Xe bọc thép vận chuyển quân

Xe bọc thép vận chuyển quân (hoặc thiết vận xa) là loại phương tiện chiến đấu bọc thép được thiết kế chủ yếu để chở lính và các nhân viên chiến đấu trên chiến trường. Chúng thường chỉ được trang bị vũ khí cơ bản như súng máy, tuy nhiên cũng có một số loại trang bị thêm súng không giật, tên lửa chống tăng (ATGM), hoặc súng cối. Những xe này chủ yếu không được thiết kế để tham gia chiến đấu trực tiếp mà để bảo vệ quân đội khỏi đạn dược và phục kích trong khi di chuyển. Chúng có thể là loại bánh lốp hoặc dây xích, với các ví dụ nổi bật như M113 (dây xích), M1126 ICV của Mỹ, FV 432 (dây xích) của Anh, VAB (bánh lốp) của Pháp, GTK Boxer (bánh lốp) của Đức và BTR (bánh lốp) của Liên Xô. Xe chiến đấu bộ binh với lớp giáp dày hơn và hỏa lực mạnh mẽ hơn được thiết kế để tham gia trực tiếp vào chiến đấu.

Ngược dòng thời gian

Trong Chiến tranh Thế giới I, khi xe tăng được phát triển, xe tăng Mark V* của Anh đã được thiết kế với không gian nhỏ để vận chuyển quân. Theo một số định nghĩa, đây là xe bọc thép vận chuyển quân đầu tiên. Chiếc xe bọc thép vận chuyển quân chuyên dụng đầu tiên được chế tạo là Mark IX vào năm 1918.

Trong Chiến tranh thế giới thứ hai, các xe nửa xích như M3 của Mỹ và SdKfz 251 của Đức đã đóng vai trò tương tự như các xe bọc thép chở quân phát triển sau này. Xe bọc thép chở quân nổi bật trong giai đoạn này là Universal Carrier của Anh, còn được gọi là Bren Carrier do loại vũ khí mà nó được thiết kế để mang theo. Các xe bọc thép chở quân thường có lớp giáp chắc chắn và khả năng chở quân, nhưng chúng đã phát triển thành các loại xe được thiết kế đặc biệt để đáp ứng nhu cầu chiến tranh cơ giới từ Chiến tranh Thế giới II.

Sau Chiến tranh Thế giới II, các xe bọc thép chở quân chuyên dụng đã được cải tiến đáng kể. Mỹ phát triển một loạt xe bọc thép chở quân chạy xích, nổi bật nhất là M113, với tổng số sản xuất lên tới 80.000 chiếc. Trong khi đó, Liên Xô phát triển các mẫu xe bọc thép chở quân 8 bánh như BTR-40, BTR-152 và các thế hệ sau như BTR-60, BTR-70, BTR-80 và BTR-90.

Vào cuối thập niên 1980, Israel đã chuyển đổi các xe tăng T-55 chiếm được thành xe bọc thép chở quân. Kết quả là IDF Achzarit, một trong những xe bọc thép chở quân có khả năng bảo vệ tốt nhất trên thế giới.

Xe chiến đấu bộ binh (infantry fighting vehicle, véhicule de combat d'infanterie, Боевая машина пехоты) là một bước tiến mới trên nền tảng của xe bọc thép chở quân.

Trong chiến tranh hiện đại, đặc biệt là trong các khu vực đô thị, các xe bọc thép giáp nhẹ không còn hiệu quả cao do sự phát triển mạnh mẽ của vũ khí chống tăng. Một số mẫu, như xe Saxon của Anh, được đánh giá là kém hiệu quả, không thích hợp cho các tình huống ngoài chiến trường với lớp giáp mỏng và thậm chí không thể vượt qua các chướng ngại vật nhỏ.

Ảnh minh họa

• Xe bọc thép nửa xích
• Xe bọc thép bánh lốp
• Xe chiến đấu bộ binh