Vua Minh Mạng được coi là một nhà vua năng động, quyết đoán của triều Nguyễn. Trong thời gian trị vì, ông đã thực hiện một loạt các biện pháp cải cách nhằm tăng cường sự thống nhất và sức mạnh của đất nước. Vậy cuộc cải cách dưới thời Minh Mạng diễn ra trong bối cảnh nào? Nội dung cơ bản của cải cách là gì? Mời bạn đọc theo dõi bài viết dưới đây.
Cuộc Cải Cách Dưới Triều Vua Minh Mạng: Tầm Quan Trọng và Ý Nghĩa
Cuộc cải cách dưới thời vua Minh Mạng (1820-1840) là một trong những cuộc cải cách quan trọng nhất trong lịch sử Việt Nam thời Nguyễn. Cải cách này được thực hiện trên nhiều lĩnh vực, trong đó có cải cách hành chính. Dưới đây là toàn bộ kiến thức về cuộc cải cách dưới triều vua Minh Mạng. Mời bạn đọc theo dõi.
1. Bối Cảnh Lịch Sử của Cuộc Cải Cách Dưới Triều Vua Minh Mạng
- Đất nước sau thời gian chiến tranh với nhiều khó khăn và bị chia cắt kéo dài.
- Dưới triều vua Gia Long, nhà Nguyễn tập trung chủ yếu vào việc ổn định tình hình và thống nhất đất nước.
- Hệ thống hành chính nhà nước chưa hoàn chỉnh trong thời kỳ này. Ở trung ương, nhiều cơ quan chưa được hoàn thiện. Ở địa phương, vẫn có tính phân quyền mạnh mẽ với sự tồn tại của Bắc Thành và Gia Định Thành.
- Tổ chức hành chính giữa các vùng vẫn chưa đồng nhất. Các quan lại trong bộ máy nhà nước chủ yếu do các võ quan kiểm soát.
2. Ý Nghĩa Của Cuộc Cải Cách Dưới Triều Vua Minh Mạng
♦ Tại trung ương:
- Vua Minh Mạng tiến hành cải tổ hệ thống Văn thư phòng và thiết lập Cơ mật viện như là hai cơ quan tư vấn và tham mưu cao nhất của hoàng đế về các vấn đề hành chính, chính trị, an ninh và quân sự.
- Năm 1820, Văn thư phòng được cải tổ từ Thị thư viện. Năm 1829, Nội các được thành lập thay cho Văn thư phòng, với nhiệm vụ chính là trung gian chuyển nhận các văn kiện giữa triều đình và địa phương, soạn thảo các văn bản pháp luật, và lưu trữ các công văn.
- Năm 1834, Cơ mật viện ra đời với vai trò là cơ quan tư vấn cao cấp về các vấn đề quân sự, đứng đầu là các quan văn, võ do vua chọn lựa trực tiếp.
- Hoàn thiện cơ cấu và chức năng của các Bộ lục và tiến hành cải tổ các cơ quan chuyên môn như Quốc tử giám, Hàn lâm viện....
- Vua Minh Mạng cũng thực hiện hệ thống giám sát và thanh tra giữa các cơ quan trung ương thông qua hoạt động của Đô sát viện và lục Khoa.
♦ Tại địa phương:
- Đóng Bắc Thành (năm 1831) và Gia Định Thành (năm 1832), chia cả nước thành 30 tỉnh và phủ Thừa Thiên. Tổng đốc và Tuần phủ đứng đầu tỉnh. Mỗi tỉnh có Tổng đốc quản lý trực tiếp hoặc Tuần phủ quản lý dưới sự kiểm soát của Tổng đốc.
- Đối với các dân tộc thiểu số:
+ Các động, sách được chuyển đổi thành xã đối với các vùng đồng bằng, đồng thời loại bỏ chế độ cai trị của các tù trưởng địa phương, thay vào đó là sự chỉ đạo trực tiếp từ quan lại triều đình.
- Về cơ cấu quan lại: Vua Minh Mạng cũng cải tổ hệ thống hồi tỵ bằng cách mở rộng phạm vi, đối tượng và thêm những quy định mới với sự nghiêm ngặt.
3. Kết quả của cuộc cải cách do Minh Mạng tiến hành
+ Thiết lập hệ thống quân chủ tập trung quyền lực cao. Vua giữ quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp và thống lĩnh quân đội.
+ Thống nhất cơ quan hành chính địa phương trên toàn quốc.
+ Tổ chức bộ máy nhà nước mạnh mẽ, chặt chẽ, rõ ràng phân công chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan.
4. Ý nghĩa của cuộc cải cách do Minh Mạng thực hiện
+ Hoàn thành việc thống nhất đất nước về mặt hành chính; nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước.
+ Cuộc cải cách do Minh Mạng tiến hành để lại nhiều bài học quý báu về tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước. Trong đó, cách thức phân chia đơn vị hành chính cấp tỉnh thời Minh Mạng là một trong những di sản quan trọng nhất của cuộc cải cách, vẫn còn có giá trị đến ngày nay.