Ý nghĩa đặc biệt của bát cháo cám trong tác phẩm Vợ nhặt

Buzz

Đọc tóm tắt

- Trong truyện ngắn 'Vợ nhặt' của Kim Lân, chi tiết nồi cháo cám mang đến ý nghĩa sâu sắc về tình thân và hy vọng giữa thời khắc đói nghèo năm 1945. Được làm nổi bật qua tình huống của bữa cơm đầu tiên của con trai cưới, nồi cháo cám không chỉ là món ăn bình thường mà còn là biểu tượng của lòng yêu thương và hy vọng của người mẹ dành cho con cái.

Đề bài: Ý nghĩa chi tiết bát cháo cám trong 'Vợ nhặt' của Kim Lân

Dàn ý

1. Mở bài:

- Kim Lân – một con người một lòng đi về với “thuần hậu phong thủy”, là một cây bút truyện ngắn vững vàng, ông đã viết về cuộc sống và con người ở nông thôn bằng tình cảm, tâm hồn của một người vốn là con đẻ của đồng ruộng.

- “Vợ nhặt” là một truyện ngắn thành công của nhà văn, viết về thời kỳ xảy ra nạn đói năm 1945. Truyện ngắn không chỉ có một tình huống độc đáo mà còn có một chi tiết nghệ thuật đầy ý nghĩa – chi tiết nồi cháo cám.

2. Thân bài:

a) Chi tiết nghệ thuật

- Chi tiết nghệ thuật là những yếu tố nhỏ lẻ của tác phẩm nhưng mang sức chứa lớn về cảm xúc và tư tưởng. Sức chinh phục của hình tượng nghệ thuật là ở sự truyền cảm thì góp phần quyết định tạo ra sức truyền cảm hấp dẫn, lôi cuốn người đọc là nhờ chi tiết.

b) Chi tiết nồi cháo cám

- Vị trí của chi tiết trong truyện ngắn ( tóm tắt : nằm trong phần 2 của truyện ngắn , cụ thể đó là món ăn duy nhất của cả nhà trong buổi sáng ngày hôm sau )

- Ý nghĩa

+ Đối với gia đình Tràng, nồi cháo cám là món ăn xua tan cơn đói, là món ăn duy nhất của bữa tiệc cưới đón nàng dâu mới về . Trong hoàn cảnh của nạn đói năm 1945, khi mà “Xóm ta khối nhà còn chả có cám mà ăn đấy”, nồi cháo cám lại là món ăn không thể không có.

+ Qua chi tiết nồi cháo cám, tính cách của nhân vật được bộc lộ :

Bà cụ Tứ: người mẹ đảm đang, yêu thương con hết mực ( mặc dù đã già nhưng bà vẫn dậy sớm chuẩn bị bữa ăn cho cả nhà; hơn thế nữa khi cái đói đang rình rập bà vẫn cố gắng để có được bữa tiệc cưới giản dị cho con trai của mình) .

Tràng: “Tràng cầm đôi đũa, gợt một miếng bỏ vội vào miệng. Mặt hắn chun ngay lại, miếng cám đắng chát và nghẹn bứ trong cổ”, cách ứng xử này vừa cho thấy Tràng là người chồng có trách nhiệm với nỗi thẹn không thể dành cho người vợ mới cưới của mình một bữa ăn đủ đầy, một tiệc cưới sang trọng ; vừa cho thấy Tràng là người con hết sức khéo léo trong cách cư xử với mẹ, hiểu rõ được hoàn cảnh của gia đình mình.

Vợ Tràng: qua chi tiết này ta càng khẳng định được sự thay đổi về tính cách của vợ Tràng, hết sức ngạc nhiên trước nồi cháo cám nhưng người con dâu mới vẫn điềm nhiên và vào miệng để làm vui lòng mẹ chồng. Điều đó cũng cho thấy vợ Tràng không còn nét cách đỏng đảnh như xưa nữa mà cô đã chấp nhận hoàn cảnh, đã thực sự sẵn sàng cùng gia đình vượt qua những tháng ngày khó khăn sắp tới.

+ Nồi cháo cám là nồi cháo của tình thân, tình người, niềm tin và hy vọng.

+ Chi tiết thể hiện tài năng của nhà văn Kim Lân trong việc lựa chọn chi tiết trong truyện ngắn.

3. Kết bài

- Đánh giá, nhận xét một cách khái quát về chi tiết nồi cháo cám.

Mẫu văn

Có những chi tiết nghệ thuật khiến ta khắc sâu trong lòng vì sức sống mãnh liệt, sức mạnh ám ảnh mà nó mang lại như “bát cháo hành” của Thị Nở trong Chí Phèo (Nam Cao), như “nồi cháo cám” của bà cụ Tứ trong Vợ nhặt (Kim Lân). Nếu bát cháo hành là liều thuốc giải độc cho những “con quỷ dữ” như Chí Phèo để quay về với cuộc sống đức hạnh, thì nồi cháo cám chính là biểu tượng của tấm lòng yêu thương chân thành, đầy cảm động của người mẹ nghèo dành cho con cái trong bữa ăn ngày đói nghèo.

