Buzz
Kỳ 3: Con Đường và Giá Trị của Tự Học
Khi nhắc đến tự học, không biết có ai thực sự yêu thích không, nhưng nhìn lại, mình cảm thấy một chút tiếc nuối. Vậy, trước hết hãy nói về cái giá phải trả, sau đó sẽ là “thành công”, và cuối cùng là cách để đạt được 'đỉnh vinh quang”.
Phần 1: Giá Trị của Tự Học
Mình không phải trả giá nhiều nhưng cũng không phải không mất gì cả.
1. Khoản phí đắt đỏ nhất
MỨC PHÍ TỐN KÉM NHẤT TRONG VIỆC TỰ HỌC là khi bạn bị lạc đường. Khi bạn phải tự mình đối mặt với một khu rừng hoặc khám phá một thành phố mới, bạn cần một bản đồ hoặc một người hướng dẫn kinh nghiệm, phải không? Nếu không có, thì điều gì sẽ xảy ra? Tôi chắc chắn rằng bạn sẽ bị lạc, thậm chí không chỉ một lần, mà có thể là nhiều lần, thậm chí không thể tìm đường về. Mỗi Chủ Nhật, tôi thường dạo phố cổ cùng bạn bè, và thường gặp những người Tây cầm bản đồ trong tay, vẫn phải hỏi đường lung tung, bởi vì phố cổ rất phức tạp.
Trong rừng, nếu bạn lạc đường, bạn sẽ phải đối mặt với đói khát, nguy cơ bị hổ tấn công, hoặc bị khỉ làm phiền khi bạn đang ngủ, và nếu bạn có bạn gái, có thể còn phải đối mặt với ma ám nữa... Điều này khiến bạn quyết tâm tìm đường ra khỏi rừng hoặc chờ đợi sự cứu giúp để trở về cuộc sống bình thường. Nhưng khi lạc đường trong việc học một nghề, bạn đang lạc sang nghề khác. Những người lạc sang nghề thường không phải là những người mạnh mẽ, họ thường trở nên lười biếng, chỉ leo cây được một đoạn ngắn. Khi cảm thấy mệt mỏi, họ sẽ ôm chặt lấy cây và ngủ. Nếu họ rơi xuống hoặc muốn chuyển cây, mọi thứ sẽ trở nên tồi tệ, vì mỗi mét họ bò trên mặt đất đã là một chiến công. Không có ai có thể cứu bạn ra khỏi công việc mới ngoại trừ chính bạn. Không ai muốn phải quay lại bắt đầu lại từ đầu, và như câu nói 'chó già không thể học được mẹo mới', đặc biệt là trong các ngành nghệ thuật, mà thường yêu cầu phải bắt đầu từ sớm nhất có thể.
2. Khoản phí thứ hai
MỨC PHÍ THỨ HAI TRONG VIỆC TỰ HỌC LÀ phải học rất nhiều thứ. Trong hành trình của bạn, bạn sẽ gặp nhiều điều thú vị: 'Wow, tôi muốn trở thành nhiếp ảnh gia!' nhưng sau đó quên mất rằng mục tiêu ban đầu của bạn là trở thành nhà thiết kế chuyên nghiệp. Bạn sẽ lúng túng khi mua máy ảnh, sau đó lãng phí thời gian đi chụp ảnh. Trong khi bạn thảo luận, bạn có thể thấy một con khỉ đuôi đỏ đáng yêu (Khi ở rừng lâu, bạn sẽ thấy nhiều con khỉ xinh đẹp), và bạn sẽ muốn trở thành họa sĩ. Rồi bạn sẽ mua bảng vẽ điện tử, tải các bài hướng dẫn từ Internet về, và cố gắng học vẽ và tô lông sao cho giống. Khi bạn nhận ra rằng bạn thực sự muốn trở thành nhà thiết kế, bạn quay lại con đường ban đầu, nhưng mọi người đã đi xa rồi. Bạn đã học chụp ảnh, học vẽ, học làm phim, học 3D, và đang học thiết kế web, nhưng luôn cảm thấy bị ám ảnh bởi ý thức muốn học đúng và đủ, không lạc quan (mặc dù bạn luôn học từ những chuyên gia hoặc các cơ sở giáo dục uy tín).
