Ý nghĩa của đề bài thơ Con cò (5 mẫu) - Tài liệu ôn thi vào lớp 10

Con cò là biểu tượng thân thuộc với người Việt, do đó, nhà thơ Chế Lan Viên đã sử dụng hình ảnh con cò để diễn đạt tình cảm của người mẹ dành cho con.

Dưới đây là một số bài văn mẫu lớp 9 về ý nghĩa của đề bài thơ Con cò. Hy vọng đây sẽ là tài liệu hữu ích giúp học sinh củng cố kiến thức môn Ngữ văn lớp 9 và chuẩn bị tốt cho kỳ thi Tuyển sinh vào lớp 10 sắp tới. Mời các bạn tham khảo.

Ý nghĩa của đề bài thơ Con cò - Mẫu 1

Suốt hàng ngàn năm qua, văn chương đã truyền đi biết bao lời ca tụng tình yêu thương của mẹ con, một chủ đề không bao giờ cũ. Trong số những tác phẩm về tình cảm đó, 'Con cò' của Chế Lan Viên vẫn mãi vang vọng trong lòng người đọc qua các thế hệ. Hình ảnh con cò trong tiêu đề mang ý nghĩa gì? Tại sao tác giả chọn tiêu đề là 'Con cò'?

Bài thơ được viết vào năm 1962, xuất hiện trong tập thơ “Hoa ngày thường, chim báo bão”. Dù mang dáng vẻ của một bài thơ êm đềm, nhưng lại chứa đựng những suy tư triết học sâu sắc, gợi cho người đọc những suy nghĩ, khám phá về một chủ đề quen thuộc. Những tư tưởng ấy được truyền đạt từ tiêu đề của tác phẩm.

'Con cò' - hình tượng trung tâm trong bài thơ. Hình ảnh con cò không chỉ là biểu tượng quen thuộc trong ca dao mà còn chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc, phát triển mới.

Ban đầu, con cò là hình ảnh thân quen trong những câu ca dao và dân ca Việt Nam. Ở đoạn đầu của bài thơ, con cò được nhắc đến trực tiếp từ các câu ca dao, phản ánh sự giàu có trong ý nghĩa hình tượng con cò. Câu thơ: “con cò bay lả bay la/ Bay từ cửa phủ bay ra cánh đồng” đem lại cảm giác an bình và hòa mình vào cuộc sống thanh bình của xưa. Hình ảnh “cò một mình/ Cò phải kiếm ăn” gợi nhớ đến những câu ca dao quen thuộc:

“Con cò mà đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao”

Hình ảnh con cò kiếm ăn và hình ảnh người mẹ chân thành, một nắng hai sương, dù đối mặt với những khó khăn nhưng vẫn trung thực, đạo đức, tinh khiết. Lúc đó, chúng ta nhớ đến những câu:

“Con cò lặn lội bên sông
Mang gạo đến cho chồng thong thả'.

Con cò chính là biểu tượng của làng quê Việt Nam yên bình, của hình ảnh người mẹ luôn một nắng hai sương, yêu thương và chịu khó.

Con cò từ lúc nhỏ đã hiện diện trong tâm hồn trẻ thơ một cách vô thức, luôn đi kèm với con trên mỗi bước đường của cuộc sống. Từ khi con còn nằm trong nôi, con chưa hiểu được ý nghĩa của cò: “Con chưa hiểu con cò, con vạc/ Con chưa biết những cành mềm mẹ ru” và sau đó, cánh cò trở thành bạn đồng hành của con:

“Con ngủ thì cò cũng ngủ
Cánh cò che chắn cùng con
Khi con lớn, cò dẫn con đi học
Cánh trắng cò theo bước chân…”

Hình ảnh con cò đã trở thành biểu tượng của tình mẹ, là sự hướng dẫn, bảo vệ kiên nhẫn của mẹ, che chở con trên mỗi bước đường cuộc sống.

Đặc biệt, trong những dòng thơ cuối cùng, hình ảnh con cò được nhấn mạnh là tấm lòng của người mẹ cũng như ý nghĩa của lời ru trong cuộc sống của mỗi con người. Quy luật tình mẹ có ý nghĩa vững chắc, rộng lớn và sâu sắc được nhà thơ thể hiện qua những dòng thơ:

'Con dù lớn vẫn là con của mẹ
Dù qua bao năm tháng, lòng mẹ vẫn dõi theo con'

Trong cái nhìn và tình thần của người mẹ, luôn như vậy, đứa con dù trưởng thành, có thông minh đến đâu thì vẫn cần sự yêu thương và chăm sóc từ mẹ. Tấm lòng của người mẹ luôn luôn theo sát, che chở và bảo vệ cho con. Điều này đã được Nguyễn Du cảm nhận sâu sắc:

“Ta sống bao năm đời người
Còn không quên lời mẹ ru”

Con cò là nhịp ru của mẹ, là hành trình của cha, là sự che chở từ thiên nhiên đất trời, nuôi dưỡng con.