Bước vào truyện, ta cảm nhận rõ hình ảnh “người mẹ vui vẻ, đon đả: – Cám này ngon lắm ạ, hì. Thử ăn xem. Ở làng mình chả có cám mà ăn đâu”. Có phải món cháo cám thật ngon lành? Có thật lòng vui sướng của người mẹ không? Chỉ biết rằng cảm xúc chân thành dâng trào trong lòng ta trước tấm lòng của bà cụ Tứ khi bà “tưng bừng” mang ra nồi cháo, đon đả tươi cười múc cháo cho hai đứa con.

Nhớ lại cuộc đời dài đầy gian truân của bà, có lẽ hiếm khi trên khuôn mặt u tối ấy lóe lên một tia cười? Ngay cả đêm qua, dù con trai đã lấy vợ, trong khoảnh khắc đầu tiên gặp người con dâu mới, nước mắt lo lắng và bi thương của bà vẫn không ngớt dù trong tâm trí có chút “vui vẻ” và hi vọng cho họ. Vậy tại sao trong bữa ăn ngày đói đón dâu mới lại có “nồi cháo cám' với nụ cười tươi tắn làm sáng rọi khuôn mặt già nua, nhẫn nhục của bà? Ta hiểu, không phải bà vui cho bản thân, mà chính là bà muốn tạo niềm vui, dù mong manh, cho con trai và con dâu trong ngày đầu tiên bước vào cuộc hôn nhân. Tấm lòng của người mẹ nghèo dành cho hai đứa con rất đáng cảm phục. Bà đã dậy sớm, sửa soạn nhà cửa, vườn rau, trong bữa cơm kể chuyện vui về tương lai như chuyện nuôi gà … Và “nồi cháo cám” chính là biểu tượng của tấm lòng người mẹ nghèo thương hai đứa con mới bước vào cuộc sống hôn nhân giữa những ngày đói nghèo nhất của năm 1945.

Còn nhớ một điều, đây không phải là một bữa cơm thông thường hàng ngày, mà là bữa cơm đầu tiên đón dâu mới, bữa cơm ngày “nhị hỉ” trọng đại theo phong tục Việt Nam. Chính đêm qua, bà đã nói với người phụ nữ bất ngờ trở nên thân thiết: “Thật ra mẹ phải có nhiều mâm, mời bà con họ hàng, nhưng bữa cơm đó phải trọn vẹn, nhưng vì đang trong những ngày đói nên chỉ có “một nồi cháo lõng bõng, một chồn rau chuối thái rối ăn với muối trắng”. Ba mẹ con vui vẻ nhưng trống mẹt đã hết, không còn gì trên cái mẹt rách được dùng làm đĩa. Một tình trạng bất ổn sẽ xảy ra trong bữa cơm đám cưới, điều này, bà đã nhìn thấy trước, và với tấm lòng yêu thương của mình, bà đã cố gắng “cứu vớt” nó, với mục đích là để cho con trai và con dâu có niềm vui trọn vẹn trong ngày đầu tiên bước vào cuộc hôn nhân. Nồi cháo cám được bà làm ra là nhờ tấm lòng yêu thương chân thành của bà, cũng như tư duy hồn nhiên của bà – những bà mẹ nông dân suốt đời sống trong cảnh nghèo khó.

Bà nấu nồi cháo cám, giấu con trai và con dâu, để đến giây phút nguy cấp mới đem ra “giải cứu” như khi ta tung át con bài quyết định khi trò đã vào tay. Và như chúng ta thấy, bà đã vui vẻ mời chào, đón nhận bát của con dâu và con trai để múc cháo. Bà còn “phát biểu” đó là chè khoán, ngon lắm đấy. Trong chi tiết nghệ thuật này, hai lần Kim Lân miêu tả dáng vẻ tươi cười, đon đả của bà mẹ với hai đứa con một cách chân thành và hồn nhiên. Chính điều này khiến ta xúc động, thương cảm và khâm phục tấm lòng của người mẹ nghèo. Bà vui vẻ (điều này chắc chắn là có vì con trai và con dâu của bà đã có gia đình), hay bà cố gắng tạo ra niềm vui cho hai đứa con tội nghiệp của bà đã bước vào cuộc sống hôn nhân trong cảnh khó khăn này? (Điều này có lẽ nhiều hơn, là điều quan trọng trong tâm trí của bà vào thời điểm đó). Dường như bà cố ý xua đi không khí u ám, cố gắng vượt qua hoàn cảnh bằng sự tươi vui động viên con. Bên trong vẻ tươi vui ấy, ta cảm nhận được lòng mẹ đang xao động. Trái tim người đọc cũng rộn ràng với nhiều cảm xúc … Đáng thương cho niềm vui của bà – niềm vui không thể bay lên. Vì, vẫn còn đó bát cháo cám “đắng chát, nghẹn bứ trong miệng” anh con trai và làm “tối sầm hai con mắt” người con dâu. Và, tiếng cười của bà tan biến khi “một nỗi buồn dâng lên bao quanh bàn ăn”, họ ăn mà không nhìn nhau … Kim Lân viết những dòng này như thể khách quan, nhưng ta biết trong lòng ông đau đớn biết bao, vì chính ông, gia đình ông, trong những ngày đói của năm Ất Dậu ấy, cũng đã từng phải ăn cháo cám, ông biết mùi vị của cháo cám là như thế nào? … Cái nồi cháo cám ấy có gì quý báu chăng, nhưng tấm lòng của người mẹ nông dân với cuộc đời nghèo khó lại có gì đáng thương, đáng quý chăng? Có lẽ bà không còn sống lâu nữa. Nhưng bà sống vì con, cả con trai và người con dâu mới mà bà đã yêu thương sâu sắc, bà tìm thấy ý nghĩa cuộc đời trong việc chăm sóc con. Đức hy sinh, lòng khoan dung ấy là của bà, của nhiều bà mẹ nông dân khác mà ta đã gặp trong cuộc đời. Và nồi cháo cám mà Kim Lân dành cho bà ở đây, trong phần kết thúc thiên truyện ngắn này, vẫn đem lại cảm giác đau xót của nạn đói kinh hoàng năm 1945, vẫn giữ lại hương vị đặc trưng của khao khát có một tổ ấm dù trong cảnh “Vợ nhặt”; nhưng trên hết và bao phủ tất cả, đó là tấm lòng nhân hậu cao cả của những người mẹ Việt Nam – “sâu dưới chiếc áo rách là những tấm lòng vàng!”

