1. Cơ Chế Hình Thành Và Tình Trạng Bình Thường của Nước Tiểu
1.1. Cơ Chế Hình Thành Nước Tiểu
Nước tiểu là một loại chất lỏng được cơ thể loại bỏ, chứa chủ yếu là nước, ure, axit uric, và muối,... Quá trình hình thành nước tiểu diễn ra qua những biến đổi phức tạp tại thận.
Phác Thảo Quá Trình Hình Thành Nước Tiểu
Mỗi thận gồm hai bộ phận: nhu mô thận và bể thận. Máu được lọc thông qua nhu mô thận, nơi chất thải và nước thừa được loại bỏ để tạo thành nước tiểu.
Nước tiểu được tập trung trong bể thận trước khi đi vào bàng quang qua niệu quản. Khi lượng nước tiểu đạt mức nhất định, bàng quang sẽ căng tròn và kích thích dây thần kinh gửi tín hiệu lên đến não để đẩy nước tiểu ra khỏi cơ thể.
Mỗi ngày, cầu thận của người trưởng thành lọc khoảng 1440 lít máu, tạo ra khoảng 170 lít tiểu đầu. Tuy nhiên, do quá trình hấp thụ, chỉ có khoảng 1.5 lít nước tiểu được sản xuất.
1.2. Trạng Thái Bình Thường Của Nước Tiểu
Bình thường, nước tiểu có màu vàng nhạt hoặc hổ phách, trong suốt. Màu sắc của nước tiểu có thể thay đổi tùy thuộc vào lượng nước tiêu thụ và thời gian đi tiểu. Nếu uống ít nước hoặc đi tiểu ít, nước tiểu sẽ có màu sậm hơn. Khi nước tiểu lắng đọng, có thể xuất hiện lớp cặn ở trên hoặc ở đáy, đây là hiện tượng bình thường do axit uric, urat natri hoặc phosphat trong nước tiểu.
Nước tiểu bình thường có màu vàng nhạt và trong suốt
Nước tiểu có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như thuốc, thực phẩm, bệnh lý,... Vì vậy, nếu nước tiểu có hiện tượng cặn, màu sắc bất thường, hoặc mùi lạ, không nên bỏ qua vì đây có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe.
2. Nước Tiểu Có Cặn - Nguyên Nhân Là Gì?
2.1. Dung Nạp Thực Phẩm
Màu Sắc Và Trạng Thái Nước Tiểu Có Thể Bị Ảnh Hưởng Bởi Các Loại Thức Ăn Tiêu Thụ. Ăn Quá Nhiều Thực Phẩm Chứa Nhiều Vitamin D Hoặc Phốt Pho Có Thể Gây Ra Nước Tiểu Có Cặn Do Lượng Phốt Pho Dư Thừa Được Đào Qua Nước Tiểu.
2.2. Bị Nhiễm Trùng Đường Tiết Niệu
Đây Là Nguyên Nhân Phổ Biến Nhất Gây Ra Tình Trạng Có Cặn Trong Nước Tiểu. Nhiễm Trùng Đường Tiết Niệu Thường Đi Kèm Với Sự Hiện Diện Của Vi Khuẩn Trong Nước Tiểu Hoặc Các Triệu Chứng Chỉ Ra Sự Xâm Nhập Của Vi Khuẩn Vào Đường Tiết Niệu.
Người Mắc Nhiễm Trùng Đường Tiết Niệu Thường Thấy Cặn Lắng Trong Nước Tiểu Tạo Thành Màu Giống Như Màu Sữa. Ngoài Ra, Nước Tiểu Còn Dễ Bị Đục Do Nhiễm Trùng Tạo Mủ Hoặc Máu Ở Đường Tiết Niệu. Cặn Lắng Ở Nước Tiểu Có Thể Là Kết Quả Của Sự Tích Tụ Tế Bào Bạch Cầu. Bệnh Cũng Sẽ Khiến Người Bệnh Cảm Thấy Nóng Rát, Đau Khi Đi Tiểu.
