Buzz
Phong cách ngôn ngữ là yếu tố quan trọng trong các tác phẩm văn học. Tuy nhiên, không phải ai cũng dễ dàng phân biệt và sử dụng ngôn ngữ phù hợp với mọi tình huống. Để giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này, hãy đọc ngay bài viết dưới đây của chúng tôi!
Phong cách ngôn ngữ là gì?
Phong cách ngôn ngữ là cách thức diễn đạt bao gồm lời nói hoặc văn bản trong các hoàn cảnh khác nhau. Mỗi phong cách diễn đạt thuộc về một lĩnh vực cụ thể. Hiện nay, phong cách ngôn ngữ được chia thành 6 loại: sinh hoạt, nghệ thuật, báo chí, khoa học, chính trị và hành chính.
Đặc điểm của các phong cách ngôn ngữ và cách nhận biết
Để giúp mọi người hiểu rõ hơn về từng thể loại phong cách ngôn ngữ, chúng tôi sẽ chia sẻ chi tiết về định nghĩa, nhận diện và ví dụ minh họa. Cùng khám phá phần dưới đây nhé!
Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
Đây là cách thức giao tiếp hàng ngày để con người trao đổi thông tin, ý nghĩa, cảm xúc... Nó không hình thức và phục vụ cho nhu cầu trao đổi thông tin của mọi người. Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt được chia thành hai dạng chính: nói và viết như nhật ký, tin nhắn,...
PCNN sinh hoạt có những đặc điểm sau:
- Tính cụ thể: Phản ánh trên các khía cạnh như không gian, thời gian, nhân vật, nội dung trao đổi,…
- Tính cảm xúc: Dễ nhận thấy trong PCNN sinh hoạt qua giọng điệu, từ ngữ, cảm xúc,…
- Tính cá nhân: Mỗi người có phong cách riêng, cách diễn đạt khác nhau, từ đó có thể suy đoán được tuổi, tính cách, nghề nghiệp,…
Thường thì, trong các đoạn văn thường có thể nhận diện PCNN qua lời đối thoại giữa nhân vật hoặc trích từ từ thư, nhật ký. Đây chính là đặc điểm của PCNN sinh hoạt.
Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật
PCNN nghệ thuật là ngôn ngữ được sử dụng trong các tác phẩm văn chương để cung cấp thông tin cho người đọc và đảm bảo tính thẩm mỹ. Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật sẽ được tổ chức, chỉnh sửa để đạt giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ.
PCNN nghệ thuật được sử dụng trong các tác phẩm văn học, và xuất hiện trong các văn bản chính luận, báo chí,… Để nhận biết phong cách ngôn ngữ này, bạn cần hiểu rõ những đặc điểm sau:
- Tính hình tượng: PCNN nghệ thuật được xây dựng qua các biện pháp tu từ như so sánh, nhân hoá, ẩn dụ,…
- Tính truyền cảm: PCNN nghệ thuật phải mang tính chất truyền cảm, gây ấn tượng sâu sắc đối với độc giả.
- Tính cá thể: Đây là dấu ấn riêng của tác giả được lặp lại nhiều lần, tạo nên phong cách đặc trưng. Tính cá thể còn được thể hiện qua lời thoại của các nhân vật trong tác phẩm.
Do đó, nếu trong bài đọc hiểu có đề cập đến tên tác giả, đó chắc chắn là PCNN nghệ thuật.
XEM NGAY: Hướng dẫn cách viết bản đánh giá
Phong cách ngôn ngữ chính luận
PCNN chính luận được sử dụng trong các văn bản pháp luật hoặc các diễn văn, hội nghị,… nhằm trình bày và đánh giá các vấn đề chính trị, xã hội từ một quan điểm nhất định.
PCNN chính luận cũng tồn tại dưới hai hình thức là nói và viết. Tuy nhiên, trong diễn đạt thường sử dụng nhiều từ ngữ liên quan đến chính trị. Các câu thường có cấu trúc logic và liên kết chặt chẽ để tăng tính thuyết phục, đồng thời sử dụng nhiều biện pháp tu từ.
