Xét nghiệm mật độ xương là gì? Ai cần làm xét nghiệm mật độ xương?

1. Xét nghiệm mật độ xương là gì?

Mật độ xương là gì?

Mật độ xương (hay còn gọi là mật độ khoáng chất xương) là một chỉ số đo lường nồng độ khoáng chất trong cơ thể trên diện tích (g/cm2) hoặc thể tích (g/cm3). Mật độ xương có thể được đo bằng các phương pháp chẩn đoán hình ảnh và một số kỹ thuật khác.

Chất lượng xương khỏe mạnh đồng nghĩa với việc bạn có một cơ thể khỏe mạnh, vì vai trò của xương rất quan trọng. Hệ thống xương khớp giúp hỗ trợ toàn bộ cơ thể, tạo hình dáng và là nơi sản xuất các tế bào bạch cầu và hồng cầu.

Việc đo mật độ xương là phương pháp đo mật độ khoáng xương để chẩn đoán tình trạng chất lượng xương và nguy cơ loãng xương. Có nhiều phương pháp đo mật độ xương đem lại kết quả chính xác lên đến 90%, trong đó DEXA là biện pháp xét nghiệm xương hiện đại nhất và ít tác dụng phụ gây tổn thương cho người bệnh.

Phương pháp đo mật độ xương DEXA mang lại kết quả chính xác nhất

Dựa theo tiêu chuẩn xác định mật độ xương của WHO (tổ chức y tế thế giới), kết quả xác định mật độ xương bằng phương pháp DEXA được thể hiện qua chỉ số T-score. Cụ thể:

• Nếu chỉ số T-score thấp hơn -2.5 sẽ được chẩn đoán là loãng xương.

• Nếu chỉ số T-score thấp hơn -2.5 và có gãy xương, bệnh nhân sẽ được chẩn đoán là mắc bệnh loãng xương nặng.

2. Tại sao cần xét nghiệm mật độ xương?

Xét nghiệm mật độ xương là gì? Tại sao cần xét nghiệm mật độ xương trước khi xảy ra sự cố gãy xương?

Như đã tìm hiểu, phương pháp xét nghiệm mật độ xương sẽ giúp phát hiện tình trạng loãng xương và đánh giá chất lượng xương hiện tại để củng cố sức khỏe xương, ngăn ngừa bệnh loãng xương và nguy cơ gãy xương.

Cụ thể, phương pháp xét nghiệm mật độ xương sẽ cho ra 3 kết quả sau:

• Xác định tình trạng mật độ xương có giảm hay không.

• Xác định nguy cơ người bệnh có thể bị gãy xương.

• Xác nhận xem người bệnh có bị loãng xương hay không sau khi đã có hiện tượng gãy xương.

Mặc dù bệnh loãng xương thường xảy ra nhiều hơn ở nữ giới và người cao tuổi, những bệnh nhân mắc loãng xương có thể được xác định dựa trên các yếu tố khác. Các đối tượng sau đây được khuyến cáo nên đi xét nghiệm mật độ xương sớm nhất để phòng ngừa biến chứng nguy hiểm từ loãng xương:

• Những người từng bị gãy xương: Mật độ xương giảm dẫn đến xương dễ gãy. Ngay cả khi gãy xương do chấn thương nặng hoặc nhẹ, cũng cần đi xét nghiệm mật độ xương vì gãy xương là biến chứng của loãng xương.

• Những người bị giảm chiều cao không rõ nguyên nhân: Thường xuyên việc phát triển hệ thống xương khớp giúp cơ thể cao lớn hơn, tuy nhiên nhiều yếu tố khác nhau ảnh hưởng đến khả năng phát triển hệ xương khớp dẫn đến sự giảm chiều cao người bệnh. Nguyên nhân chủ yếu đến từ bệnh loãng xương.

• Sử dụng một số loại thuốc gây hại cho chất lượng xương: Bệnh nhân đang được điều trị một số bệnh lý khác đòi hỏi sử dụng steroid trong một thời gian dài ảnh hưởng đến quá trình sản xuất và tái tạo xương, làm tăng nguy cơ loãng xương.

Một số loại thuốc điều trị bệnh có thể gây loãng xương

• Giảm nồng độ hormone sinh dục: Một số bệnh ung thư khi được điều trị sẽ làm giảm nồng độ hormone sinh dục và dẫn tới nguy cơ loãng xương. Cụ thể, ở nữ giới, hormone estrogen sẽ bị giảm do các bệnh ung thư các cơ quan sinh dục; ở nam giới, ung thư tuyến tiền liệt có thể làm giảm nồng độ testosterone mạnh mẽ.

Những người đã từng được phẫu thuật cấy ghép: Nhiều trường hợp bệnh nhân gặp những căn bệnh nghiêm trọng khiến chất lượng tủy xương bị suy giảm, do đó phải được cấy ghép tủy xương. Tuy nhiên, việc cấy ghép tủy xương thường đi kèm với sử dụng các loại thuốc chống đào thải, dẫn đến ảnh hưởng đến quá trình tái tạo xương và tăng nguy cơ loãng xương. Trường hợp này cũng có thể xảy ra sau khi phẫu thuật cấy ghép các bộ phận khác của cơ thể.

3. Lưu ý khi xét nghiệm mật độ xương

Phương pháp đo mật độ xương là gì? Thực hiện phương pháp này cần chú ý gì?

Không cần tiêm bất kỳ loại thuốc nào vào cơ thể khi thực hiện đo mật độ xương

Phương pháp đo mật độ xương với công nghệ DEXA mang lại độ chính xác cao nhất (90%), mặc dù sẽ phát sinh một lượng phóng xạ nhỏ đi vào cơ thể. Tuy nhiên, người bệnh có thể yên tâm vì lượng tia X vào cơ thể rất thấp, thậm chí còn thấp hơn khi chụp X-quang vùng ngực.

Phương pháp đo mật độ xương DEXA không áp dụng khi: người bệnh đã tiêm chất tương phản bari trong quá trình CT hoặc đang tham gia thử nghiệm y học hạt nhân.