Xe khách

Xe khách (thuật ngữ miền Bắc) hay xe khách tuyến cố định, còn được gọi là xe đò (thuật ngữ miền Nam) là loại phương tiện dùng để vận chuyển hành khách trong các chuyến đi dài liên tỉnh và du ngoạn. Thường được gọi đơn giản là xe buýt liên tỉnh.

Khác với xe buýt có lối lên xuống rộng rãi dành cho những chặng đường ngắn, xe đò lại được thiết kế cho các hành trình dài với chỗ ngồi tiện nghi hơn và thường trang bị buồng vệ sinh. Tuy nhiên, lối lên xuống có thể hẹp và dễ gây say xe. Các mẫu xe hiện đại hơn thường có thêm giường nằm, chỗ để đồ, sạc điện thoại, và chăn đệm để hành khách có thể nghỉ ngơi trong những chuyến đi dài.

Lịch sử

Việt Nam

Trước thế kỷ 20, phương tiện giao thông chủ yếu ở Việt Nam là tàu thuyền. Đò là loại thuyền dùng để chở khách trên sông, với đò dọc di chuyển xuôi ngược dòng sông, và đò ngang đi từ bờ này sang bờ kia. Khi khách đến bến, họ sẽ gọi người lái đò để thuyền cập bến. Một con đò có thể chở vài chục người.

Vào thời kỳ Pháp thuộc, xe cơ khí mới xuất hiện và được sử dụng để chở nhiều người. Trước đó, người ta chủ yếu đi bộ, hoặc sử dụng cáng, kiệu cho những chuyến đi ngắn, nhưng những phương tiện này chỉ đủ chỗ cho một hoặc hai người. Xe bò và xe ngựa có nhưng không thể chở nhiều người như thuyền đò, nhất là khi đường còn là đường đất. Khi xe cơ khí ra đời và có thể chở nhiều người trên các tuyến đường dài, người Việt đã chuyển các thuật ngữ từ thuyền đò sang 'xe đò', 'bến xe', 'lái xe',...

Châu Âu

Tại châu Âu, ngành chăn nuôi ngựa đã phát triển từ lâu. Hệ thống đường sá cũng được cải thiện từ thời cổ đại Hy-La, cho phép người và ngựa di chuyển dễ dàng. Ngựa kéo nhiều loại xe với kích thước khác nhau. Các gia đình quyền quý sở hữu xe riêng, và những cỗ xe lớn thường được kéo bởi hai, ba, hoặc bốn con ngựa để chở nhiều người. Trong xe, ghế được bố trí cho hành khách ngồi. Khi kỹ thuật giảm xóc được phát triển từ thế kỷ 17, việc di chuyển bằng xe trở nên phổ biến hơn. Ngành bưu chính cũng sử dụng xe ngựa để vận chuyển thư từ và hành khách, và các chuyến xe thư định kỳ dần trở thành tuyến xe đò stagecoach. Tại Anh, loại xe này đã xuất hiện từ khoảng năm 1500 và chỉ nhường chỗ cho các tuyến đường sắt khi cuộc cách mạng công nghiệp bắt đầu.

Khi công nghệ động cơ hơi nước trở nên phổ biến, xe ngựa chở khách đã được thay thế bằng xe máy, mặc dù tốc độ vẫn chậm, tiêu tốn nhiều nhiên liệu, gây ồn và chỉ chở được ít người, dẫn đến hiệu quả sử dụng thấp.

Một trong những loại xe cơ giới lớn đầu tiên được sử dụng để chở khách là xe charabanc, được dùng để đưa khách du lịch trên các tuyến đường ngắn vào đầu thế kỷ 20. Hãng Royal Blue là đơn vị đầu tiên sử dụng xe charabanc vào năm 1913, và đến năm 1926, họ đã sở hữu một đoàn xe với 72 chiếc.

Hiện nay, xe đò đã được cải tiến với dung tích lớn hơn và khả năng sắp xếp chỗ ngồi hợp lý, cho phép chở nhiều hành khách trên các tuyến đường dài.

Các tính năng

Xe đò được thiết kế để cung cấp sự thoải mái cho hành khách trong các chuyến đi dài. Chất lượng của xe có thể khác nhau tùy theo quốc gia và khu vực. Các xe đò cao cấp thường có ghế ngồi sang trọng và điều hòa không khí. Tuy nhiên, xe đò thường chỉ có một cửa hẹp và nhỏ.

Các công ty sản xuất xe

Xe đò, giống như xe buýt, có thể được chế tạo hoàn toàn bởi các nhà sản xuất tích hợp, hoặc được lắp ráp từ các phần riêng biệt như khung xe, động cơ và bánh xe, rồi gửi đến các nhà máy để thêm các bộ phận khác. Một số xe đò được chế tạo với cơ thể mà không cần khung gầm. Các nhà sản xuất tích hợp (đa số cũng cung cấp khung gầm) bao gồm Mercedes-Benz, Autosan, Scania, MAN, Fuso và Alexander Dennis. Các nhà cung cấp thùng xe lớn (một số trong số họ cũng có thể chế tạo khung gầm) bao gồm Van Hool, NEOPLAN, Marcopolo, Irizar và Designline.

Hình ảnh