YouTuber Vinh Vật Vờ: ‘Không ai trở thành nổi tiếng mãi mãi, cần tận dụng thời gian kịp thời trước khi trở nên lỗi thời’

Yêu mèo, không ưa sử dụng Facebook, Trần Xuân Vinh để lại ấn tượng về một KOL gần gũi trong cách trò chuyện, một giám đốc của studio với 30 nhân sự nhưng chưa từng học quản lý và một YouTuber khao khát tạo ra sự độc đáo.

Trần Xuân Vinh - Vinh Vật Vờ, hay Vinh Xô là cái tên không còn xa lạ với những người yêu công nghệ tại Việt Nam. Chàng trai sinh năm 1993 sở hữu một kênh YouTuber với 2,2 triệu lượt theo dõi, kênh TikTok 1 triệu theo dõi và fanpage với 300.000 lượt thích cùng một số kênh cá nhân khác - là một trong những kênh về công nghệ lớn nhất tại Việt Nam với khoảng 30 nhân sự làm việc cho studio của mình.

'Câu cơm' qua mạng xã hội nhưng từ vài năm qua, Vinh không sử dụng bất kỳ tài khoản Facebook chính thức nào.

Tại sao Vinh Vật Vờ ngừng hoạt động công khai trên Facebook trong vài năm qua? Bạn có thể chia sẻ thêm về câu chuyện đó không?

Đối với tôi, kể cả trước đây hay hiện tại, tôi thấy Facebook là một mạng xã hội rất 'độc hại'. Thực tế, sau khi tạm dừng, tôi nhận ra rằng mọi người không kết nối được với tôi, đặc biệt là các đối tác. Tôi chỉ sử dụng Instagram và Telegram để liên lạc với mọi người, nhưng nhiều đối tác không sử dụng hai nền tảng này, vì vậy tôi chỉ có tài khoản Messenger để trò chuyện với họ.

Mạng xã hội Facebook giống như một công cụ làm việc và cập nhật thông tin hơn là giống như 'ngôi nhà ảo của tôi'. Tôi sử dụng nó để theo dõi các nhóm mà tôi đã lập ra và đọc các ý kiến nhận xét của mọi người để hiểu hơn về người xem và biết họ muốn xem gì.

Mình cũng theo dõi các trang tin tức về tài chính, đầu tư, giải trí, công nghệ và học được khá nhiều kiến thức từ đó. Tuy nhiên, mình cũng thường gặp không ít những comment tiêu cực về nhiều chủ đề khác nhau: cuộc sống cá nhân, việc chia tay hoặc li dị, thành công trong đầu tư (khoe lợi nhuận), chia sẻ nhận định v.v. Cảm giác là nhờ có mạng xã hội ảo, mọi người sẵn sàng chửi bới hoặc nhận xét khiếm nhã về một ai đó mà chưa thực sự hiểu rõ câu chuyện. Bản thân kênh YouTube của mình và các bạn reviewer hay KOL cũng gặp phải rất nhiều tình huống như vậy.

Chính vì vậy, mình đã không sử dụng Facebook để chia sẻ thông tin cá nhân nữa bởi mỗi khi đăng hình ảnh của mình, gia đình hay bất cứ điều gì lên đó, sẽ có rất nhiều người soi mói như kiểu mình là 'con khỉ' trong sở thú mà mọi người dạo qua để xem và bình luận.

Làm người nổi tiếng, mình phải đối mặt với những thách thức như vậy. Đó là một phần của sự đánh đổi khi muốn nổi tiếng và kiếm tiền từ sự nổi tiếng. Tuy nhiên, mình đã chọn không muốn gia đình đọc những comment tiêu cực đó, vì vậy mình hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân trên mạng xã hội. Đặc biệt, trong 2 năm gần đây, đã có nhiều vụ lừa đảo do lộ thông tin cá nhân, và bạn bè mình cũng đã từng là nạn nhân của những vụ này.

Bạn nói về sự 'đánh đổi' của một người nổi tiếng, đó là gì vậy?

Đó là những áp lực phải duy trì sức hút cho kênh của mình và làm người xem hài lòng, nhưng vẫn phải đảm bảo sự riêng tư và thời gian cho bản thân.

