Buzz
Tác giả:
Hàn Mạc Tử (1912-1940) là bút danh của Nguyễn Trọng Trí. Còn được biết đến với các bút danh khác như Phong Trần và Lệ Thanh. Ông thuộc nhóm thơ Bình Định. Cuộc đời ông đầy lãng mạn và bi kịch. Là một nhà thơ tài năng, ông đã sáng tạo ra nhiều tác phẩm thi ca phong phú như Gái quê, Thơ Điên, Thượng thanh khí, Cấm châu duyên, và hai kịch thơ: Duyên kì ngộ, Quần tiên hội.
Phong cách nghệ thuật của Hàn Mạc Tử rất độc đáo: bên cạnh những bài thơ điên rồ thì cũng có những bài thơ trong sáng, tươi mới như “Mùa xuân chín”, “Đây thôn Vĩ Dạ” ...
Nguyên gốc, đề tài
Bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” được chọn từ tập Thơ Điên.
Bài thơ tả cảnh đẹp của Vĩ Dạ kết hợp với một tình yêu sâu sắc với tự nhiên, một sự hoài niệm nồng nàn đong đầy.
Phản ánh nội dung:
Tại sao không anh về thăm làng Vĩ?
Vĩ Dạ, một xóm làng xinh đẹp được biết đến nằm ven sông Hương, gần cố đô Huế. Phong cảnh yên bình và lãng mạn. Với Hàn Mạc Tử, chắc chắn là có nhiều kỷ niệm đẹp? Câu mở đầu như một lời mời gọi, như một lời trách móc nhẹ nhàng: “Tại sao anh không trở về thôn Vĩ? Cảnh Vĩ Dạ - được mô tả như những hàng cây với ánh nắng mới bắt đầu, một bình minh rực rỡ. Là màu xanh của cây lá, của “vườn nào”, gợi nhớ, bâng khuâng, sau đó thốt lên “xanh như ngọc”, màu xanh mượt mà, lấp lánh. Một so sánh tinh tế nhấn mạnh sức sống, vẻ đẹp của mùa xuân, sự tươi mới của “vườn nào?” Câu thứ tư xuất hiện hình ảnh một người phụ nữ sau hàng trúc: “gương mặt nghệ nhân”. Hình ảnh “lá trúc che ngang” là một nét vẽ tinh tế, mô tả sự kín đáo, duyên dáng của người phụ nữ thôn Vĩ, và “vườn nào” đó là vườn xuân của cô gái, cây cau, ánh nắng, màu xanh như ngọc của vườn nào, lá trúc và gương mặt nghệ nhân - năm nét vẽ, mỗi nét đều tinh tế, lịch thiệp, gợi lên nhiều cảm xúc và tình yêu thương bâng khuâng.
Thuyền nào đậu bên bến sông trăng đó....
Một miền quê mở mắt, lãng mạn. Có gió, mây, hoa cỏ, có dòng sông. Phong cảnh đẹp đầy nghệ thuật, cổ điển. Gió mây ngả theo hướng riêng. Dòng sông buồn thiu, xa vắng mơ hồ. Hoa bắp nhẹ nhàng “lả lướt” cũng đọng lại nỗi buồn:
“Gió theo lối gió, mây theo dòng mây,
Sông nước buồn thiu, hoa bắp lả lướt”.
Khổ thơ đầu tiên nói về “ánh nắng mới”, bình minh. Khổ thơ thứ hai nói về “bến sông trăng', nơi đỗ thuyền trong những kỷ niệm, ánh trăng của những lời nhớ mong. “Thuyền ấy” có thể là của người con gái? mảnh thơ trăng đẹp nhất trong tác phẩm của Hàn Mạc Tử. Có bến sông trăng, có chiếc thuyền trăng. Thật mơ mộng và ấm áp:
“Thuyền ấy đậu bên bến sông trăng đó
Liệu có đưa trăng về đúng giờ tối nay?
Câu thơ của Hàn Mạc Tử về bến sông trăng và thuyền ấy nhắc nhở đến bài ca dao về thuyền mong bến... bến chờ thuyền. Và vì vậy, nó gợi lên một tình cảm nhớ nhung, mong chờ mơ màng, u buồn.
Người biết tình cảm ấy dày vò?
Một từ “mơ” ẩn chứa nhiều tình cảm trong câu thơ êm đềm: “Mơ khách xa, khách xa”. Du khách hay thiếu nữ của làng Vĩ Dạ? Chắc chắn là một người phụ nữ mà nhà thơ từng mơ ước: “Áo em trắng quá, như mây trời”. Vừa hiện thực vừa mộng mơ. Con người của thực tại hay con người của kí ức? Sương khói bên bến sông trăng hay bóng dáng miệt vườn Vĩ Dạ đã làm mờ đi hình bóng của người phụ nữ? Trong cảnh vật có tình cảm. Trong tình yêu có màn sương khói, một loại tình yêu kín đáo, dịu dàng, và thiết tha:
“Ở nơi đây, sương khói làm mờ hình bóng
Liệu tình yêu của họ có đậm đà?
Bài thơ có bốn từ “ai” đề cập đến các câu hỏi tinh tế, không chỉ tạo ra âm nhạc du dương, sâu lắng mà còn đưa người đọc về một thế giới dân ca Huế, sâu lắng, bồi hồi, và đầy thiết tha:
“Núi Truồi kia cao thế nào?
Sông Hương ai đào, ai bới mà sâu?
Đất nở, ao nước, dâu trái
Đò cũ, bến xưa, nhớ lời hẹn hò...
“Đây thôn Vĩ Dạ” ban đầu có vẻ là một bài thơ tả cảnh, nhưng thực tế lại là một bài thơ về tình yêu - một tình yêu trong ảo mộng. Cảnh vật rất đẹp, rất thân thiện, âm điệu dịu dàng, tràn đầy tình cảm. Tình yêu cũng thật đẹp, nhưng chỉ là một giấc mơ. Bến sông trăng vẫn còn đó, nhưng con thuyền tình liệu có thể mang trăng về đúng không? Xa xôi, vô hình. Áo trắng của người phụ nữ, màu trắng của trinh nữ ấy đã trở thành một kỷ niệm trong kí ức của thi sĩ lãng mạn đầy bi kịch. “Đây thôn Vĩ Dạ” là một bài thơ đẹp và ý nghĩa.
