Buzz
'Lục Vân Tiên' là một tác phẩm nổi tiếng của Nguyễn Đình Chiểu trong thời kỳ trước khi thực dân Pháp xâm lược. Cuộc đời và tính cách của Lục Vân Tiên có một số điểm tương đồng với cuộc sống và tính cách của tác giả. Điểm đặc biệt trong tính cách của Lục Vân Tiên là lòng hiếu nghĩa. Lục Vân Tiên là một ví dụ điển hình cho nhân vật hiếu nghĩa trong một xã hội đang trải qua sự suy thoái. Để hiểu rõ hơn về nhân vật hiếu nghĩa Lục Vân Tiên, chúng ta cùng phân tích đoạn trích 'Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga'.
Trên đường đi tham dự kỳ thi cử ở kinh thành, Lục Vân Tiên chứng kiến dân chúng khóc than thảm, anh dừng lại để hỏi thăm tình hình. Nghe người dân kể lại: có một băng cướp ở Sơn Đài gây ra tình hình khó khăn, hiện đang tiến vào làng để cướp bắt con gái tốt lành. Lục Vân Tiên ngay lập tức quyết định can thiệp:
“Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô.'
Một người không có vũ khí nào ngoài một cái gậy đã vụt vào đánh đuổi băng cướp. Điều này đã là hành động hiếu nghĩa lớn. Lục Vân Tiên không do dự, không suy tính trước khi hành động. Người khác có lẽ cần suy nghĩ kỹ lưỡng trước khi hành động. Hãy nhớ rằng anh đang trên đường đi thi cử. Danh vọng và giàu sang đang chờ đợi anh ở phía trước. Hơn nữa, băng cướp rất đông, ai cũng sợ hãi chúng. Nhưng anh quyết định một cách nhanh chóng. Điều này chứng tỏ việc hành động vì lý tưởng hiếu nghĩa đã trở thành bản chất của anh.
Đối diện với băng cướp, Lục Vân Tiên đã mắng chúng ngay tức khắc:
“Kêu rằng: Bớ đản hung đồ,
Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân.'
Lời mắng mỏ của anh chứng minh rõ hơn tính cách hiếu nghĩa ấy. “Hại dân” là một việc làm bất lương. Vì người dân phải chịu đựng tình trạng bất lương từ bọn “hại dân”. Điều này đã làm cho Lục Vân Tiên tỏ ra “bực tức vô cùng”:
“Khác nào Triệu Tử phá vòng Dương Dang'
So sánh này làm nổi bật hơn tính cách hiếu nghĩa của Lục Vân Tiên. Tài năng của anh được so sánh với Triệu Tử Long - một danh tướng thời Tam Quốc. Đứng một mình chống lại băng cướp để giúp dân lành, Lục Vân Tiên là hình mẫu của người luôn hành động vì lợi ích của cộng đồng.
Tính cách hiếu nghĩa của Lục Vân Tiên còn được thể hiện qua việc anh từ chối nhận lời cảm ơn từ Kiều Nguyệt Nga - người mà anh đã cứu thoát khỏi tay bọn cướp. Nguyệt Nga biết ơn anh rất nhiều và muốn trả ơn:
“ Hà Khê qua đó cũng gần,
Xin theo cùng thiếp đền ân cho chàng.
Gặp đây đang lúc giữa đàng,
Của tiền chẳng có bạc vàng cũng không.
Tưởng câu báo đức thù công; .
Lấy chi cho phỉ tấm lòng cùng ngươi.’’
Những lời này của Kiều Nguyệt Nga rất chứng tỏ lòng biết ơn của nàng. Nhưng “Vân Tiên nghe nói liền cười”. Nụ cười của anh thật vui vẻ, không phân biệt. Hãy nghe anh giải thích:
“Làm ơn há để trông người trả ơn.
Nay đã hiểu rõ nguồn cơn.
Ai đã đếm xem cái gì thực sự quan trọng hơn.
Hãy nhớ câu 'kiến ngãi bất vi',
Trở thành một người như vậy cũng không phải là anh hùng.
Nếu chỉ làm việc để đợi người khác trả ơn hoặc ép buộc người khác phải đền đáp như Lục Vân Tiên, thì không phải là hành động của một người nghĩa hiệp. Chàng không chấp nhận những hành động như vậy. Chàng không hành động để đổi lấy sự đền đáp. Việc từ chối lời cảm ơn của Kiều Nguyệt Nga càng làm đẹp thêm hình ảnh của Lục Vân Tiên, người nghĩa hiệp. Chàng quý trọng lòng hiếu nghĩa hơn là tài năng. Hành động ấy của chàng càng khiến chúng ta kính trọng và yêu mến chàng. Quan điểm của chàng cũng chính là quan điểm của Nguyễn Đình Chiểu. Có câu ca dao cổ tục nói: “kiến ngãi bất vi vô dũng giã”, Lục Vân Tiên coi đó là phương châm sống của mình. Do đó, việc hành động không suy tính, không đắn đo đã lao vào đánh đuổi bọn cướp để cứu giúp Kiều Nguyệt Nga và mang lại hòa bình cho dân lành.
Có thể nói qua đoạn trích 'Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga', nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu đã mô tả khá đầy đủ hình ảnh của anh hùng lí tưởng. Lục Vân Tiên là một người nghĩa hiệp, hành động một mình với chiếc gậy thô sơ, đã đánh bại bọn cướp Phong Lai là một minh chứng. Hình ảnh của Lục Vân Tiên vẫn tồn tại trong lòng người Việt qua các thế hệ như một tấm gương về lòng nghĩa hiệp của mình.
Hoan Văn Mai
