Ý nghĩa và cách sắp xếp mâm ngũ quả đúng ngày Tết 2024

Mâm ngũ quả trong ngày Tết là nét văn hóa đặc trưng của người Việt Nam. Tùy thuộc vào vùng miền, mâm ngũ quả được đa dạng hóa với các loại trái cây khác nhau. Mâm ngũ quả mỗi vùng mang ý nghĩa gì và cách bày chưng ra sao?

Đến mỗi dịp Tết đến, mâm ngũ quả trên bàn thờ gia tiên là điều không thể thiếu. Mâm ngũ quả không chỉ làm cho không khí Tết trở nên ấm áp mà còn mang đậm ý nghĩa tâm linh quan trọng.

Xem video hướng dẫn cách chưng mâm ngũ quả tại đây

Mâm ngũ quả là gì?

Mâm ngũ quả là một khái niệm chỉ một mâm trái cây gồm khoảng năm loại hoa quả khác nhau thường được bày trí trong ngày Tết Nguyên Đán của người Việt. Mâm ngũ quả thường được sắp xếp, bày trên bàn thờ tổ tiên hoặc bàn tiếp khách.

Mâm ngũ quả có quả Phật thủ ở giữa mang lại may mắn cho năm mới

Những loại trái cây này thường được sắp xếp để thể hiện những mong ước của gia chủ qua tên gọi, màu sắc và cách bày trí chúng.

Ngày nay, việc sắp xếp mâm ngũ quả cho ngày Tết đã trở thành một phần quan trọng trong trang trí, không chỉ mang ý nghĩa tâm linh như xưa nữa.

Ý nghĩa của mâm ngũ quả ngày Tết từng vùng miền

Mâm ngũ quả thường bao gồm 5 loại trái cây khác nhau, và điều này cũng được đề cập trong kinh Vu Lan Bồn với hình ảnh trái cây 5 màu tượng trưng.

Với người Việt Nam, số 5 thường đại diện cho ước nguyện có được ngũ phúc lâm môn:

• Phú: Sự giàu có, thịnh vượng
• Quý: Tính chất cao quý, lịch lãm
• Thọ: Sống lâu trăm tuổi
• Khang: Sức khỏe dồi dào
• Ninh: Cuộc sống an lành, yên bình

Mâm ngũ quả với số 5 tượng trưng cho Ngũ Phúc Lâm Môn

Trong Phật Giáo, 5 màu sắc của mâm ngũ quả đại diện cho “ngũ thiện căn”, bao gồm tín căn (niềm tin), tấn căn (kiên nhẫn), niệm căn (nhớ nhung), định căn (tâm trí không lạc loài), huệ căn (minh mẫn). Vì vậy, những loại trái cây trên mâm ngũ quả Tết cũng mang ý nghĩa riêng như:

• Quả bưởi, dưa hấu: Tròn trịa, tươi mới, hứa hẹn năm mới đầy đủ, may mắn.
• Trái hồng, quýt: Đỏ cam sặc sỡ, tượng trưng cho may mắn và thịnh vượng.
• Trái lê: Ngọt ngào, ẩn chứa sự thuận lợi, dễ dàng.
• Trái lựu: Nhiều hạt, mong ước gia đình đông con cháu, hạnh phúc.
• Trái đào: Thể hiện sự tiến bộ.
• Mai: Biểu tượng cho hạnh phúc gia đình con gái.
• Quả táo (táo đỏ): Đại diện cho sự giàu có.
• Thanh long: Ý nghĩa là sự gặp gỡ may mắn.
• Quả trứng gà hình trái đào tiên: Biểu tượng cho sự phát đạt từ trời.
• Dừa: Có âm vị như “vừa” ở miền Nam, tượng trưng cho sự phong phú.
• Sung: Biểu tượng cho sự sung túc đa dạng trong sức khỏe, công việc, tình yêu,...
• Đu đủ: Mang đến sự phồn thịnh, đầy đủ.
• Xoài: Có âm vị giống như “xài” ở miền Tây, ước vọng tiêu tiền không thiếu.

