Vùng đất phù sa hình thành khi một con sông đổ vào một khu vực nước tĩnh như hồ, đầm phá, vịnh, biển hay đại dương, làm cho dòng chảy bị chậm lại. Khi tốc độ nước giảm, các hạt phù sa theo dòng nước sẽ lắng đọng lại, làm bồi đắp lòng sông và bờ hai bên. Sự tích tụ này làm cho lòng sông từ hẹp và sâu trở nên rộng và nông hơn. Các nhánh sông nhỏ phân lưu xuất hiện, tạo điều kiện cho cửa sông mở rộng. Đây là hình thái địa lý gọi là đồng bằng phù sa.
Quá trình hình thành
Vùng đất phù sa hình thành khi sông mang theo phù sa gặp một vùng nước tĩnh như biển, hồ, hoặc hồ chứa. Khi dòng sông vào vùng nước tĩnh, nó mở rộng ra, làm giảm tốc độ dòng chảy và khả năng vận chuyển phù sa. Kết quả là, phù sa lắng đọng lại và tạo ra một đồng bằng phù sa với nhiều nhánh sông phân lưu, như ở đồng bằng sông Mississippi hoặc sông Ural. Khi đồng bằng phát triển, độ dốc của lòng sông giảm, khiến dòng chảy trở nên không ổn định. Nước có xu hướng chảy theo hướng dốc nhất, dẫn đến việc sông có thể phá vỡ đê tự nhiên và tạo ra một dòng chảy mới với độ dốc lớn hơn. Thông thường, một phần nước sông có thể vẫn chảy qua dòng chảy cũ. Khi dòng chảy thay đổi ở đồng bằng đã phát triển, một mạng lưới phân lưu mới sẽ hình thành.
Danh sách các châu thổ nổi bật
- Châu thổ sông Ayeyarwady
- Châu thổ sông Ấn
- Camargue (châu thổ sông Rhône)
- Châu thổ Châu Giang
- Châu thổ sông Colorado
- Châu thổ sông Danube
- Châu thổ sông Dương Tử
- Hố Eberswalde trên Sao Hỏa (châu thổ cổ đại)
- Châu thổ sông Ebro
- Châu thổ sông Fraser
- Châu thổ sông Hằng
- Châu thổ sông Chao Phraya
- Châu thổ sông Lena
- Châu thổ sông Mackenzie
- Châu thổ sông Mekong
- Châu thổ sông Hồng
- Châu thổ sông Mississippi
- Châu thổ sông Niger (nội địa)
- Châu thổ sông Nil
- Châu thổ sông Ogooué
- Châu thổ sông Okavango (nội địa)
- Châu thổ sông Orinoco
- Châu thổ sông Paraná
- Châu thổ Peace-Athabasca (nội địa)
- Châu thổ sông Po
- Thung lũng Rio Grande
- Châu thổ Rhine-Meuse-Scheldt
- Châu thổ sông Sacramento-San Joaquin (ngược hình)
- Châu thổ sông Volga
- Châu thổ sông Yukon
- Châu thổ Tanjore, sông Kaveri
Tài nguyên tham khảo
- Louisiana State University Geology - Các châu thổ toàn cầu