Hình ảnh con cò đã làm nổi bật tư tưởng chủ đề và dòng cảm xúc chính của tác phẩm: tình yêu thương mẹ dành cho con, sự thiêng liêng và vĩnh cửu của tình mẫu tử trong mỗi con người.

Không chỉ vậy, hình ảnh con cò cũng phản ánh được triết lý, suy tưởng đã tạo ra phong cách thơ của Chế Lan Viên. Việc xây dựng hình ảnh không chỉ mang ý nghĩa thực tế mà còn có ý nghĩa biểu tượng, mở ra những lớp ý nghĩa sâu xa, mang lại những bài học nhận thức và giáo dục cho người đọc, dạy chúng ta biết sống đẹp và ý nghĩa trong cuộc sống.

“Con cò” không phải là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của Chế Lan Viên, nhưng những bài thơ ít nhiều cũng thể hiện phong cách nghệ thuật của ông. Với ý nghĩa của tiêu đề và hình ảnh con cò, bài thơ đã đóng góp vào dòng chảy thi ca phong phú về mẹ, về tình mẫu tử với những cung bậc mới lạ, một bản hòa âm sâu sắc.

Ý nghĩa của tiêu đề bài thơ Con cò - Mẫu 2

- Con cò là biểu tượng cho người nông dân, người phụ nữ trong cuộc sống đầy gian khổ, vất vả nhưng lại toát lên đức tính tốt đẹp.

- Từ hình ảnh trong ca dao đến những bài hát ru: “con cò cổng phủ”, 'con cò Đồng Đăng”, giờ đây đã trở thành hình ảnh của người mẹ gầy guộc trọn đời lo lắng cho con. Hình ảnh con cò trong ca dao là nguồn cảm hứng, là điểm tựa cho những tưởng tượng sáng tạo mở rộng của tác giả. Nó đã trở thành hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng nhưng vẫn gần gũi, quen thuộc, mang đầy khả năng chứa đựng những ý nghĩa mới phong phú về biểu cảm.

Ý nghĩa của tiêu đề bài thơ Con cò - Mẫu 3

Mỗi tác phẩm đều mang một thông điệp sâu sắc về cuộc sống, mang một thông điệp về con người mà nghệ sĩ muốn truyền đạt. Văn chương thể hiện chức năng đó thông qua việc xây dựng các hình tượng. Nếu hình tượng là sự phát triển liên tục suốt tác phẩm nghệ thuật thì ngay từ tiêu đề đã gây ấn tượng với người đọc. Với tiêu đề “Con cò”, bạn có suy nghĩ gì?

Có câu: “Dẫu nhan sắc để làm quen, đức hạnh để sống lâu dài”. Vì lẽ đó, vẻ đẹp - hình thức nghệ thuật của một tác phẩm cũng rất quan trọng. Đó là yếu tố đầu tiên, yếu tố hàng đầu để tâm hồn có thể tỏa sáng. Mỗi tác phẩm cần phải là một sáng kiến về hình thức, một khám phá về nội dung. Và ai đó đã từng nói, một tác phẩm nghệ thuật thì cách bắt đầu và kết thúc cũng rất quan trọng. Làm thế nào để từ đầu có thể thu hút, hấp dẫn người đọc không phải là điều dễ dàng. Do đó, nếu coi việc bắt đầu là quan trọng thì tiêu đề, đầu tiên của việc bắt đầu cũng chứa đựng rất nhiều sự chăm sóc, sáng tạo của nghệ sĩ. Tiêu đề chứa đựng những thông điệp và giá trị nhận thức về cuộc sống, về con người mà nhà văn muốn truyền đạt đến độc giả một cách trực tiếp và sâu sắc nhất. Tiêu đề không luôn phải dùng những từ ngữ hoa mỹ để làm cho người đọc phải nể phục, mê hoặc, mà làm sao nó có tính khách quan, khoa học và mang lại ý nghĩa, giá trị nhất. Như vậy, tiêu đề là một trong những phương tiện đặc biệt để nghệ sĩ có thể tương tác với độc giả.

Con cò là một từ khóa quen thuộc trong văn học, chúng ta thường nghe trong những câu ca dao:

“Cái cò lặn lội qua sông
Gánh gạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non”.

Hoặc

“Con cò mà đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao
Ông ơi ông vớt tôi vào
Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng
Có xáo thì xáo nước trong
Đừng xáo nước đục đau lòng cò con”.

