[Youth Confessions] Kế Toán, Kiểm Toán Và Tài Chính - Sự Thật Là Gì?

Hồi trước đi chơi, đang hối hả khi mới đến, một người hỏi tôi đang làm gì, tôi nói làm kế toán tài chính, bạn ấy (học IT) nói liệu công việc của tôi có phải là đi rút tiền không... (nếu tôi có thể rút tiền như thế thì đã không ngồi đây “feeling like a loser” như thế này đâu). Nhưng suy nghĩ lại, tôi nghĩ nên có một số tổng kết nhỏ sau nhiều năm làm việc để mọi người hiểu rõ hơn về kế toán kiểm toán tài chính là gì. Tôi sẽ viết một cách dễ hiểu và gọn nhẹ nhất để mọi người cảm thấy bài viết chuyên sâu nhưng không quá nặng nề.

Đầu tiên và quan trọng nhất, kế toán.

• Về mặt lý thuyết: kế toán là việc ghi chép, tổng hợp, báo cáo số liệu (nghe chung chung nhỉ).

• Về mặt thực tiễn: trên thực tế, kế toán là công việc rất phổ biến mà hầu như ai cũng thực hiện hàng ngày, không hề cao siêu. Vợ tôi mỗi ngày đều cân đối tiền thu chi, đi chợ thế nào. Khi còn nhỏ, tôi thấy bố mình cũng làm kế toán khi đi chợ buôn bán, đôi khi thấy ông ngồi “cộng sổ”, nhìn những con số lẻ tẻ, gạch ngang gạch dọc, người này còn nợ bao nhiêu, hay nợ người bán hàng cho mình bao nhiêu. Đó cũng chính là việc ghi chép và tổng hợp số liệu, đó là cách kế toán thô sơ nhất ngày xưa hay gọi là kế toán đơn. Kế toán kép ra đời từ thế kỷ 15 đã thay đổi bộ mặt của ngành này sang một cấp độ mới.

Kế toán ngày càng phát triển, việc ghi chép số liệu tài chính trở nên đáng tin cậy hơn, từ đó mở ra nhiều vai trò mới của kế toán trong việc vận hành doanh nghiệp. Khi bạn vào một công ty, có thể thiếu marketing, thiếu sales, thậm chí nhân sự có thể do giám đốc làm, nhưng luôn có một kế toán, làm cho chúng ta thấy được sự quan trọng của kế toán như thế nào.

Nói chung, kế toán chia ra thành hai nhánh chính:

• Kế toán tài chính: bao gồm việc ghi nhận các giao dịch kế toán hàng ngày theo chuẩn mực kế toán quốc tế và Việt Nam, tuân thủ luật kế toán, các quy định về thuế, bảo hiểm... Đây là công việc phổ biến nhất khi bước vào lĩnh vực kế toán.

• Kế toán quản trị: liên quan đến việc phân tích dữ liệu để hỗ trợ ban giám đốc ra quyết định chiến lược, bao gồm việc phân tích hòa vốn, thiết lập ngân sách hàng năm, đề xuất chính sách giá... Các doanh nghiệp lớn như Vingroup, Masan, Techcombank... thường có bộ phận này.

• Ở Việt Nam còn có lĩnh vực kế toán thuế, thực tế là nó là một phần của kế toán tài chính. Tuy nhiên, do tính minh bạch của tài chính doanh nghiệp Việt Nam chưa cao, việc trốn thuế không hiếm, do đó người ta thường tách ra thành một lĩnh vực riêng để... chỉnh sửa dữ liệu để tránh thuế và bảo hiểm).

Thế thì khác biệt giữa kế toán tài chính và kế toán quản trị là gì? Mình sẽ phân biệt ở các khía cạnh sau

1. Tính chính xác

Kế toán tài chính đòi hỏi tính chính xác cao, phải tuân thủ các nguyên tắc kế toán, chuẩn mực kế toán do liên đoàn kế toán quốc tế, bộ tài chính... quy định. Báo cáo cần được chuẩn bị một cách cụ thể.

Kế toán quản trị: linh hoạt, có thể tùy chỉnh báo cáo theo nhiều cách khác nhau tùy vào mục đích sử dụng, ví dụ như báo cáo nội bộ có thể khác với báo cáo dành cho ban giám đốc hoặc nhà đầu tư. Báo cáo có thể được trình bày dưới nhiều dạng như hình ảnh, biểu đồ... miễn là đạt được mục tiêu đề ra.

2. Tính linh hoạt

Kế toán tài chính dựa vào dữ liệu quá khứ để tạo báo cáo, ví dụ như dựa vào việc ghi chép suốt một năm để lập báo cáo tài chính cho năm 2018 của công ty A. Tức là dựa vào những gì đã xảy ra và được ghi nhận để phản ánh lại.

Kế toán quản trị: sử dụng cả dữ liệu quá khứ và tương lai để lập báo cáo. Ví dụ, dựa vào dự báo doanh thu bán hàng để tính toán thời điểm hòa vốn, hoặc như Việt Anh hoặc Nga Levi dự đoán lượng người dùng trong những tháng tiếp theo để xác định khi nào cần mở rộng server.

3. Đối tượng sử dụng

Kế toán tài chính thường phục vụ cho những đối tượng bên ngoài như nhà đầu tư (đặc biệt là các công ty niêm yết), cơ quan thuế, bảo hiểm, đôi khi còn có khách hàng, nhà cung cấp sử dụng báo cáo tài chính để quyết định có nên hợp tác với công ty hay không. Đây thường là những đối tượng ở “bên ngoài”.

Kế toán quản trị phục vụ cho những đối tượng “bên trong” như ban giám đốc, các trưởng phòng để giúp tối ưu hóa và hiệu quả hơn trong quyết định kinh doanh.

Thông tin kế toán, bất kể là kế toán quản trị hay kế toán tài chính, đều cần đảm bảo tính kịp thời, chính xác và khách quan để có giá trị thực cho người đọc báo cáo. Vai trò của kế toán ngày càng quan trọng hơn và cơ hội nghề nghiệp trong lĩnh vực này rất lớn.

Xin chân thành cảm ơn sự ủng hộ đặc biệt từ các bạn độc giả.