Mâm ngũ quả miền Bắc

Mâm ngũ quả Tết ở miền Bắc

Ở miền Bắc, mâm ngũ quả hoàn hảo phải bao gồm đủ các loại trái như: chuối xanh, bưởi, phật thủ, sung, hồng, quất cảnh, ớt, dứa,... với màu sắc tươi sáng và cân đối, phải tuân theo Ngũ Hành:

• Kim - màu trắng
• Mộc - màu xanh lá
• Thủy - màu đen
• Hỏa - màu đỏ
• Thổ -  màu vàng

Chuối trên mâm ngũ quả được bày thành nải, phải là chuối xanh, tượng trưng cho sự sum vầy, bền vững. Bưởi màu vàng, tượng trưng cho sự thịnh vượng, may mắn.

Một số gia đình thay bưởi bằng quả phật thủ (giữ thần, Phật và tổ tiên lâu hơn trong nhà để bảo vệ gia chủ).

Quả quất cảnh, quả hồng hoặc ớt đỏ được sắp xếp xung quanh mâm ngũ quả với màu sắc đỏ, vàng rực rỡ, tượng trưng cho sự thành công, may mắn. Quả dứa có mùi thơm riêng, biểu hiện hy vọng vào một năm mới an lành và hạnh phúc.

Người miền Bắc thường bày mâm ngũ quả theo kiểu truyền thống, đặt nải chuối xanh ở dưới cùng để chống đỡ các loại quả còn lại. Bưởi, phật thử hoặc mãng cầu được đặt ở giữa, các loại quả khác như đào, hồng, quýt, táo được xếp xung quanh, trong khi chỗ trống có thể điền ớt, quất.

Mâm ngũ quả miền Trung

Mâm ngũ quả ở miền Trung không quá phức tạp, chúng tôi cúng gì có đó

Với thời tiết khắc nghiệt và đất đai cằn cỗi, mâm ngũ quả của người miền Trung đơn giản, không quá phức tạp, chỉ cần thành tâm là đủ.

Trong mâm ngũ quả của người miền Trung thường có:

• Thanh long
• Chuối
• Dưa hấu
• Mãng cầu
• Dứa
• Sung
• Cam
• Quýt

Mâm ngũ quả miền Nam

Mâm ngũ quả của người miền Nam với các loại trái 'Cầu sung dừa đủ xoài'

Người miền Nam bày mâm ngũ quả theo ước vọng “Cầu sung vừa đủ xài” để chúc cho năm mới đủ đầy, phát đạt, tương ứng với 5 loại quả:

• Mãng cầu
• Sung
• Dừa
• Đu đủ
• Xoài

Ngoài ra, người miền Nam không trang trí mâm ngũ quả bằng một số loại trái cây có tên phát âm mang ý nghĩa không tốt như chuối (Chuối nhỏ, khó phất lên), lê (Lê lết, dễ đổ, dễ thất bại), cam, quýt (Quýt gặp cam chịu),…

Cách trang trí mâm ngũ quả miền Nam thường là đặt đu đủ, dừa, xoài lên mâm trước vì chúng to và nặng để hỗ trợ các loại trái khác, sau đó mới sắp xếp các loại quả khác lên mâm.

Ngoài ra, có một số loại trái cây không nên bày trên mâm ngũ quả Tết, tham khảo thêm chi tiết trong bài viết 8 loại trái cây cấm bày trên mâm ngũ quả ngày Tết

Cách bài trí mâm ngũ quả để hút may mắn

Phong cách bày mâm ngũ quả 1

Thành phần

Cách thực hiện

Bước 1 Trước hết, ta sẽ đặt quýt vào lòng dĩa.

Bước 2 Tiếp theo, trên mặt dĩa, đặt xen kẽ 1 quả xoài với 1 quả quýt.

Bước 3 Sau đó, đặt thanh long ở giữa (trên quýt), xung quanh là vú sữa, phật thủ, táo, 1 quả quýt và lê để giữ thanh long đứng vững.