Như vậy, con cò đã trở thành biểu tượng trong ca dao, là biểu tượng của người nông dân, người phụ nữ trong cuộc sống đầy gian khổ, vất vả nhưng giàu đức tính tốt đẹp. Con cò đại diện cho sự hy vọng, sự kiên trì và tình yêu thương của mẹ dành cho con. Hình ảnh con cò trong thơ Chế Lan Viên mang đầy ý nghĩa, là biểu tượng của sự bền bỉ và hy vọng trong cuộc sống.

Như vậy, với việc đặt nhan đề, Chế Lan Viên đã phần nào thể hiện sức hấp dẫn và sự sáng tạo trong cách tiếp cận của mình. Đồng thời, ông đã đánh thức một miền ký ức sâu sắc và đầy ấn tượng về hình ảnh con cò trong lòng độc giả. Hình ảnh con cò từ lâu đã trở thành một biểu tượng quen thuộc trong văn học dân gian Việt Nam, và bằng cách sử dụng nó, Chế Lan Viên đã mở ra những khía cạnh mới và khơi gợi những suy tư mới trong tâm hồn độc giả.

Ý nghĩa nhan đề bài thơ Con cò - Mẫu 4

Con cò, từ lâu đã trở thành một biểu tượng quen thuộc trong văn học dân gian Việt Nam, đặc biệt là trong ca dao. Tác phẩm 'Con Cò' của Chế Lan Viên đã thể hiện sự tương tác đặc biệt giữa người và thiên nhiên thông qua hình ảnh con cò. Chế Lan Viên đã thành công trong việc gợi lên những cảm xúc sâu sắc và hình ảnh sống động trong lòng độc giả chỉ bằng việc đặt nhan đề là 'Con Cò'.

Chỉ với nhan đề 'Con Cò', Chế Lan Viên đã mang đến cho độc giả những hình ảnh đẹp và ý nghĩa sâu sắc về cuộc sống nông thôn Việt Nam. Hình ảnh con cò không chỉ đơn thuần là một biểu tượng quen thuộc mà còn là biểu tượng cho sự bền bỉ, kiên trì và tình yêu thương của mẹ dành cho con.

'Nước non lận đận một mình
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay
Ai làm cho bể kia đầy
Cho ao kia cạn cho gầy cò con?'

Dưới dạng ca dao:

'Cánh cò một mình buổi tối
Đậu trên cành mềm lộn lỏng
Ôi ơi, ông hãy nhặt con
Con có lòng đâu, ông xao cỏ
Nếu xao thì xao nước trong
Đừng xao nước đục đau lòng con.'

Rõ ràng rằng hình ảnh cánh cò mảnh mai, chịu khó, dũng cảm đó chính là biểu tượng cho người phụ nữ, nông dân trong xã hội. Dù cuộc sống của họ gian khổ, vất vả, nhưng họ vẫn giữ lấy những phẩm chất cao đẹp như sự chăm chỉ, kiên trì. Chế Lan Viên đã sử dụng hình ảnh cánh cò từ ca dao dân ca để tôn vinh vẻ đẹp của người phụ nữ, đồng thời thể hiện tình yêu thương vô bờ bến của mẹ dành cho con.

Chế Lan Viên đã khéo léo sử dụng hình ảnh truyền thống của cánh cò trong văn hóa Việt Nam để tạo ra một bài thơ sâu sắc về tình mẹ, sự hy sinh của mẹ dành cho con. Hình ảnh cánh cò trong thơ Chế Lan Viên mang lại sự quen thuộc nhưng cũng mới mẻ, đồng thời chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc.

Cánh cò là điểm gợi nhớ cho mỗi người con về quê hương, về mái nhà. 'Con Cò' của Chế Lan Viên là một tác phẩm đặc biệt, gợi lên trong chúng ta sự thương nhớ về tình mẹ và tình mẫu tử. Chỉ với nhan đề 'Con Cò', Chế Lan Viên đã gợi lên nhiều cảm xúc, làm đậm chất yêu thương trong lòng mỗi người con.

Ý nghĩa nhan đề bài thơ Con cò - Mẫu 5

Tình mẫu tử là một chủ đề quen thuộc trong văn chương, nhưng không bao giờ cũ. Có nhiều bài thơ đã nói về tình mẫu tử, và trong số đó có bài thơ Con cò của nhà thơ Chế Lan Viên. Tại sao tác giả lại chọn nhan đề là con cò thay vì một nhan đề cụ thể như 'tình mẹ'? Việc tìm hiểu về bài thơ này có thể sẽ giúp chúng ta hiểu được điều đó.

