Xuất nhập khẩu xe hơi: Cần sự minh bạch

Thông tư 20/2011/TT-BCT của Bộ Công Thương đã chính thức hết hiệu lực từ ngày 1/7. Tuy nhiên, tranh luận về việc tiếp tục ban hành các điều kiện nhập khẩu xe hơi hay không vẫn diễn ra sôi nổi. Cả hai quan điểm 'giữ hoặc bỏ' của doanh nghiệp, Hiệp hội và cơ quan quản lý vẫn được đề cập nhiều, chỉ còn chờ quyết định từ Chính phủ.

Tuy nhiên, có vẻ như có áp lực để ảnh hưởng đến quyết định của Chính phủ, các quan điểm tranh luận vẫn tiếp tục được thảo luận. Gần đây (ngày 11/8), buổi tọa đàm “Xuất nhập ô tô: Giữ hoặc bỏ Thông tư 20?” đã được tổ chức với sự tham gia của đại diện từ các bộ, ngành như Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Giao thông vận tải, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cùng nhiều doanh nghiệp nhập khẩu ô tô nhỏ và vừa, cũng như doanh nghiệp nhập khẩu ô tô Việt Nam.

Mặc dù có đông đảo sự tham gia, nhưng Bộ Công Thương - cơ quan được Chính phủ giao chủ trì xây dựng và đề xuất về điều kiện nhập khẩu ô tô - không tham dự buổi tọa đàm này.

Buổi tọa đàm ghi nhận rất nhiều ý kiến, nhưng đa chơi xổ sốu không mang lại gì mới mẻ, chủ yếu xoay quanh hai khía cạnh là giữ nguyên và loại bỏ các điều kiện kinh doanh, nhập khẩu xe hơi.

Quan điểm ủng hộ giữ lại các quy định trong Thông tư 20 được ông Nguyễn Văn Dũng - Giám đốc chi nhánh Audi Hà Nội đưa ra. Theo ông, việc duy trì các quy định này sẽ mang lại nhiều lợi ích cho người tiêu dùng như: Giá xe sẽ được niêm yết rõ ràng, hưởng dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng đúng tiêu chuẩn... Nếu không mua xe chính hãng, người tiêu dùng sẽ bị thiệt hại.

Hơn thế nữa, các hãng xe chính hãng có hệ thống bảo hành trên toàn quốc, đạt chuẩn và sử dụng trang thiết bị chất lượng cao. Do đó, người tiêu dùng có thể yên tâm sử dụng dịch vụ bảo hành chính hãng ở mọi nơi trên cả nước.

Ngược lại, ông Nguyễn Đình Quyết - Giám đốc Công ty Hưng Hà phản đối quan điểm này. Ông cho rằng, mục tiêu của Thông tư 20 là hạn chế nhập khẩu dư thừa. Tuy nhiên, mục tiêu này không được đạt vì lượng xe vẫn tăng.

Theo ông Quyết, sự cạnh tranh là điều cần thiết để người tiêu dùng có nhiều lựa chọn. Nếu chỉ có một độc quyền, người tiêu dùng chỉ biết về một giá trên thị trường.

Một phần không đồng tình với việc giữ lại các điều kiện trong Thông tư 20, ông Nguyễn Đông Phong - Phó trưởng phòng chất lượng xe cơ giới Cục Đăng kiểm Việt Nam - chia sẻ quan điểm của mình. Ông nhấn mạnh rằng Thông tư 20 được ban hành nhằm đảm bảo hoạt động của thị trường ô tô và giảm nhập khẩu dư thừa. Tuy nhiên, Thông tư 20 cũng có những quy định ảnh hưởng trực tiếp đến việc nhập khẩu xe, như việc ủy quyền cho các hãng xe chính hãng. Ông cho rằng điều này có thể mang lại cả lợi và hại.

Các doanh nghiệp được cấp quyền ủy thì có lợi thế về mặt kỹ thuật, nhưng lại hạn chế hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Điều này đang làm trở ngại lớn đối với chính sách của Chính phủ về tạo điều kiện kinh doanh thuận lợi cho sự phát triển của doanh nghiệp.

Các quốc gia khác không áp dụng thông tư tương tự như Thông tư 20 của Việt Nam. Họ không phân biệt giữa việc lắp ráp và nhập khẩu, đặc biệt là ở các nước phát triển. Nếu chúng ta loại bỏ Thông tư 20 với quy định về 'ủy quyền chính hãng', sẽ mở ra cơ hội hơn cho tất cả, nhưng các doanh nghiệp nhỏ sẽ không có ưu thế kỹ thuật như các doanh nghiệp chính hãng.

“Từ góc độ chuyên gia, có thể bỏ Thông tư 20, nhưng không hoàn toàn, mà cần có các quy định kỹ thuật. Ai đáp ứng được sẽ được chấp nhận. Tôi cũng muốn đưa ngành nhập khẩu và sản xuất, lắp ráp phương tiện vào một ngành có điều kiện”, ông Phong nói.

Đáng chú ý, một doanh nghiệp nhập khẩu xe chính hãng cũng đồng ý với việc loại bỏ các điều kiện trong Thông tư 20. Ông Đoàn Hiếu Trung, Giám đốc điều hành tập đoàn Regal Motor Cars, chuyên nhập khẩu và phân phối Rolls-Royce, khẳng định rằng, hiện nay, người tiêu dùng là những khách hàng thông minh, họ có quyền lựa chọn. Nếu có tiền, họ sẽ mua chính hãng, nếu không, họ sẽ chọn một lựa chọn khác.

“Chúng tôi sẵn lòng ủng hộ việc loại bỏ các điều kiện như đã được đề cập trong Thông tư 20, miễn là pháp luật của chính phủ phải đảm bảo công bằng, minh bạch cho tất cả các doanh nghiệp”, ông Trung nói.

Theo Tổng Cục Hải Quan