Ý nghĩa của việc niêm yết chứng khoán là gì?

Việc niêm yết chứng khoán trên sàn giao dịch là một bước quan trọng đối với các công ty cần vốn và cổ đông mới, đồng thời góp phần thúc đẩy mở rộng kinh tế và tăng cường minh bạch trên thị trường tài chính.

Mặc dù quá trình niêm yết chứng khoán có nhiều thách thức và phải tuân thủ quy định pháp luật, nhưng lợi ích mà nó mang lại là không thể bỏ qua đối với các tổ chức phát hành, nhà đầu tư và nền kinh tế.

Khái niệm Niêm yết chứng khoán là gì?

Niêm yết chứng khoán là quá trình đưa cổ phiếu của một công ty lên giao dịch tại một sàn chứng khoán nào đó, góp phần tạo nên sự minh bạch và công bằng trên thị trường.

Theo Điều 4 Luật chứng khoán số 54/2019/QH14, Khoản 24 đề cập đến khái niệm niêm yết chứng khoán như sau:

“Niêm yết chứng khoán là quá trình đưa các chứng khoán đủ điều kiện vào giao dịch trên hệ thống giao dịch của sàn chứng khoán niêm yết.”

Niêm yết chứng khoán là việc công nhận các chứng khoán đủ tiêu chuẩn để giao dịch trên sàn giao dịch chứng khoán. Điều này đòi hỏi các công ty phát hành chứng khoán phải đáp ứng các tiêu chuẩn về số lượng và chất lượng do sàn giao dịch chứng khoán đề ra.

Hoạt động niêm yết chứng khoán bao gồm cả việc công bố tên của tổ chức phát hành và giá chứng khoán. Điều này đảm bảo tính minh bạch và tin cậy trong hoạt động giao dịch chứng khoán cho các nhà đầu tư.

Niêm yết chứng khoán yêu cầu đảm bảo công bằng trong thông tin, giúp các nhà đầu tư và công chúng có cơ hội nhận thông tin đầy đủ và chính xác từ các công ty phát hành, bao gồm cả thông tin có tác động đến giá cả và khối lượng giao dịch chứng khoán.

Yêu cầu để các công ty được niêm yết chứng khoán

Dựa theo quy định tại Điều 109 Nghị định 155/2020/NĐ-CP về các điều kiện niêm yết cổ phiếu, chi tiết như sau:

Vốn điều lệ

Công ty phát hành chứng khoán phải có vốn điều lệ tối thiểu đã góp khi đăng ký chào bán từ 30 tỷ đồng trở lên, tính theo giá trị ghi trên sổ sách kế toán. Đối với sàn giao dịch Upcom, mức vốn điều lệ là 10 tỷ đồng – theo Điều 15 của Luật chứng khoán 2019.

Cơ cấu cổ đông của công ty

– Để quyết định niêm yết cổ phiếu trên sàn, cần được thông qua tại Đại hội đồng cổ đông của công ty.

– Ít nhất 15% số cổ phiếu có quyền biểu quyết phải được nắm giữ bởi tối thiểu 100 nhà đầu tư không phải là cổ đông lớn của công ty. Trong trường hợp vốn điều lệ của công ty phát hành lớn hơn 1000 tỷ đồng, tỷ lệ này tối thiểu là 10%.

– Các cổ đông lớn của công ty phải cam kết cùng nhau nắm giữ ít nhất 20% vốn điều lệ trong ít nhất một năm kể từ ngày kết thúc đợt chào bán. Ngoài ra, công ty phải cam kết sẽ thực hiện niêm yết và đăng ký giao dịch cổ phiếu trên hệ thống giao dịch của sàn chứng khoán.

Công ty phát hành chứng khoán cần thực hiện một số điều kiện khác như: đăng ký niêm yết cổ phiếu đầy đủ theo quy định của pháp luật; tư vấn các thủ tục đăng ký chào bán cổ phiếu ra công chúng; mở tài khoản phong tỏa để nhận tiền mua cổ phiếu từ đợt chào bán.

Lợi ích của doanh nghiệp khi trở thành công ty niêm yết

Mặc dù quá trình và yêu cầu niêm yết cổ phiếu có nhiều quy định pháp luật phức tạp và khó khăn, việc niêm yết vẫn là một mục tiêu quan trọng của hầu hết các doanh nghiệp với những lợi ích to lớn như:

Tiếp cận nguồn vốn dài hạn

Tham gia niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán giúp doanh nghiệp có thể huy động vốn một cách nhanh chóng, thuận tiện từ việc phát hành cổ phiếu dựa trên thanh khoản và uy tín của doanh nghiệp. Điều này giúp doanh nghiệp không phải chi trả lãi vay và trả vốn gốc, từ đó tối ưu hóa việc sử dụng nguồn vốn cho chiến lược dài hạn.