Đó là một chi tiết nghệ thuật đặc sắc, mà ta thường thấy ở cây bút viết truyện ngắn tài năng của Việt Nam: nhà văn Kim Lân.

Nguồn: Sưu tầm

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc khách hàng và chỉ dành cho khích lệ tinh thần trải nghiệm du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không đưa ra lời khuyên cho mục đích khác.

Nếu bạn thấy bài viết này không phù hợp hoặc sai sót xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Chi tiết nồi cháo cám trong 'Vợ nhặt' của Kim Lân có ý nghĩa gì đối với gia đình Tràng?

Nồi cháo cám trong 'Vợ nhặt' là biểu tượng của tình yêu thương, sự hy sinh và lòng kiên cường của bà cụ Tứ. Nó không chỉ xua tan cơn đói mà còn là món ăn duy nhất trong bữa tiệc cưới đơn sơ, thể hiện lòng hiếu thảo của Tràng và sự chấp nhận của vợ Tràng trước hoàn cảnh khó khăn.

Tại sao chi tiết nồi cháo cám lại có sức ảnh hưởng lớn trong tác phẩm 'Vợ nhặt' của Kim Lân?

Chi tiết nồi cháo cám có sức ảnh hưởng lớn vì nó thể hiện tấm lòng của người mẹ nghèo dành cho con trai và con dâu trong hoàn cảnh đói nghèo năm 1945. Nó đồng thời phản ánh sâu sắc tình cảm gia đình, lòng nhân hậu và khát vọng về một tổ ấm dù trong khó khăn.

Nồi cháo cám trong 'Vợ nhặt' của Kim Lân phản ánh điều gì về tâm lý nhân vật Tràng?

Nồi cháo cám phản ánh sự áy náy và cảm giác thẹn thùng của Tràng khi không thể có một bữa tiệc cưới đầy đủ cho vợ mới cưới. Mặc dù nồi cháo đắng chát, Tràng vẫn cầm đũa ăn để thể hiện sự quan tâm và trách nhiệm đối với gia đình.

Chi tiết nồi cháo cám trong 'Vợ nhặt' có mối liên hệ gì với tình yêu thương của người mẹ?

Nồi cháo cám là minh chứng cho tình yêu thương vô bờ của bà cụ Tứ dành cho con trai và con dâu. Mặc dù nghèo đói, bà vẫn dậy sớm chuẩn bị bữa ăn, tạo niềm vui cho con trong ngày cưới, cho thấy lòng hiếu thảo và hy sinh cao cả của bà.

Tại sao Kim Lân lại sử dụng chi tiết nồi cháo cám trong tác phẩm 'Vợ nhặt'?

Kim Lân sử dụng chi tiết nồi cháo cám để khắc họa hình ảnh người mẹ nông dân chịu đựng gian khổ, sẵn sàng hy sinh để con có niềm vui dù trong cảnh nghèo khó. Đây là một biểu tượng của sự hy sinh, tình cảm gia đình và niềm hy vọng trong những ngày tháng đen tối.

Chi tiết nồi cháo cám trong 'Vợ nhặt' phản ánh những đặc điểm nào của xã hội Việt Nam năm 1945?

Chi tiết nồi cháo cám phản ánh nạn đói năm 1945, khi nghèo đói và thiếu thốn bao trùm xã hội Việt Nam. Nó còn thể hiện tinh thần đoàn kết, tình yêu thương và sự hy sinh trong gia đình, đặc biệt là trong bối cảnh khó khăn và đổ vỡ của xã hội lúc bấy giờ.