2.3. Nhiễm Trùng Thận
Đại Đa Số Tình Trạng Nhiễm Trùng Đều Ảnh Hưởng Tới Thận. Khởi Phát Là Nhiễm Trùng Đường Tiết Niệu Sau Đó Nếu Không Điều Trị Nhiễm Trùng Sẽ Lan Rộng Và Gây Nên Hiện Tượng Nước Tiểu Có Cặn, Có Mủ, Sốt, Mệt Mỏi, Ớn Lạnh, Buồn Nôn, Đau Lưng,...
Nước Tiểu Có Cặn Là Hiện Tượng Bất Thường, Nên Khám Bác Sĩ Chuyên Khoa Để Tìm Ra Nguyên Nhân
2.4. Tiểu Phosphate
Nguyên Nhân Gây Nên Hiện Tượng Này Là Do Có Nhiều Phosphate Bài Tiết Ở Nước Tiểu. Khi Tiểu Tiện, Người Bệnh Thỉnh Thoảng Sẽ Thấy Nước Tiểu Có Màu Như Nước Vo Gạo, Khi Để Lắng Có Hiện Tượng Cặn Lắng Như Cặn Vôi. Cần Lưu Ý Rằng Tiểu Phosphate Không Phải Là Bệnh Lý Nhưng Nếu Nó Kéo Dài Kết Hợp Với Uống Ít Nước Rất Dễ Bị Lắng Đọng Tinh Thể Phosphate Và Hình Thành Sỏi Thận.
2.5. Tiểu Dưỡng Chấp
Sự Rò Rỉ Lưu Thông Từ Hệ Bạch Mạch Vào Thận Sẽ Hình Thành Bệnh Tiểu Dưỡng Chấp. Người Mắc Bệnh Này Ngoài Triệu Chứng Nước Tiểu Có Cặn Còn Kèm Theo Màu Nước Tiểu Giống Như Nước Vo Gạo Hoặc Đục Như Sữa, Có Váng Mỡ, Phần Dưới Đáy Nước Tiểu Lắng Lại Các Mảng Keo Trắng Giống Như Mỡ Đông.
2.6. Sử Dụng Thuốc
Việc Sử Dụng Một Số Loại Thuốc Có Thể Gây Nên Tình Trạng Lắng Cặn Trong Nước Tiểu Như: Vitamin B, C; Thuốc Trị Tiểu Đường;... Vì Chúng Có Chứa Nhiều Phốt Pho.
2.7. Không Uống Đủ Nước
Nước Tiểu Có Cặn Còn Có Thể Xuất Phát Từ Việc Uống Nước Không Đủ. Do Cơ Thể Không Được Cấp Đủ Nước Nên Không Có Khả Năng Lọc Hết Chất Bên Trong Đường Niệu. Trường Hợp Này Chỉ Cần Uống Đủ 1.5 - 2 Lít Nước/ Ngày Là Sẽ Chấm Dứt Cặn Trong Nước Tiểu.
3. Xét Nghiệm Cặn Nước Tiểu - Tìm Nguyên Nhân Khiến Nước Tiểu Có Cặn
Như Vậy Có Thể Thấy Rằng Hầu Hết Các Trường Hợp Nước Tiểu Có Cặn Là Do Xuất Phát Từ Vấn Đề Bất Thường Của Sức Khỏe. Vì Thế, Tình Trạng Này Cần Được Kiểm Tra Để Xác Định Nguyên Nhân Thì Mới Có Được Phương Hướng Khắc Phục Hiệu Quả. Xét Nghiệm Cặn Nước Tiểu Giúp Đạt Được Mục Đích Ấy.
Mục Tiêu Của Việc Xét Nghiệm Cặn Nước Tiểu Bao Gồm:
- Kiểm Tra Nhiễm Trùng Tiểu Tiện Hoặc Bệnh Lý Nào Đó Gây Nên Nước Tiểu Có Cặn.
- Kiểm Tra Kết Quả Điều Trị Một Số Bệnh Như: Sỏi Thận, Tiểu Đường, Nhiễm Trùng Tiểu Tiện, Bệnh Về Gan Và Thận, Cao Huyết Áp.