Bước 4 Cuối cùng, đặt ớt vào giữa xoài và quýt ở mặt dĩa, quất thì trang trí vào những khoảng trống để tạo điểm nhấn.

Chưng mâm ngũ quả theo cách này đơn giản nhưng lại tạo nên vẻ đẹp mắt

Kết quả cuối cùng

Phong cách bài trí mâm ngũ quả 2

Thành phần

Cách làm

Bước 1 Trước hết, đặt dưa hấu vào giữa dĩa, sau đó xếp đầy quýt ở mép dĩa.

Bước 2 Để giữ cho dưa hấu cố định, ta sẽ đặt bên cạnh quả phật thủ và quả lê, trước và sau đó là xoài và quýt.

Bước 3 Sau đó, thêm vào bên cạnh dưa hấu một quả táo và một quả vú sữa ở phía trên mặt.

Bước 4 Cuối cùng, đặt ớt xung quanh dĩa giữa các quả quýt và quất ở các khoảng trống để tạo điểm nhấn.

Kết quả

Mâm ngũ quả kiểu 3

Nguyên liệu

Cách làm

Bước 1 Trước tiên, đặt nải chuối vào giữa dĩa.

Bước 2 Sau đó, ở phía dưới nải chuối, ta sẽ thêm vào 1 quả xoài, 2 quả vú sữa và 2 quả táo đối xứng hai bên ở mặt trước.

Bước 3 Bên cạnh nải chuối, đặt mỗi bên 2 quả quýt xếp chồng lên nhau.

Bước 4 Ở phía sau, đặt quả thanh long vào giữa nải chuối, xung quanh là quả xoài, quả phật thủ và quả lê, đồng thời bày trí các quả quýt phía dưới để giữ vững.

Bước 5 Cuối cùng, đặt phía sau là quả mãng cầu, xung quanh thành dĩa là những quả ớt và quất sao cho đẹp mắt.

Thành phẩm

Trên đây là 3 cách trang trí mâm ngũ quả đẹp mà Mytour chia sẻ, bạn cũng có thể tham khảo hình ảnh những mẫu mâm ngũ quả cực đẹp cho tết 2021 nhé.

Cách bày mâm ngũ quả 4

Nguyên liệu

Cách thực hiện

Bước 1 Trước hết, bạn sắp xếp các trái có kích thước lớn để tạo thành trụ, sau đó bày các trái nhỏ xung quanh xen kẽ.

Xếp trái cây

Bước 2 Tiếp theo, bạn trang trí xung quanh bằng những vật liệu như quạt giấy, hoa trạng nguyên, lá kim tiền, cây treo và sử dụng súng bắn keo để cố định chúng.

Trang trí mâm ngũ quả

Thành phẩm

Kết quả cuối cùng

Những điều cần tránh khi bày mâm ngũ quả vào ngày Tết

Hiểu sai về ý nghĩa mâm ngũ quả, ý nghĩa từng trái

Mâm ngũ quả mang ý nghĩa theo lý thuyết Ngũ hành của phương Đông. Do đó, khi trang trí mâm ngũ quả, bạn nên tuân theo để tránh lựa chọn các loại trái cây không có ý nghĩa hoặc không đủ 5 màu của Ngũ hành.

Bạn có thể tham khảo một số loại trái cây tương ứng với Ngũ hành:

• Kim – màu trắng: Dưa lê trắng, lê trắng,…
• Mộc – màu xanh lá: Dưa hấu, chuối xanh, xoài xanh, đu đủ xanh, mãng cầu, trái na, trái sung, trái dừa,…
• Thủy – màu đen: Nho đen, vú sữa hay những trái cây có màu sậm tối.
• Hỏa – màu đỏ: Táo đỏ, trái hồng, trái dừa lửa, thanh long,…
• Thổ – màu vàng: Cam vàng, quýt vàng, dưa hấu vàng, dưa lê vàng, xoài chín, phật thủ,...

