Vào năm 2008, Tata Nano - một dòng xe không tên từ một thương hiệu không nổi tiếng đã bất ngờ tạo nên cơn sốt toàn cầu.
17 năm đã trôi qua, thông cáo báo chí từng gây sốt vào ngày 5/2/2007 vẫn còn tồn tại trên trang web của Tata Motors vào ngày 5/2/2024. Có tiêu đề 'Động cơ sử dụng không khí làm nhiên liệu', thông cáo này tiết lộ một hướng đi lịch sử mà hãng xe lớn nhất Ấn Độ đã vạch ra nhưng lại thất bại.
Vào thời điểm đó, Tata đang nỗ lực phát triển một mẫu xe đô thị cỡ nhỏ sử dụng động cơ siêu tiết kiệm với hy vọng thuyết phục hàng triệu người Ấn Độ chuyển từ xe máy sang ô tô. Dòng xe này được kỳ vọng có giá 100.000 rupee - khoảng 41,25 triệu đồng theo tỉ giá đầu năm 2008.
Với tham vọng cao cả, Tata muốn trang bị động cơ chạy bằng không khí cho Nano. Tiết kiệm và sạch sẽ nhưng cực kỳ khó chế tạo, liệu phần này sẽ phù hợp với mẫu xe mong muốn là xe giá rẻ nhất thế giới khi đó?
Trong khi mắt của người dùng xe ở châu Âu, Bắc Mỹ và các khu vực khác ở châu Á đổ dồn về Ấn Độ, thì sự chú ý đối với mẫu xe này tại quê hương thực sự là một cơn sốt.
Tại triển lãm Auto Expo 2008 ở New Delhi, nơi mà Nano ra mắt, chưa từng có một mẫu xe nào thu hút sự chú ý như thế. Khu vực xung quanh xe luôn đông đúc người xem, dù gian trưng bày của Tata Motors là rộng nhất.
Hàng trăm ngàn người Ấn Độ đổ xô về triển lãm chỉ để nhìn thấy Tata Nano. Cả quốc gia, kể cả những người trước đây không quan tâm đến ô tô, đều quan tâm đến câu chuyện của dòng xe này.
Mười năm trước khi Tata Nano ra mắt, kỹ sư phát triển động cơ đua F1 Guy Negre đã sáng lập MDI - đơn vị phát triển động cơ chạy bằng khí nén cho Tata Nano sau này. Cơ chế làm việc của động cơ này không quá phức tạp, với việc sử dụng khí nén thay vì xăng dầu.
Tuy nhiên, việc đưa động cơ khí nén vào sản xuất hàng loạt với giá phải chăng không phải là điều dễ dàng. Bình chứa khí nén phải đảm bảo an toàn và vững chắc, điều này có thể làm tăng giá xe lên đáng kể.
Ngoài ra, quá trình sản xuất khí nén cũng là một thách thức. Sản xuất và lưu trữ khí nén một cách hiệu quả trên diện rộng là một vấn đề phức tạp. Hơn nữa, việc sản xuất khí nén cũng đòi hỏi một nguồn năng lượng khác như nhiên liệu hóa thạch hoặc điện.
Vào thời điểm Tata Nano ra mắt, công nghệ xe điện cho cộng đồng vẫn còn rất cơ bản. Ví dụ, một mẫu xe điện của Reva Electric tại Ấn Độ có thể di chuyển được khoảng 150 km và có giá bán cao gấp 3 lần.
Vào tháng 7/2008, khi sự quan tâm đối với Tata Nano đã giảm đi, tờ New York Times đã phỏng vấn Guy Negre, người phát triển động cơ khí nén. Ông tiết lộ rằng động cơ này, ở trạng thái tối ưu, có thể đi được 200 km chỉ với 3 USD (khoảng 50.000 đồng theo tỉ giá thời đó).
Trong khi đó, tại Ấn Độ, Tata đã gặp phải những vấn đề không ngờ đến. Việc xây dựng nhà máy tại West Bengal gặp phải sự phản đối dữ dội từ cộng đồng địa phương, buộc Tata phải dời nhà máy hơn 1.600 km về phía Tây.
Ngay cả khi nhà máy đã đi vào hoạt động, Tata vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn. Giá của Nano đã tăng gấp ba trước năm 2010 do chi phí sản xuất và vật liệu tăng cao. Cùng với đó, việc triệu hồi và sửa chữa các vụ cháy xe không rõ nguyên nhân khiến người dùng mất lòng tin vào Nano.
Tại Ấn Độ, Tata Nano chưa bao giờ đạt được doanh số 100.000 xe/năm như kỳ vọng ban đầu. Phiên bản chạy bằng khí nén cũng đã biến mất khỏi danh sách sản phẩm.
Vào giữa tháng 2/2024, thông cáo báo chí cuối cùng của Tata Nano đã biến mất. Toàn bộ thông tin về dòng xe này cũng đã bị xóa sổ. Cơn sốt của năm 2008 dường như đã tan biến mãi mãi.