Về sự riêng tư, mình đã nói rồi. Khi trở nên nổi tiếng, không chỉ mình mà cả mối quan hệ của mình cũng được quan tâm. Khi còn dùng Facebook, mỗi khi mình comment ảnh của một cô gái nào đó, chắc chắn sẽ có người vào reply hoặc tag người yêu mình (hiện là vợ). Điều này thật là vô duyên, khi người mình comment chỉ là bạn hoặc đối tác của mình.

Trước đó, khi bạn bè đi chơi thì mình cắm mặt vào làm việc, gần như không tham gia hoạt động nào vì phải đi học nữa ngày và còn phải làm việc nữa ngày nữa. Sau này, khi công việc ổn định hơn, mình mới bắt đầu xây dựng những mối quan hệ bạn bè, nhưng vẫn phải đối mặt với áp lực duy trì sự phát triển của kênh.

Không ai có thể 'nổi' mãi được, vì vậy mình phải biết tận dụng thời gian trước khi trở nên 'hết thời'.

Ai nổi tiếng, thành công đều phải có thực tài. Tuy nhiên, bạn nghĩ gì về việc toàn bộ hoạt động của mình phụ thuộc vào các nền tảng bên ngoài như Facebook, YouTube, TikTok? Nếu một ngày nào đó, các nền tảng này gặp vấn đề thì sẽ ra sao?

Chúng tôi đã từng gặp phải tình huống này. Trong đợt dịch, kênh YouTube của chúng tôi bị hack, mặc dù có hơn 2 triệu người theo dõi, bị hack thành kênh phát livestream tiền ảo. YouTube có chính sách cấm livestream tiền ảo và kênh nào vi phạm sẽ bị đóng cửa ngay lập tức.

May mắn thay, mình dậy sớm ngày đó, nhận được email thông báo về việc thay đổi mật khẩu và tên kênh. May mắn hơn nữa là họ chỉ hack được email phụ của mình, mà mình đã kịp đổi mật khẩu và thay đổi mọi thứ trước khi bị phát livestream. Nếu không, sẽ bị xử phạt nặng nề theo chính sách của YouTube.

Với Facebook, chúng tôi cũng đã từng bị hack nhiều lần, gần nhất là vì báo cáo mình mạo danh tài khoản Facebook khác. Một phần của quyết định không sử dụng Facebook nữa cũng là do lý do này.

Các thuật toán của các nền tảng này thường thay đổi để giữ chân người xem, cả TikTok cũng vậy. Vì vậy, chúng tôi đã có kế hoạch dự phòng là phát triển một website riêng và tự livestream trên đó, từ đó giảm bớt sự phụ thuộc vào các nền tảng khác và phát triển theo hướng riêng của mình.

Thực tế, việc phát triển website không chỉ là 'phương án dự phòng' mà là một phần của kế hoạch phát triển song song. Ai làm social lâu cũng biết rằng môi trường social rất phức tạp và khó kiểm soát. Ví dụ, một số video của chúng tôi đã được lên từ vài năm trước vẫn có thể bị dính bản quyền, hoặc các video TikTok bị áp dụng những quy định khá hài hước. Chúng tôi đã gặp phải những trường hợp mà một video trêu đùa bị coi là bạo lực, hoặc một video có hình nền sexy bị 'đánh gậy' trong khi trên các nền tảng khác có hàng triệu video khoe thân phản cảm hay bạo lực mà không bị xử lý.

Vì vậy, tất cả những hoạt động có thể đưa lên trang web đều sẽ được tôi chăm sóc kỹ lưỡng để thể hiện chất lượng và cái đẹp của nội dung.

Thực sự, bạn đã có những kế hoạch cẩn thận cho bản thân. Tuy nhiên, mình có một câu hỏi nhỏ, với một 'sếp nhí nhố' như Vinh Vật Vờ, bạn sẽ quản lý nhân sự ra sao? Liệu bạn có chiến lược gì để đảm bảo kênh và nhóm của mình hoạt động một cách mượt mà?

Trong năm qua, khi mọi thứ đều phát triển, tôi đã nhận ra điểm yếu của bản thân, đó là nhóm của tôi hoạt động một cách tự do. Từ trước đến nay, tôi chưa bao giờ có người tư vấn chuyên môn hoặc làm việc cùng với tôi.

