồn bị che khuất bởi vật thể không trong suốt.
Những thuật ngữ này thường được sử dụng để chỉ các phần của bóng của các thiên thể, mặc dù đôi khi chúng cũng được sử dụng để mô tả các mức độ tối khác nhau, như các vết đen trên Mặt Trời.
Vùng bóng tối (umbra)
Vùng bóng tối hay umbra (từ tiếng Latin 'bóng tối') là phần bên trong nhất và tối nhất của bóng, nơi mà nguồn sáng hoàn toàn bị che khuất bởi vật thể. Một người quan sát đứng trong vùng bóng tối của một thiên thể sẽ quan sát thấy hiện tượng thiên thực toàn phần. Nếu nguồn sáng là một nguồn sáng điểm và bỏ qua hiện tượng nhiễu xạ, chỉ có vùng bóng tối được tạo ra mà không có các vùng khác.
Vùng bóng tối của một vật tròn che khuất một nguồn sáng cũng là một chóp nón với đáy tròn. Tại đỉnh của chóp nón, vật che khuất và nguồn sáng có kích thước biểu kiến bằng nhau.
Khoảng cách từ Mặt Trăng tới đỉnh chóp vùng bóng tối của nó gần bằng khoảng cách giữa nó và Trái Đất: 384.402 km (238.856 mi). Vì bán kính của Trái Đất gấp 3,70 lần bán kính Mặt Trăng, khoảng cách đến vùng bóng tối của Trái Đất cũng lớn hơn tương ứng: khoảng 1.400.000 km (870.000 mi).
Vùng bóng nửa tối (penumbra) là vùng mà chỉ một phần nguồn sáng bị che khuất bởi vật thể. Người quan sát đứng trong vùng bóng nửa tối của một thiên thể sẽ thấy được một phần của nó.
Vùng bóng nửa tối hay penumbra (gốc tiếng Latinh paene nghĩa là 'gần như') là khu vực mà một phần hoặc toàn bộ nguồn sáng bị che khuất bởi vật thể. Đây là định nghĩa từ penumbra, trong đó umbra là một phần của penumbra.
Vùng đối diện với vùng bóng tối (antumbra)
Vùng đối của vùng bóng tối hay antumbra (gốc tiếng Latinh ante, nghĩa là 'trước') là khu vực mà vật thể che khuất được nhìn thấy hoàn toàn bên trong đĩa của nguồn sáng lớn hơn. Người quan sát đứng trong vùng này sẽ thấy thiên thực hình khuyên: một vòng sáng xung quanh vật thể che khuất không bị che khuất. Khi người quan sát tiến lại gần nguồn sáng, kích thước vật thể che khuất trên bề mặt nguồn sáng sẽ tăng dần cho đến khi vật thể che khuất hoàn toàn che khuất trong vùng bóng tối.