Yggdrasil

Trong thần thoại Bắc Âu, Yggdrasil (hay còn gọi là Mímameiðr hay Læraðr) là cây thế giới, một cây thần khổng lồ nối liền chín thế giới trong vũ trụ. Asgard, Álfheim và Vanaheim nằm trên nhánh của cây tận thế này. Thân cây Yggdrasil xuyên qua tâm Midgard. Xung quanh Midgard là Jötunheim và phía dưới là Nidavellir và Svartálfaheim. Ba rễ của Yggdrasil lan ra đến Helheim, Niflheim và Muspelheim.

Thần thoại sáng tạo về thế giới

Nguồn gốc của Yggdrasil vẫn là bí ẩn. Trong bài thơ Hávamál, thần Odin nói về việc ngài từng treo mình trên Cây Thế Giới, nhưng chẳng ai biết rễ cây này mọc từ đâu. Khổ thơ thứ hai trong bài Völuspá cho biết rằng, từ thuở sơ khai, Yggdrasil đã bén rễ dưới lòng đất.

Trong thần thoại Bắc Âu tồn tại một khu vực sâu thẳm vô tận, được gọi là Ginnungagap, tương tự như Chaos trong thần thoại Hy Lạp. Ginnungagap chia cắt hai vùng đối lập nhau: phía Bắc là Niflheim, vùng đất băng giá. Tại đây có giếng Hvergelmir và từ đó chảy ra 11 dòng sông gọi là Élivágar. Phía Nam là Muspellsheim, nơi luôn rực lửa, được cai trị bởi Surtr. Sự xung đột giữa lửa và băng tạo ra Ymir, người khổng lồ đầu tiên của vũ trụ. Từ cơ thể Ymir sinh ra thế giới, bao gồm cả người khổng lồ băng giá và con bò Audhumla. Búri, con trai của Ymir, sinh ra Ba tộc Æsir: Odin, Vili và Ve.

Ymir ngày càng lớn mạnh và tàn ác, ba anh em Æsir quyết định giết Ymir. Máu của Ymir nhấn chìm những người khổng lồ chỉ trừ Bergelmir và vợ chồng ông thoát chết trên một con thuyền. Con cháu của Bergelmir trở thành Jotuns, kẻ thù của Æsir. Jotuns hay còn gọi là Thursar, Hrímthursar, Risar, Bergrisar hoặc Troll, đều là những sinh vật ác.

Các vị thần bắt đầu xây dựng thế giới từ cơ thể Ymir: máu thành biển, sọ thành vòm trời do bốn người lùn Nordri, Sudri, Austri và Vestri giữ ở bốn phương, óc thành mây, xương thành núi, và từ con giòi trong xác Ymir, họ tạo ra người lùn. Odin biến Bergelmir thành một con đại bàng, tạo ra gió và sóng biển từ cánh của nó.

Sau khi hoàn thành thế giới vật chất, ba Æsir tạo ra con người đầu tiên từ cây gỗ trên bãi biển: Askr và Embla. Odin ban cho con người linh hồn và trí thông minh, Vili cung cấp cảm xúc, và Ve cho giác quan và ngoại hình. Con người sống ở Midgard, vùng đất giữa các nguyên mênh mông.

Ba con trai của Borr tiếp tục sáng tạo ra mặt trời, mặt trăng và các ngôi sao từ lửa Múspellsheimr. Họ đặt mặt trời và mặt trăng lên hai chiếc xe riêng biệt. Mặt trời được kéo bởi hai con ngựa Avrak và Alvsin, bảo vệ bởi khiên Svalin. Sól và Máni, con cái của Mundilfari, được giao nhiệm vụ điều khiển mặt trời và mặt trăng. Hai đứa trẻ người mang nước giếng Byrgir bị con sói Skoll và Hati truy đuổi, tạo ra hiện tượng nguyệt thực khi chúng cận kề mặt trăng.

Trong thần thoại Bắc Âu, có Chín Thế Giới khác nhau.

Ở trung tâm vũ trụ là cây tần bì Yggdrasil liên kết Chín Thế Giới, gồm Níflheimr, Múspellsheimr, Vanaheimr, Ásgarðr, Miðgarðr, Áflheimr, Svartálfaheimr, Jotunheim và Hel. Asgard và Midgard được nối với nhau bằng cầu vồng lửa Bifröst.

Múspellsheimr là nơi nổi tiếng với ngọn lửa sôi sục.

Trong Gylfaginning của Edda Văn xuôi, Muspelheim là thế giới đầu tiên xuất hiện, nằm ở phía bên kia vực thẳm Ginnungagap. Đây là nơi luôn rực lửa, nóng bức và chói sáng. Khi Ragnarok đến, Surtur sẽ phá vỡ cầu Bifrost và sử dụng lửa thiêu cháy thế giới. Ông và thần Freyr sẽ đấu nhau đến chết. Màu đỏ là biểu tượng của thế giới này.

Níflheimr là thế giới của băng giá và lạnh lẽo trong thần thoại Bắc Âu.

Niflheim hay Niflhel là thế giới lạnh giá tối tăm, đối lập với Muspelheim, nằm phía bắc vực thẳm. Trong Gylfaginning, thần Odin kể về cái giếng Hvergelmir ở đây, nguồn gốc của sông băng Élivágar. Sông Gjöll chia cắt Hel với phần còn lại của vũ trụ, có cầu Gjallarbrú qua sông. Ba rễ của Cây Thế Giới vươn xuống Hvergelmir để lấy nước. Ngoài giếng là Náströnd (bãi tử thi), nơi của rồng Niðhöggr và con cháu.