Đặc điểm của PCNN chính luận được thể hiện như sau:
- Công khai quan điểm chính trị: Trên các văn bản chính luận, cần phải rõ ràng thể hiện quan điểm của tác giả đối với các vấn đề trong xã hội. Do đó, cần sử dụng từ ngữ rõ ràng và câu văn sắc sảo để truyền đạt ý nghĩa một cách đầy đủ.
- Tính logic và suy luận chặt chẽ: Văn bản chính luận cần có luận điểm rõ ràng, logic và minh chứng thuyết phục.
- Tính truyền cảm, thuyết phục: Mặc dù thể hiện quan điểm cá nhân một cách mạnh mẽ, nhưng cũng cần có tính truyền cảm để thuyết phục độc giả.
Trong bài đọc hiểu, chúng ta có thể nhận biết PCNN chính luận thông qua các nội dung liên quan đến chính trị, xã hội. Hoặc trong đoạn văn có những lời phát biểu của người viết, sử dụng từ ngữ chính trị, trích dẫn từ các nhà lãnh đạo quốc gia,…
Phong cách ngôn ngữ khoa học
Với văn bản khoa học, chúng được phân chia thành ba loại:
- Văn bản khoa học chuyên sâu được sử dụng để giao tiếp giữa các nhà nghiên cứu trong các lĩnh vực khoa học. Đơn giản là các luận án, luận văn, tiểu luận,... khi học đại học, cao đẳng, thạc sĩ,...
- Văn bản khoa học và giáo khoa là giáo trình, sách giáo khoa hoặc giáo án giảng dạy... Nội dung của văn bản khoa học và giáo dục được trình bày từ dễ đến khó, bao gồm lý thuyết và bài tập củng cố.
- Văn bản khoa học phổ thông được hiểu là báo, tạp chí,... để mang kiến thức khoa học đến với mọi người.
PCNN khoa học tồn tại dưới hai hình thức là nói và viết, những đặc điểm của phong cách ngôn ngữ này cụ thể như sau:
- Tính tổng quát, trừu tượng: Đương nhiên trong ngôn ngữ khoa học cần sử dụng nhiều thuật ngữ liên quan đến ngành học. Cấu trúc văn bản khoa học mang tính tổng quát từ quan điểm lớn đến nhỏ, từ tổng quan đến chi tiết,...
- Tính logic, lí trí: Ngôn ngữ trong khoa học mang một ý nghĩa duy nhất và không sử dụng các biện pháp tu từ nhân hoá, ẩn dụ,... Câu văn cần đảm bảo chặt chẽ, đúng cú pháp đóng vai trò là một đơn vị thông tin. Không chỉ là câu văn chặt chẽ mà cả văn bản khoa học cần có trình tự lập luận logic.
- Tính khách quan, phi cá nhân: Các câu trong văn bản khoa học cần trung lập, ít biểu lộ cảm xúc. Bên cạnh đó, các câu văn này cũng cần có tính tổng quát cao, không mang yếu tố cá nhân.
Phong cách ngôn ngữ báo chí
Chắc chắn đây là phong cách của ngôn ngữ mà bạn có thể dễ dàng nhận ra khi đọc hiểu. PCNN báo chí được sử dụng để thông báo tin tức nóng hổi cũng như thể hiện tôn chỉ của tờ báo nhằm thúc đẩy tiến bộ xã hội. PCNN báo chí tồn tại dưới hai hình thức nói (phóng sự, truyền hình, phát thanh) và viết (báo in và báo điện tử).
Trong ngôn ngữ báo chí bao gồm các phương thức diễn đạt sau:
- Từ vựng phong phú, phản ánh chân thực về vấn đề, sự kiện mà công chúng quan tâm.
- Ngữ pháp sử dụng đa dạng nhưng đảm bảo ngắn gọn để mọi người đều có thể hiểu.