Có lúc, tôi cảm thấy khá căng thẳng và suy nghĩ về việc đưa một công ty khác vào quản lý nhân sự, nhưng sau đó vì nhiều lí do khác nhau và không tìm thấy công ty phù hợp, tôi đã từ bỏ ý định đó.

Phương pháp quản lý của tôi tập trung nhiều vào yếu tố con người hơn. Nhiều người sử dụng máy móc để quản lý nhân sự, nhưng tôi tin vào con người. Điều này tạo ra một thách thức, đó là tôi cần phải gắn kết với nhóm, hiểu và nuôi dưỡng họ cũng như tư duy bên trong để họ hiểu tôi. Điều mạnh mẽ là nếu tôi làm được điều này, họ sẽ trở thành nguồn nhân tài và theo tôi trong thời gian dài.

Quan điểm của tôi là người khác phải thực hiện công việc của họ, không nên tự mình làm hết mọi thứ. Nhiều người quản lý sẽ không cho phép nhân viên dưới quyết định, nhưng tôi lại cho họ tự quyết định, tự làm mọi thứ. Cơ hội đến khi dịch bệnh xảy ra, khi lượng công việc giảm đi, tôi đã hoàn toàn giao quyền tự quyết cho nhân viên làm. Có một thời điểm kênh giảm do thiếu nhân lực sản xuất video và hiệu suất làm việc giảm.

Tuy nhiên, sau giai đoạn khó khăn đó, mọi người đã học cách hợp tác tốt hơn và công việc đã được cải thiện đáng kể mà không cần sự can thiệp trực tiếp của tôi. Kênh này không chỉ là của riêng tôi, mà là của tất cả mọi người trong công ty.

Dịch Covid-19 đã ảnh hưởng thế nào đến bạn và công việc của bạn trong hai năm qua?

Năm 2020, tôi không bị ảnh hưởng nhiều, nhưng sang năm 2021, tôi có thể cảm nhận rõ ràng sự tác động của nó.

Khi TP.HCM phải phong tỏa, tất cả sản phẩm mới, sự kiện chủ yếu đều tổ chức ở đây. Chúng tôi gần như không có sản phẩm mới để làm, việc mượn sản phẩm mới và vận chuyển hàng hoá cũng gặp khó khăn. Không có sự kiện hoặc sản phẩm mới nào để tham gia, vì vậy chủ đề về sản phẩm mới bị ảnh hưởng rất nhiều. Năm 2021, chúng tôi phải làm việc ở chế độ giãn cách, chủ yếu làm việc trong văn phòng, điều này làm thay đổi cách làm việc của nhóm rất nhiều.

Nếu tôi không tạo ra video mới, người xem sẽ chuyển sang xem ở nơi khác, điều này làm cho tôi không thể duy trì được lượng người xem, cảm giác như tinh thần của tôi đang bị xói mòn. Công việc của tôi liên quan đến sự sáng tạo, vì vậy việc phải ngồi một chỗ trong văn phòng như vậy khiến tôi cảm thấy khá bế tắc. Các hoạt động kinh doanh khác cũng bị ảnh hưởng nhiều, hàng hóa không thể gửi đi được.

Sau cùng, khi đại dịch đã rời bỏ, mọi thứ đã trở lại bình thường phải không? Mọi người thường nói về những khó khăn ban đầu để đạt được thành công, nhưng với bạn, khi đã thành công, bạn nghĩ sao về việc duy trì và phát triển hơn trong tương lai? Những hạn chế để phát triển hơn nữa là gì? Bạn đã nghĩ về chúng chưa và có giải pháp nào không?

Từ góc độ của tôi, khởi đầu sẽ có những khó khăn liên quan đến vật chất, điều kiện để bắt đầu, nhưng sau khi đạt được thành công, việc duy trì sẽ gặp nhiều khó khăn hơn về tinh thần.

Ví dụ, khi kênh của tôi từ 1 triệu sub lên 2 triệu sub, có thể nói là đang ở giai đoạn thị trường YouTuber, reviewer đang bùng nổ. Nhưng hiện nay, mọi người xem YouTube để giải trí nhiều hơn, các nội dung hot trên YouTube đều là nhạc, hài, gameshow,... do đó, đối tượng của tôi đang dần thay đổi.

