Nếu nhận được ưu đãi, giá của xe xăng lai điện trong nước (xe hybrid) sẽ ngang hoặc thấp hơn so với xe sử dụng xăng thông thường
Hiệp hội Các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) đã đề xuất Chính phủ miễn giảm thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) và lệ phí trước bạ cho các loại xe có lượng phát thải thấp và không đòi hỏi đầu tư lớn vào hạ tầng trạm sạc, đặc biệt là các loại xe xăng lai điện trong nước (xe hybrid) như HEV (hybrid thường), PHEV (hybrid sạc ngoài).
Cần có chính sách ưu đãi
Theo VAMA, trong giai đoạn từ 2023 đến 2050, ngành công nghiệp ôtô trong nước cần được áp dụng các chính sách ưu đãi kịp thời và phù hợp với quá trình chuyển đổi để thực hiện cam kết của Việt Nam trong việc chống biến đổi khí hậu. Để khuyến khích sử dụng xe thân thiện với môi trường, Chính phủ cần áp dụng chính sách ưu đãi, giảm thuế TTĐB và lệ phí trước bạ để hỗ trợ các loại xe có lượng phát thải thấp và không đòi hỏi đầu tư lớn vào hạ tầng trạm sạc, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội và có thể áp dụng ngay vào thực tế như các loại xe HEV và PHEV.
Lộ trình ưu đãi này sẽ được giảm dần trong giai đoạn từ 2031 đến 2040 và tiến tới việc hoàn toàn loại bỏ vào năm 2041. Đồng thời, cần có lộ trình và giải pháp, chính sách (thuế phí, ưu đãi đầu tư) để phát triển hạ tầng trạm sạc.

Xe lai đang có xu hướng giảm giá bán
VAMA cho biết nếu được giảm các loại thuế phí, xe lai tại Việt Nam có thể thu hút người tiêu dùng hơn, các doanh nghiệp sẽ tích cực đầu tư và đồng bộ hóa để phát triển hệ thống trạm sạc; tích hợp với giao thông tĩnh để có thể sạc trong lúc đỗ xe; cùng với hệ thống nguồn phát điện đảm bảo cung cấp nguồn điện sạch...
Trước đó, vào đầu năm 2022, Quốc hội đã quyết định giảm thuế TTĐB đối với xe điện (BEV) dưới 9 chỗ ngồi chỉ còn 3% kéo dài trong 5 năm và áp dụng từ tháng 3-2022. Ngoài ra, lệ phí trước bạ lần đầu đối với ôtô BEV từ 9 chỗ ngồi trở xuống cũng được giảm về 0% từ ngày 1-3-2022 đến 28-2-2025; từ sau đến ngày 28-2-2027, lệ phí trước bạ đối với loại xe này sẽ chỉ bằng 50% so với xe xăng cùng loại.
Tuy nhiên, các loại xe lai không được hưởng các chính sách trên và vẫn bị áp thuế TTĐB 15% và lệ phí trước bạ từ 10% - 12%. Trên thị trường Việt Nam, việc phát triển các loại xe lai cần được ưu tiên trước khi chuyển sang xe điện thuần túy như các quốc gia khác đã thực hiện.
VAMA cho rằng ngành công nghiệp ôtô Việt Nam cần thời gian để đầu tư, nghiên cứu và phát triển các loại xe chạy pin. Việc đầu tư phải có quy mô lớn, đồng bộ cho hệ thống trạm sạc, tích hợp với giao thông để đỗ xe trong lúc sạc, đảm bảo nguồn điện sạch và hệ thống phân phối và điều độ điện. Công nghệ sạc nhanh và công nghệ pin cũng cần thời gian để hoàn thiện, đạt được sự thuận lợi hợp lý cho người dùng.
Vì vậy, VAMA đã kiến nghị Chính phủ đẩy nhanh tiến độ xây dựng và sớm phê duyệt chiến lược phát triển công nghiệp ôtô Việt Nam với các chính sách ưu đãi cụ thể, phù hợp với ngành công nghiệp sản xuất ôtô và công nghiệp hỗ trợ cho ôtô.