Nâng cao uy tín thương hiệu của doanh nghiệp

Để được niêm yết chứng khoán, doanh nghiệp phải đáp ứng các tiêu chuẩn về tài chính, hiệu quả sản xuất kinh doanh và cơ cấu tổ chức. Do đó, những công ty niêm yết thường là những doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh hiệu quả. Việc niêm yết chứng khoán được xem như một công cụ quảng bá hiệu quả giúp doanh nghiệp thu hút đối tác và phát triển kinh doanh.

Tăng cường thanh khoản cho cổ phiếu của doanh nghiệp

Khi niêm yết trên TTCK, doanh nghiệp giúp các cổ đông dễ dàng chuyển nhượng cổ phiếu, từ đó nâng cao sự hấp dẫn của cổ phiếu.

Nâng cao giá trị thị trường của doanh nghiệp

Trên dài hạn, giá cổ phiếu của doanh nghiệp thường tăng so với mức giá trước khi niêm yết.

Áp lực đối với các công ty đã niêm yết

Chi phí để niêm yết chứng khoán khá đáng kể: để niêm yết cổ phiếu, doanh nghiệp phải chi ra nhiều chi phí như họp hội đồng, thuê tư vấn, kiểm toán, chuẩn bị hồ sơ, giấy tờ, quảng cáo...

Áp lực lên lãnh đạo doanh nghiệp về kết quả hoạt động sản xuất - kinh doanh: việc niêm yết luôn đòi hỏi sự giám sát từ xã hội, cũng như áp lực phải tăng hiệu quả sản xuất - kinh doanh để duy trì và nâng giá cổ phiếu trên TTCK. Những người đứng đầu doanh nghiệp chịu áp lực nặng nhất trong quá trình này.

Nguy cơ mất quyền kiểm soát: việc niêm yết có thể dẫn đến thay đổi trong cơ cấu cổ đông, gây ra sự biến động và bất ổn trong quản lý doanh nghiệp, đe dọa đến quyền kiểm soát của các cổ đông lớn.

Phải tuân thủ nhiều nghĩa vụ công bố thông tin và các ràng buộc khác: khi niêm yết, doanh nghiệp phải công bố ngoài công khai thông tin về cổ đông lớn nắm giữ cổ phiếu, tình hình tài chính, doanh thu, chi phí, định hướng và chiến lược phát triển... Điều này đòi hỏi nguồn lực về tài chính và con người. Đôi khi, việc công bố này cũng có thể làm thiệt hại cho doanh nghiệp khi đối thủ cạnh tranh biết được thông tin.

Phân loại các yêu cầu niêm yết chứng khoán

– Niêm yết ban đầu (Initial Listing): Đây là quá trình cho phép chứng khoán của một công ty phát hành được đăng ký niêm yết và giao dịch trên thị trường chứng khoán lần đầu sau khi công ty đó đã phát hành công khai (IPO), khi công ty đáp ứng các tiêu chuẩn cần thiết cho việc niêm yết.

– Niêm yết bổ sung (Additional Listing): Là quá trình công nhận của sàn giao dịch chứng khoán cho một công ty niêm yết được phép niêm yết thêm các cổ phiếu mới phát hành nhằm mục đích tăng vốn hoặc cho các mục đích khác như sáp nhập, chi trả cổ tức, thực hiện các quyền mua cổ phiếu hoặc chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu...

– Thay đổi niêm yết (Change Listing): Xảy ra khi công ty niêm yết thay đổi tên chứng khoán giao dịch, khối lượng, mệnh giá hoặc tổng giá trị của chứng khoán được niêm yết.

– Niêm yết lại (Relisting): Là quá trình cho phép một công ty phát hành tiếp tục niêm yết lại các chứng khoán trước đó đã bị hủy niêm yết do không đáp ứng được các tiêu chuẩn duy trì niêm yết.

– Niêm yết song song và niêm yết một phần (Dual Listing & Partial Listing):

+ Niêm yết toàn phần là quá trình đưa tất cả các cổ phiếu đã phát hành ra công chúng vào giao dịch trên một sàn giao dịch chứng khoán trong hoặc ngoài nước.

+ Niêm yết từng phần là việc niêm yết một phần trong số cổ phiếu đã phát hành ra công chúng của lần phát hành đó, phần còn lại không hoặc chưa được niêm yết.

+ Niêm yết từng phần thường áp dụng cho các công ty lớn do Chính phủ sở hữu, trong đó cổ phiếu được niêm yết là phần do các nhà đầu tư cá nhân nắm giữ, còn phần do Chính phủ hoặc tổ chức đại diện cho Chính phủ nắm giữ không được niêm yết.

Mytour tự hào là đơn vị thực hiện hầu hết các thương vụ IPO lớn nhất tại Việt Nam. Kinh nghiệm sâu rộng cùng với các phương án cấu trúc hiệu quả đã giúp các thương vụ này tuân thủ pháp luật và rút ngắn thời gian thực hiện.

Nhà đầu tư có thể liên hệ với các tư vấn viên của Mytour hoặc tham khảo thêm các bài viết hữu ích khác trên Mytour.