Với sự bùng nổ của TikTok, người trẻ đang xem ngày càng nhiều, nội dung trên TikTok cũng làm cho việc tạo nội dung dễ dàng hơn. Ngày xưa để tạo kênh YouTube còn khó khăn, cần máy quay, điện thoại, chỉnh sửa video, nhưng với TikTok, chỉ cần một chiếc điện thoại giá rẻ là đủ để trở thành một TikToker, reviewer. Nội dung cũng đa dạng hơn, không còn 'truyền thống' như trước, rất sáng tạo khiến người tiêu dùng thay đổi cách tiêu thụ nội dung. Tôi từng cảm thấy căng thẳng khi người dùng thay đổi cách tiêu thụ nội dung.

Phải làm thế nào khi có nhiều bạn trẻ đang phát triển nhanh chóng, thậm chí tăng một vài triệu follow chỉ trong vài tháng? Nhưng sau đó, tôi nhận ra rằng dù lượt xem của tôi không bằng các bạn ấy, nhưng với kinh nghiệm lâu năm, tôi có thể tạo ra nội dung chuyên sâu và khai thác sản phẩm tốt hơn.

Nội dung của tôi theo hướng chuyên sâu, không phù hợp với người trẻ, điều này làm cho việc mở rộng trở nên khó khăn. Tôi sẽ không quan tâm đến những yếu tố 'thị trường' nữa.

Tôi sẽ tập trung vào những điểm mạnh của mình và cải thiện chúng để ngày càng tốt hơn. Điều quan trọng nhất đối với tôi hiện nay là nội dung của tôi phải thực sự mang ý nghĩa và giúp ích cho người xem. Dù xem ngay bây giờ hay sau này, nó vẫn sẽ mang lại giá trị cho họ và xứng đáng với thời gian họ bỏ ra.

Quay lại với câu chuyện của bạn: là một trong những YouTuber đời đầu, khi xã hội chưa công nhận rõ ràng. Bây giờ, YouTuber, TikToker đã được xem là một 'nghề', thậm chí là một nghề 'hot'. Bạn nghĩ thế nào về 'nghề' này?

Trước đây, tôi coi công việc này khá đơn giản vì tôi thích trải nghiệm các sản phẩm công nghệ sớm và có ý tưởng để chia sẻ với mọi người.

Lúc mới bắt đầu, tôi không biết nó sẽ đi đến đâu và đã xác định nếu không thành công, tôi sẽ đi xin việc ở một công ty khác. Tôi tin rằng đã tích luỹ đủ kinh nghiệm.

Tuy nhiên, hiện tại tôi đã có cái nhìn sâu sắc hơn về hướng phát triển sau nhiều năm làm việc và sự bùng nổ của mạng xã hội hiện nay. Tôi không chỉ dừng lại ở việc phát triển bản thân mà còn muốn giúp đỡ, đào tạo những bạn trẻ trở thành những chuyên gia truyền thông xã hội trong tương lai - một công việc được nhiều người biết đến.

Để thu hút sự quan tâm và ủng hộ như hiện tại, bạn cho rằng điều gì đã khiến người xem tin tưởng bạn?

Tôi nghĩ điều quan trọng là sự gần gũi, vui vẻ và tự nhiên khi giao tiếp với người xem. Tôi tạo ra các bài đánh giá một cách thân thiện như đang nói chuyện cùng bạn bè, tạo ra sự giao tiếp tương tác với người xem. Điều này giúp tôi trở nên gần gũi và dễ gần với người xem, không có khoảng cách, và do đó họ cảm thấy thích thú và hào hứng khi xem nội dung của tôi.

Thứ hai, tôi luôn cố gắng học hỏi các định dạng mới từ nước ngoài và áp dụng vào công việc của mình. Tôi đã là người đầu tiên tại Việt Nam thực hiện các nội dung speedtest - so sánh tốc độ mở ứng dụng trên 2 thiết bị để xem cái nào nhanh hơn. Sau đó, nhiều người ở Việt Nam cũng bắt đầu thực hiện điều này, hoặc là các nội dung tương tác với người xem. Tôi luôn cố gắng học hỏi và thay đổi, điều này đã tạo nên sự trung thành của người xem với tôi.

Một điều nữa là nếu có cơ hội, tôi luôn tổ chức các sự kiện offline để gặp gỡ người hâm mộ - điều mà không phải kênh nào cũng làm được nhiều. Những hoạt động này giúp tôi xây dựng một cộng đồng người hâm mộ và người xem gần gũi, đồng hành với tôi trong thời gian dài.