Thu hút người dùng
Trong thời gian gần đây, nhiều hãng xe đã đưa xe lai vào thị trường Việt Nam như Toyota, Mercedes, Volvo… Trong số đó, Toyota là hãng có nhiều mẫu xe nhất, bao gồm: Lexus, Camry, Corolla Cross, Corolla Altis. Giá của xe lai ngày càng giảm, ví dụ như mẫu Corolla Cross hybrid có giá bán 900 triệu đồng, trong khi mẫu Corolla Altis chỉ khoảng 800 triệu đồng. Xe lai có ưu điểm tiết kiệm xăng lên đến 50%, do đó được nhiều người lựa chọn.
Đại diện của hãng Mitsubishi Việt Nam thông báo đã nhập vài chiếc xe lai Outlander PHEV về Việt Nam để thử nghiệm và sẽ bán ra thị trường trong thời gian sắp tới. Tương tự, các hãng xe Honda, Nissan, Suzuki, Kia cũng xác nhận sẽ sớm đưa xe lai về Việt Nam trong năm nay.
Ví dụ, Honda đang tiến hành thủ tục để đưa mẫu Honda HR-V hybrid 2022 từ Thái Lan về để bán tại Việt Nam. Mẫu xe này có 3 chế độ lái riêng biệt là chạy điện, chạy xăng và chạy kết hợp cả hai. Ngoài ra, mẫu Nissan Kicks hybrid 2022 sắp được phân phối tại Việt Nam với mức giá khá hấp dẫn, khoảng 650 triệu đồng hoặc mẫu Suzuki Ertiga hybrid dự kiến có giá chỉ hơn 500 triệu đồng.
Theo ông Lưu Thanh Trọng, Giám đốc Kinh doanh Công ty TNHH TM-DV AUTO Hoàng Minh, nếu xe lai được miễn giảm các loại thuế, phí như xe điện thì giá cả sẽ cạnh tranh hơn, tương đương hoặc thấp hơn xe xăng thông thường. Khi đó, khách hàng sẽ ưa chuộng mua xe lai hơn nhờ vào lợi thế tiết kiệm nhiên liệu. Ngoài ra, dòng xe này còn có ưu điểm vận hành mạnh mẽ và êm ái hơn so với xe xăng thông thường.
Chuyên gia ôtô ông Nguyễn Minh Đồng cho biết ở châu Âu, xe lai được ưa chuộng hơn xe điện nhờ vào ưu điểm không cần tìm kiếm trạm sạc như xe điện. Việc sử dụng linh hoạt, đặc biệt là ở vùng nông thôn, giúp tránh được lo ngại hết pin.
TS Huỳnh Phước Sơn, Khoa Cơ khí động lực Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP HCM, cho rằng với điều kiện thực tế hiện nay của Việt Nam, sử dụng xe lai là lựa chọn phù hợp vừa tiết kiệm nhiên liệu vừa bảo vệ môi trường. Nhiều hãng xe đã phát triển xe lai nhiều hơn, giá của pin cũng đã giảm đáng kể, từ đó giúp giảm giá thành của xe lai.
Theo ông Nguyễn Minh Đồng, hiện nay cơ sở hạ tầng và hệ thống trạm sạc cho xe điện vẫn chưa được phát triển hoàn thiện, cần phải mất thêm nhiều thập kỷ nữa mới có khả năng hoàn thiện và phủ sóng rộng rãi, tạo điều kiện thuận lợi cho người dùng xe điện. Do đó, trong giai đoạn này nên khuyến khích sử dụng xe lai thông qua các chính sách hỗ trợ cụ thể, góp phần bảo vệ môi trường.
Ở các quốc gia ở châu Âu, chính phủ đang khuyến khích việc sử dụng xe điện và xe hybrid bằng cách cung cấp hỗ trợ tài chính từ 6.000 đến 12.000 euro cho những người mua xe. Chi phí đăng ký xe cũng rất thấp, chỉ khoảng 200-300 euro” - một chuyên gia đã trích dẫn.