- Trong ngôn ngữ báo chí thường sử dụng các biện pháp tu từ để diễn đạt hiệu quả hơn.
PCNN báo chí có các đặc điểm sau để phân biệt với các thể loại khác:
- Tính thời sự: Đương nhiên, PCNN báo chí được đặc trưng bởi tính chính xác và khách quan về các vấn đề, sự kiện nóng hổi,…
- Tính ngắn gọn: Các câu văn trên báo chí ngắn gọn nhưng đầy đủ thông tin để công chúng hiểu rõ.
- Tính sinh động, hấp dẫn: Để thu hút sự chú ý của công chúng, ngôn ngữ trên báo chí phải sinh động, phong phú,…
- Nếu trong bài đọc hiểu xuất hiện bài báo với ngày, giờ, và cơ quan chủ quản, đó là văn bản PCNN báo chí. Đồng thời, đây cũng có thể là các bản tin, phóng sự thời sự.
Phong cách ngôn ngữ hành chính
Văn bản hành chính được sử dụng trong giao tiếp giữa Nhà nước và nhân dân hoặc giữa các cơ quan trên cơ sở pháp lý. Ngôn ngữ hành chính được trình bày với mẫu mực nhất định, từ ngữ hành chính xuất hiện thường xuyên. Khác với các PCNN khác, ngôn ngữ hành chính thường có câu dài, chứa nhiều ý và những ý quan trọng được viết xuống dòng.
PCNN hành chính có các đặc điểm nổi bật sau để phân biệt:
- Tính mẫu mực: Các văn bản hành chính phải tuân thủ theo mẫu mực nhất định. Chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy khi các cơ quan ban hành thông tư, nghị định đều có mẫu văn bản cụ thể.
- Tính chính xác: Trong văn bản hành chính không sử dụng các biện pháp tu từ hoặc diễn đạt không rõ ràng. Ngoài ra, cần đảm bảo chính xác về từng dấu câu, thời gian để việc theo dõi dễ dàng hơn.
- Tính công vụ: Mặc dù là ngôn ngữ hành chính nhưng vẫn phải sử dụng từ ngữ phổ thông, không mang tính chủ quan, cá nhân,…
Cách nhận biết phong cách của ngôn ngữ hành chính rất đơn giản, bạn chỉ cần ghi nhớ dấu hiệu bắt đầu là tiêu ngữ và phần cuối có chữ ký hoặc dấu đỏ được chèn vào.
Mẹo để phân biệt các phong cách ngôn ngữ dễ dàng
Đối với các bạn học sinh phổ thông thường gặp dạng bài nhận biết phong cách ngôn ngữ qua đoạn văn bản. Vậy làm thế nào để có thể phân biệt các PCNN một cách dễ dàng, không bị nhầm lẫn?
Trước hết, bạn cần hiểu rõ khái niệm và đặc trưng của từng PCNN như chúng tôi đã chia sẻ ở trên. Chỉ khi có kiến thức nền tảng thì việc làm bài trở nên dễ dàng hơn.
Sau đó, hãy rèn luyện chăm chỉ, thực hành nhận biết các loại phong cách ngôn ngữ. Từ đó, bạn sẽ dần phát triển thói quen tốt khi gặp các bài nhận biết này. Chúc các bạn thành công trong việc làm tốt các bài nhận biết phong cách ngôn ngữ và đạt được điểm cao nhé!
Tạm Kết
Ở trên, chúng tôi đã giải thích phong cách ngôn ngữ là gì? Và chia sẻ đặc điểm, cách nhận biết từng loại phong cách ngôn ngữ. Hi vọng những thông tin này sẽ giúp các bạn học sinh dễ dàng ghi nhớ và áp dụng trong môn Ngữ Văn. Nhớ rằng, hãy hiểu rõ bản chất và tự đưa ra ví dụ cụ thể để ghi nhớ lâu hơn. Đừng quên theo dõi Mytour để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích nhé!