Vanaheim là một trong ba thế giới trên thiên đường, gọi là 'vùng đất của các vị thần Vanir' trong tiếng Bắc Âu cổ. Vanir còn được gọi là Vindheimr (vùng đất của gió). Đây là nơi trú ngụ của các vị thần Vanir - thần bảo trợ cho sự phì nhiêu, giàu có, trí tuệ và tài tiên tri. Nơi này yên bình và sung túc. Thần Njörðr sẽ trở lại sau khi Ragnarök kết thúc.

Vanaheim đại diện cho thế giới của nước, với biểu tượng là những cơn gió nhẹ mang sự sống từ phía Tây. Các thần Vanaheim còn được gọi là thần chết, do đó Vanaheimr - thủy giới ở phương Tây có thể liên tưởng đến chuyến hành trình cuối cùng. Màu sắc biểu tượng cho vùng đất này là xanh lục, xanh lam sâu, nâu và vàng, với pha sắc đỏ.

Chương I của Yngling Saga đề cập đến Vananheimr ở phía Đông sông Don, nước Nga. Chương XV của cuốn sách này cũng nhắc đến việc vua Sveigðir kết hôn với người phụ nữ ở Vanaland, và họ có một người con trai là Vanalandi (người từ vùng đất của Vanir).

Vanaheim là một trong ba thế giới trên thiên đường, trong tiếng Bắc Âu cổ là 'vùng đất của các vị thần Vanir'. Vanir còn được gọi là Vindheimr (vùng đất của gió). Đây là nơi trú ngụ của các vị thần Vanir - thần bảo trợ cho sự phì nhiêu, giàu có, trí tuệ và tài tiên tri. Nơi này yên bình và sung túc. Thần Njörðr sẽ trở lại sau Ragnarök bắt đầu.

Asgard là thế giới của các vị thần trong thần thoại Bắc Âu.

Helheim là nơi cư ngụ của những linh hồn đã mất trong thần thoại Bắc Âu.

Svartálfaheimr là thế giới của những người chạy chốn, ngụ tại rừng những cánh đồng đất đen bóng trong thần thoại Bắc Âu.

Nidavellir là thế giới của những người chạy chốn, ngụ tại rừng những cánh đồng đất đen bóng trong thần thoại Bắc Âu.

Álfheim là thế giới của các vị thần trong thần thoại Bắc Âu.

Jotunheim là thế giới của người khổng lồ trong thần thoại Bắc Âu.

Nguồn gốc tên gọi

Giả thuyết phổ biến nhất cho rằng Yggdrasil được hình thành từ ygg (khủng khiếp) và drasil (cây). Yggr là biệt danh của Odin, do đó Yggdrasil có thể hiểu là 'cây ngựa của Odin', ám chỉ chín ngày Odin treo mình lên cây để thu được chữ rune. Thơ cổ Bắc Âu đôi khi gọi cây treo cổ là 'con ngựa của kẻ chết treo'. Một giả thuyết khác cho rằng Yggdrasil có nghĩa là 'cây ngựa khủng khiếp', không liên quan gì tới Odin.

Fjolsvinnsmál, một bài thơ trong Edda thể hiện cây thế giới là Mimameidr (cây của Mimir). Yggdrasil còn được coi là tương đương với Lérað, cây có cành lá vươn tới Valhalla và là nguồn thức ăn cho con dê Heiðrún và con hươu Eikþyrnir.

Yggdrasil trong sử thi Edda

Trong Edda, Yggdrasil được miêu tả có ba rễ: một qua Asgard, một qua Jötunheim và một qua Hel. Phía dưới rễ qua Asgard là giếng nước Urd (Urðabrunnr - còn gọi là 'Giếng số phận'). Ở đó có ba nữ thần số mệnh (còn gọi là các Norn), những người không chịu ảnh hưởng của bất kỳ ai kể cả các thần linh. Những nữ thần này hàng ngày lấy nước từ giếng Urd để tưới cho Yggdrasil giữ nó mãi xanh tươi. Dưới rễ qua Jötunheim là dòng suối (có nơi cho là giếng nước) của Mímir (Mímisbrunnr - còn gọi là 'Suối, hay giếng, tri thức') và dưới rễ qua Hel là giếng Hvergelmir (có nghĩa là 'cái chảo sôi').

Một con gà trống khổng lồ (hoặc một con chim ưng) tên là Vidofnir đậu trên ngọn của Yggdrasil. Con rồng Níðhöggr gặm phần rễ đi qua Niflheim của nó. Con sóc Ratatosk di chuyển liên tục giữa Vidofnir và Nídhoggr để kể lại những lời xúc phạm lẫn nhau của chúng. Ngoài ra còn có bốn con hươu gặm vỏ của Yggdrasil tên là Duneyrr, Durathror, Dvalin và Dainn.

Cái tên Yggdrasil nếu được hiểu là 'con ngựa của Odin' được cho là liên quan đến sự hy sinh của Odin được kể lại trong phần Hávamál của Edda bằng thơ (dù cây mà Odin tự treo mình không được nói rõ là Yggdrasil).