Hôm qua, có một học viên đang theo học Truyền Thông Trực Quan hỏi tôi: “Chị ơi, em muốn trở thành họa sĩ concept, liệu em cần phải học sâu lĩnh vực này không?”. Ồ, cho đến hôm nay, tôi mới biết rằng cô ấy muốn trở thành họa sĩ concept. Và tình huống này thực sự phổ biến trong các trung tâm đào tạo thiết kế. Điều này khiến tôi cảm thấy rất buồn, ngay cả khi nhận tiền, và là lý do lớn nhất khiến tôi từ chối cả việc dạy khóa học riêng lẻ và lời mời từ các trung tâm đào tạo và một trường đại học.
3. Giá cả thứ ba
MỨC GIÁ THỨ BA CỦA SỰ TỰ HỌC là lặp đi lặp lại các kỹ năng sai quá nhiều lần, đến mức trở thành thói quen. Điều này khó khắn nhất. Các bạn gái ít chơi game, nên mỗi khi mình dạy phần mềm, hiếm khi họ có thể đặt đúng các phím. Mình cảnh báo 'Đừng làm như vậy, sau này sẽ không thể sửa được', nhưng vẫn phải chấp nhận câu trả lời ngây ngô, dễ thương 'Em đã quen rồi'. 80% học viên của mình không sử dụng được kỹ thuật đánh máy 10 ngón. Phần lớn khi bắt đầu học phần mềm, họ không biết cách đặt tay lên bàn phím (nhưng vẫn chat mạnh mẽ).
Làm sai thao tác còn dễ, nhưng làm sai tư duy mới đáng sợ. Một số học sinh từ các trường mỹ thuật thường quen với việc tạo ra những điều đẹp đẽ. Khi tôi yêu cầu họ tạo ra một cảm giác tiêu cực (vì quảng cáo không phải lúc nào cũng cần phải đẹp), họ không... thích thú. Các trường mỹ thuật thường chỉ dạy bạn cách làm đẹp, nhưng không dạy bạn cách sáng tạo. Những sinh viên này giống như các nhà trang điểm, chỉ biết tạo ra sắc đẹp, trong khi nhà thiết kế là nghệ sĩ trang điểm, và trong tình huống này, mình cần một nhân vật 'xấu-xấu-xấu' nhất có thể. Với cách học giống như làm nhà trang điểm, họ làm cho các thị trường nhập vào trở nên giống nhau, như một nhóm cô dâu giống nhau. Câu chuyện hài hước nhất là chị gái của mình. Cô ấy đã phải chụp lại 2 bộ ảnh cưới, vì bức hình đầu tiên, toàn cảnh giống như một bức ảnh đã chụp trước đó, chỉ khác là chú rể.
Tôi nói với họ, không phải mọi thứ đẹp đều cần thiết cho truyền thông và để minh họa, và tôi đã dùng ví dụ, nhưng họ vẫn lý luận: 'Em hiểu rồi, nhưng hầu hết mọi người vẫn thích cái đẹp hơn.
4. Giá cuối cùng
MỨC GIÁ CUỐI CÙNG LÀ TUỔI THANH XUÂN. Nếu bạn có thể đứng trên vai của người khổng lồ, nhờ vào kinh nghiệm và tri thức của họ, bạn sẽ vượt qua khu rừng một cách dễ dàng. Họ cũng giúp bạn dừng chân lại để chiêm ngưỡng vẻ đẹp. Nhưng nếu chỉ một mình, bạn sẽ phải trả giá cho những lần lạc đường. Ngay cả khi không bị lạc, bạn cũng phải dành thời gian để trải nghiệm kiến thức, xem nó có đúng hay không, có tốt hay không, có ích hay vô ích ở những điểm nào. Rồi phải đợi đến khi nó thấm vào trong tâm trí, tim và tâm hồn của bạn. Và đó là mức giá bạn trả bằng tuổi thanh xuân. Để trải nghiệm lý thuyết về Art Director và dành thời gian học thêm ngoại ngữ, tôi đã từ bỏ công việc ở một trường có uy tín và mức lương tốt, để làm việc tại một công ty rất khắc nghiệt. Nhiều người nói tôi là người hâm, ngạo mạn, nhưng đối với tôi, việc tiến lên và phải 'mở rộng' kiến thức của mình không thể không đặt lên hàng đầu trước lợi ích ngắn hạn.
Tôi đã trải qua một cuộc hành trình (mà không biết trước sẽ kéo dài bao lâu) để đạt được sự chuyên nghiệp. Khi nhìn lại, đã là mười lăm năm trôi qua. Ba năm gần đây, tôi tiếp tục cuộc hành trình của mình với vai trò art director, và tôi biết, có lẽ sau 5 năm nữa, hoặc muộn nhất là sau 7 năm nữa, tôi mới có thể đạt được điều đó.