Bài thơ Con cò được tác giả sáng tác vào năm 1962 và xuất hiện trong tập thơ “Hoa ngày thường, chim báo bão”. Mặc dù có sự hiện diện của âm hưởng dân ca và lời ru ngọt ngào của người mẹ, nhưng nội dung của bài thơ vẫn phản ánh rõ tính triết học. Mặc dù hình ảnh con cò gắn với ca dao và lời ru nhưng trong bài thơ, hình ảnh này trở nên biểu tượng và đòi hỏi người đọc phải suy ngẫm. Điều này cũng là ý đồ mà tác giả muốn truyền đạt từ nhan đề của bài thơ.

Các tác giả văn học thường chọn hình tượng nổi bật trong tác phẩm của mình làm nhan đề. Trong trường hợp này cũng vậy, hình ảnh con cò xuất hiện liên tục trong bài thơ. Mặc dù hình ảnh con cò thường liên kết với ca dao và lời ru nhưng trong bài thơ này, nó mang tính biểu tượng và được phát triển một cách mới mẻ.

Tác giả cũng đã sử dụng hình ảnh con cò từ ca dao để bắt đầu ý tưởng của bài thơ. Điều này giúp người đọc cảm thấy quen thuộc với bài thơ và dễ dàng tiếp nhận. Thể thơ cũng tạo ra một cảm giác bình yên, giống như trong câu ca dao:

Con cò bay lả bay la
Bay từ cửa phủ bay ra cánh đồng

Tiếp theo, hình ảnh 'Cò một mình, Cò phải đi kiếm ăn' lại gợi nhớ đến câu ca dao quen thuộc:

Con cò mà đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao

Hình ảnh con cò lặn lội kiếm ăn rất giống với hình ảnh người mẹ tận tâm suốt đêm ngày nuôi con lớn. Dù phải trải qua hàng trăm gian khổ nhưng người mẹ vẫn luôn cố gắng hết mình vì con, trở thành một tấm gương về sự trung thực, chân thành mà con có thể noi theo. Hình ảnh con cò cũng khiến người đọc liên tưởng đến câu ca dao:

Con cò lặn lội bờ sông
Gánh gạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non

Không chỉ nuôi con tận tình, con cò còn là biểu tượng của người vợ trung thành, luôn chăm sóc chồng. Hình ảnh con cò đã đi sâu vào tâm hồn trẻ thơ với những bài hát ru ngọt ngào. Trên từng giai đoạn cuộc sống, con cò mang đến những ý nghĩa đặc biệt. Lúc còn nhỏ, không hiểu biết gì, con cò đã là bạn đồng hành của trẻ thơ:

Khi con ngủ, cò cũng ngủ
Cánh của cò, hai đứa cùng bay
Khi con lớn, theo cò đi học
Cánh trắng cò, theo bước chân của con

Nếu con cò là bạn đồng hành của con, mẹ cũng vậy. Mẹ luôn ở bên con, dắt dìu con từng bước đi đầu tiên, che chở con trên mọi nẻo đường cuộc sống. Cuối cùng, tác giả nhấn mạnh lần nữa hình ảnh con cò cũng là tấm lòng của mẹ. Dù lời ru về con cò đã tồn tại từ lâu, mỗi mẹ vẫn sử dụng để ru con. Bởi vì mẹ luôn mong muốn điều tốt đẹp nhất cho con. Tác giả chia sẻ sâu sắc qua những dòng thơ cuối cùng:

Con dù lớn, vẫn là con của mẹ
Đến cuối đời, lòng mẹ vẫn ở bên con

Đúng vậy, khi con lớn, mẹ cũng già đi. Trong mắt mẹ, con vẫn là đứa trẻ. Dù con trưởng thành, con vẫn là con của mẹ. Mẹ vẫn luôn lo lắng cho con. Dù con ở đâu đi nữa, mẹ vẫn đồng hành cùng con. Nếu con cần, con cò sẽ thay mẹ, chăm sóc con, nuôi dưỡng con.

Nhan đề 'Con Cò' đã chính xác thể hiện tâm trạng và ý nghĩa của tác phẩm. Đó là tình yêu mãnh liệt của mẹ dành cho con. Hình ảnh con cò không chỉ là biểu tượng mà còn là sự tưởng tượng của tác giả, đồng thời tạo nên phong cách độc đáo của ông. Hình ảnh con cò không chỉ mang ý nghĩa hình tượng mà còn chứa đựng ý nghĩa sâu sắc. Nội dung của bài thơ đưa đến cho độc giả một bài học lớn về tình mẫu tử, khuyến khích người con biết ơn công lao của mẹ.

Mặc dù 'Con Cò' không phải là tác phẩm nổi bật nhất của Chế Lan Viên, nhưng nó vẫn thể hiện rõ phong cách nghệ thuật của tác giả. Bài thơ đã thêm một giọng điệu mới, một cách nhìn mới, một cách tư duy mới về tình mẫu tử. Hình ảnh con cò sẽ mãi ở trong tâm trí của mỗi người Việt Nam.