Cho mọi người biết một chút về cuộc sống cá nhân của bạn. Cuộc sống hàng ngày của bạn như thế nào?

Do tính chất công việc, cuộc sống cá nhân của tôi chủ yếu được chia thành 2 phần rõ rệt. Một là ở Hà Nội và hai là khi tôi đi công tác.

Khi ở Hà Nội, thời gian lớn nhất của tôi được dành cho công việc. Tôi rất thích làm việc, thích cảm giác làm việc trong văn phòng. Trên điện thoại, tôi luôn cài đặt các ứng dụng nhắc nhở công việc, luôn ghi chú lại mọi điều nhỏ nhặt, kể cả những điều nhỏ nhất,… vì trí nhớ của tôi không tốt lắm.

Khi về nhà, tôi thường chơi một vài trò chơi nhẹ nhàng vì tôi không phải là người mê game. Game AOE là trò chơi tôi thường xuyên chơi. Nếu còn thời gian, tôi sẽ dành thêm để xem phim. Tôi xem phim không chỉ để giải trí mà còn để học hỏi từ những bộ phim đó.

Ngoài ra, trong thời gian dịch, tôi thích đọc sách, đặc biệt là những tựa sách khám phá tâm lý con người.

Khi đi công tác, đặc biệt là ở Sài Gòn, tôi sẽ dành thời gian nhiều nhất có thể để gặp gỡ bạn bè, thưởng thức ẩm thực và tham gia các hoạt động giải trí để tạo ra sự sáng tạo. Mỗi khi về nhà sau những chuyến đi, tôi luôn có những ý tưởng, dự án mới. Ở văn phòng, tôi cũng khuyến khích đồng nghiệp hoàn thành công việc sớm để có thời gian thư giãn và giải trí.

Bạn có những 'bí kíp' nào muốn chia sẻ với những người trẻ đam mê làm reviewer/YouTuber?

Lời khuyên đầu tiên là đừng bao giờ làm việc này vì tiền bạc hoặc danh vọng. Tôi không ủng hộ việc tôn vinh văn hóa 'richkid' hay kiếm tiền lớn từ YouTube, TikTok.

Tôi hiểu rằng điều này có thể mang lại cảm hứng cho những người trẻ muốn theo đuổi, nhưng đồng thời cũng tạo ra áp lực khiến họ nghĩ rằng công việc này dễ dàng. Nếu ai quyết định theo đuổi, hãy coi đó như một đam mê, và hãy nuôi dưỡng nó.

Nhiều bạn trẻ hiện nay hiểu lầm giữa sở thích và đam mê, vì vậy nếu bạn muốn theo đuổi điều gì, hãy sử dụng hết sức lực và đam mê của mình để làm mọi thứ, đừng bỏ học và đừng chỉ nghĩ đến tiền bạc, vì khi mục tiêu của bạn chỉ là tiền, bạn có thể dễ dàng bỏ cuộc.

Hãy suy nghĩ về việc học hỏi càng nhiều càng tốt trong giai đoạn đầu của bạn, vì như chính bản thân tôi trước đây, bạn trẻ nên quan tâm đến việc họ có thể học được gì ở nơi làm việc, đừng chỉ tập trung vào tiền bạc. Và nếu ai muốn bắt đầu, hãy thử sức với TikTok trước. Video ngắn sẽ dễ phát triển hơn YouTube, sau đó bạn có thể sử dụng những video đó để đăng lên YouTube.

Bạn đang nảy sinh ý tưởng một dự án đặc biệt không liên quan đến công việc hiện tại phải không?

Đúng vậy. Mình đã bàn luận với một số bạn về ý tưởng tạo ra một trạm cứu hộ cho mèo hoang. Mình rất yêu thương động vật. Hiện tại, mình đang nuôi 2 con mèo và chúng đều mắc viêm xoang. Mỗi ngày khi tan làm việc, mình luôn mang chúng đi tiêm ở xa, rồi mới về nhà để ăn và tắm rửa.

Trước đây, mình đã nhận nuôi chúng từ một người chị chuyên nuôi mèo hoang. Mình mong muốn mình sẽ đóng góp một cái gì đó thực sự có ý nghĩa cho xã hội.