Rửa sạch trái cây trước khi bày

Thường người ta nghĩ rằng khi trang trí mâm ngũ quả, các trái cây phải bóng loáng, đẹp mắt nhưng điều này có thể làm cho trái cây héo và không thể trưng được lâu.

Vì vậy, mọi người chỉ cần lau sạch vỏ ngoài của trái cây bằng giấy ướt, sau đó thoa một lớp dầu ăn mỏng lên để tạo vẻ bóng loáng đẹp mắt.

Sai lầm khi bày quá 5 quả

Sai lầm khi bày quá 5 quả

Các loại hoa quả, trái cây ngày càng đa dạng hơn rất nhiều nhưng không nên bày tất cả lên mâm ngũ quả. Nhiều người muốn bày nhiều loại quả hơn. Tuy nhiên, bạn cần nhớ rằng mâm ngũ quả chỉ nên bày quả mà không nên thêm hoa hoặc bất kỳ thực phẩm nào khác.

Chọn số lượng quả không đúng

Khi chưng mâm, nải chuối cần phải đều, các quả phải được phân bổ đồng đều và hướng lên trên như bàn tay xòe ra nâng đỡ, số lượng quả phải là số lẻ, mang ý nghĩa hứng lộc cho toàn bộ gia đình. Khi chọn quả, cần chú ý quả phải to, tay dài, đều nhau, vỏ quả phải mịn, màu vàng hoặc xanh nhạt, có mùi thơm nhẹ nhàng của chanh tươi.

Cách chọn loại quả để bày trong ngày Tết

Để có một mâm ngũ quả đẹp, màu sắc tươi mới, để được lâu, người tiêu dùng nên cẩn thận kỹ càng trong việc chọn lựa vì mỗi dịp Tết đến, hàng hóa rất đa dạng nên cần phải có sự sáng suốt trong việc mua hàng đặc biệt là trái cây để bày mâm ngũ quả, cụ thể:

Hình ảnh mâm ngũ quả Tết miền Bắc

• Chọn quả mới chín tới để vẫn giữ được màu sắc tươi và bày được lâu.
• Chọn quả cứng cáp, không bị dập, trầy xước còn giữ cuống và lá.
• Không nên rửa quả sẽ khiến quả nhanh bị héo hoặc hỏng nếu có nước đọng lại.

Đọc thêm bài viết Tất tần tật cách chọn trái cây để chưng mâm ngũ quả ngày Tết

Hình ảnh về mâm ngũ quả đẹp

Mời bạn tham khảo những mẫu mâm ngũ quả Tết đẹp và ý nghĩa.

Mâm ngũ quả có quả Phật thủ ở giữa giúp mang lại may mắn cho năm mớiMâm ngũ quả được khắc chữMâm ngũ quả được khắc chữ và hình ảnh độc đáoMâm ngũ quả với sự phong phú của màu sắc mang lại may mắn

 Sự giống và khác biệt của mâm ngũ quả 3 vùng miền

Điểm giống nhau:

Trang trí mâm ngũ quả là biểu tượng đặc trưng trong những dịp Tết, xuân của người Việt Nam. Dù ở bất kỳ vùng miền nào, mâm ngũ quả đều mang ý nghĩa biểu hiện lòng biết ơn, sự kính trọng, và tôn vinh gốc nguồn một cách tuyệt vời từ con cháu đối với ông bà, tổ tiên của mình.

Điểm khác biệt:

Mâm ngũ quả của 3 vùng miền có những điểm khác biệt

Tham khảo thêm: Còn bao nhiêu ngày nữa là đến giao thừa 2024

Mặc dù có sự khác biệt trong cách bày mâm ngũ quả của từng vùng miền, nhưng mục đích chính là muốn thể hiện lòng kính trọng đối với tổ tiên, gốc nguồn. Chúc mừng năm mới an khang, hạnh phúc, và thịnh vượng, hãy cùng Mytour lựa chọn mâm ngũ quả phù hợp với vùng miền và điều kiện kinh tế của gia đình để Tết trở nên trọn vẹn và may mắn hơn nhé!

Mua các loại trái cây để chưng mâm ngũ quả tại Mytour: