Buzz
Samsung 9100 Pro là một tuyên ngôn mạnh mẽ từ ông lớn ngành bộ nhớ Hàn Quốc: SSD tốc độ cao hàng đầu, mạnh mẽ vượt trội, và cũng có giá cao nhất trong phân khúc tiêu dùng. Tuy nhiên, liệu sức mạnh này có phục vụ được nhu cầu thực tế? Bài viết sẽ giải thích lý do.
Trong bối cảnh các tựa game AAA nặng hàng trăm GB, phần mềm dựng phim 8K và mô hình AI chạy cục bộ ngày càng phổ biến, SSD chuẩn M.2 PCIe trở thành yếu tố không thể thiếu trong các hệ thống hiệu năng cao. Tuy nhiên, khi SSD PCIe Gen 4 vẫn đáp ứng được phần lớn nhu cầu, liệu Gen 5 với tốc độ vượt trội và giá thành cao hơn có thực sự xứng đáng để nâng cấp?
Samsung 9100 Pro chính là một trong những mẫu SSD Gen 5 tiêu biểu hiện nay. Với tốc độ đọc gần 15.000 MB/s, đây là một trong những ổ SSD nhanh nhất thị trường tiêu dùng, đồng thời đánh dấu sự tham gia của Samsung vào thế giới Gen 5 - nơi mà tốc độ và băng thông được nâng lên một tầm cao mới. Quan trọng không kém, nó đến từ Samsung, thương hiệu nổi tiếng với độ ổn định, hiệu năng vượt trội và chế độ bảo hành dài hạn.
Bài viết này sẽ đánh giá hiệu suất thực tế của Samsung 9100 Pro (phiên bản 1TB), đồng thời so sánh trực tiếp với Samsung 990 Pro - một mẫu SSD nổi bật trong thế hệ Gen 4, để tìm ra: ai thực sự cần đến sức mạnh của 9100 Pro, và ai thì không cần nâng cấp.
Trải nghiệm thực tế: Đây là nơi mà 9100 Pro thực sự tỏa sáng, khẳng định “đẳng cấp phân khúc” của mình.
Về mặt cấu hình, Samsung 9100 Pro sử dụng giao tiếp PCIe 5.0 x4 theo chuẩn NVMe 2.0, trang bị controller Presto tự phát triển trên tiến trình 5nm. Ổ đĩa này sử dụng V-NAND TLC thế hệ 8, kèm theo 1GB DRAM LPDDR4 (cho phiên bản 1TB) và cache SLC động khoảng 120GB, giúp tối ưu hóa hiệu năng ghi trong các tác vụ nặng.
Về độ bền, 9100 Pro 1TB có chỉ số TBW lên tới 600TB, với thời gian hoạt động trung bình (MTBF) đạt 1.5 triệu giờ. Sản phẩm có hai phiên bản: phiên bản tiêu chuẩn không tản nhiệt và phiên bản tích hợp heatsink nhôm nguyên khối dành cho những hệ thống có không gian hạn chế hoặc luồng gió kém.
Samsung công bố tốc độ đọc/ghi tuần tự của 9100 Pro đạt khoảng ~14.800 MB/s và ~13.400 MB/s. Trong thử nghiệm thực tế với phần mềm Samsung Magician, tốc độ đọc/ghi tuần tự đạt ~14.192 MB/s và ~9841 MB/s. Còn khi thử nghiệm với CrystalMask, kết quả đọc/ghi tuần tự đạt ~14.774 MB/s và ~13.491 MB/s.
Các bài test cho thấy kết quả gần đạt mức lý thuyết mà Samsung đưa ra. So với các mẫu SSD Gen 4, Samsung 9100 Pro vượt trội rõ rệt. Cụ thể, so với người tiền nhiệm 990 Pro 1TB ở Gen 4 (7.400 MB/s đọc, 6.800 MB/s ghi, thử nghiệm trên cùng cấu hình), 9100 Pro có hiệu năng gần gấp đôi - nhanh hơn khoảng 92% ở đọc và 63% ở ghi. Tuy nhiên, trong các tác vụ truy xuất ngẫu nhiên ở queue depth thấp (4K Q1T1), mức chênh lệch chỉ khoảng 10-12%, cho thấy Gen 5 mang lại băng thông vượt trội, nhưng hiệu năng ngẫu nhiên khá tương đồng giữa hai thế hệ.
Tuy nhiên, trong bài test dựng video bằng Premiere Pro, sự khác biệt giữa Gen 4 và Gen 5 trở nên rõ ràng: Thời gian xuất một project 4K dài 10 phút của 9100 Pro giảm gần 30 giây so với 990 Pro.
Trong các bài test yêu cầu xử lý dữ liệu lớn liên tục, 9100 Pro vẫn tiếp tục gây ấn tượng mạnh. Trong bài kiểm tra sao chép thư mục 220GB gồm video 4K và ảnh RAW, tốc độ ghi duy trì trên 10 GB/s trong 120GB đầu tiên nhờ bộ đệm SLC lớn. Tuy nhiên, sau đó tốc độ ghi giảm xuống còn khoảng 1.3 GB/s. Điều này phản ánh giới hạn bộ nhớ cache của phiên bản 1TB. Nếu bạn thường xuyên làm việc với các file dung lượng vài trăm GB, phiên bản 2TB của 9100 Pro sẽ là lựa chọn hợp lý hơn.
Trong bài test với phần mềm PCMark 10 Storage Full System Drive Benchmark - mô phỏng các tác vụ thực tế như mở ứng dụng, tải file lớn, chỉnh sửa ảnh/video - 9100 Pro đạt trung bình 5.750 điểm, cao hơn 990 Pro (~5.000 điểm). Điều này cho thấy 9100 Pro không chỉ nhanh ở các bài kiểm tra benchmark, mà còn duy trì hiệu suất ổn định xuyên suốt các tác vụ hỗn hợp.
Gaming: Không có sự khác biệt đáng kể
Mặc dù có tốc độ đọc gần 15GB/s - gấp đôi SSD Gen 4 - Samsung 9100 Pro không tạo ra sự khác biệt rõ rệt khi chơi game. Các thử nghiệm với các tựa game nặng như Cyberpunk 2077, Modern Warfare II và Hogwarts Legacy cho thấy thời gian tải màn chơi chỉ nhanh hơn từ 0,3 đến 0,5 giây so với 990 Pro. Ví dụ, trong Cyberpunk 2077, 9100 Pro mất 14,3 giây để tải save, còn 990 Pro mất 14,8 giây. Với Modern Warfare II và Hogwarts Legacy, chênh lệch cũng chưa đến nửa giây.
Mặc dù có sự khác biệt đo được bằng công cụ chính xác, nhưng gần như không thể cảm nhận được trong điều kiện sử dụng thực tế. Lý do không phải do hiệu suất của SSD, mà vì engine của phần lớn game AAA hiện nay vẫn chưa khai thác hết băng thông PCIe 5.0. Hầu hết các trò chơi vẫn sử dụng pipeline tải dữ liệu tuyến tính, vốn đã được tối ưu cho nền tảng PCIe Gen 4. Thêm vào đó, việc giải nén tài nguyên vẫn phụ thuộc vào hiệu năng CPU, khiến SSD không còn là yếu tố hạn chế chính.
Dù DirectStorage từ Microsoft hứa hẹn sẽ cải thiện tình trạng này, hiện tại mới chỉ có một số game hỗ trợ một phần (như Forspoken - NV). Vì vậy, việc nâng cấp lên SSD Gen 5 chỉ để chơi game là chưa thật sự cần thiết. Với người dùng phổ thông, hoặc ngay cả game thủ chơi game AAA, một SSD Gen 4 cao cấp như Samsung 990 Pro vẫn đủ đáp ứng.
Nhiệt độ và tiêu thụ điện năng: không quá nóng, nhưng cần tản nhiệt đúng cách
Samsung 9100 Pro phiên bản 1TB thử nghiệm trong bài viết không được trang bị sẵn tản nhiệt, nhưng hoàn toàn tương thích với các heatsink M.2 trên bo mạch chủ. Trong thử nghiệm với heatsink mặc định của mainboard ASUS TUF B650M-PLUS, ổ duy trì nhiệt độ từ 50-52°C ở chế độ nghỉ (idle) khi nhiệt độ phòng là 18 độ C. Khi ghi tải liên tục trong 15 phút, nhiệt độ tăng dần, đạt 86°C trước khi giảm nhẹ do cơ chế tự hạ xung (thermal throttle). Nếu không có tản nhiệt phù hợp, ổ có thể giảm tốc độ ghi xuống dưới 1 GB/s chỉ sau 10 phút - ảnh hưởng đến các tác vụ ghi lâu dài như dựng video hoặc sao lưu dữ liệu.
So với 990 Pro 1TB (tối đa 68-70°C), 9100 Pro nóng hơn một vài độ, phản ánh đặc trưng của SSD PCIe 5.0 với công suất tiêu thụ lớn. Tuy nhiên, so với các đối thủ sử dụng controller Phison E26, có thể vượt qua 80°C nếu không có tản nhiệt lớn, 9100 Pro kiểm soát nhiệt độ tốt hơn rõ rệt.
Nguyên nhân là do controller “Presto” do Samsung tự phát triển, giúp giảm điện năng tiêu thụ nhưng vẫn duy trì hiệu suất cao. Trong thử nghiệm thực tế, ổ tiêu thụ khoảng 8-8,3W khi tải nặng, thấp hơn mức 10-11W của các SSD Gen 5 sử dụng controller Phison. Khi không hoạt động và hệ thống bật ASPM (Active State Power Management), mức tiêu thụ giảm xuống dưới 0,3W.
Tổng thể, 9100 Pro không phải là ổ “mát”, nhưng cũng không quá nóng để gây lo ngại. Với hệ thống có luồng khí ổn định và heatsink tiêu chuẩn, người dùng có thể tận dụng hết hiệu suất. Tuy nhiên, nếu sử dụng trong các thùng máy nhỏ, kín gió, các mẫu SSD có tích hợp heatsink (nếu có) vẫn là sự lựa chọn an toàn hơn.
Tổng kết: Nhanh nhất thị trường, nhưng không phải dành cho số đông
Nếu bạn là người dùng chuyên nghiệp, thường xuyên làm việc với video 4K, ảnh RAW, thư viện tài nguyên hàng trăm GB, hoặc xử lý dữ liệu nặng hàng ngày, thì Samsung 9100 Pro là sự lựa chọn tối ưu. Đây là SSD nhanh nhất trên thị trường hiện nay, với khả năng duy trì hiệu năng ổn định ngay cả trong những tác vụ khắt khe nhất.
Tuy nhiên, nếu nhu cầu của bạn chỉ là một chiếc SSD ổn định, bền bỉ với tốc độ vừa đủ cho các tác vụ phổ thông - từ chơi game, lướt web cho đến chỉnh sửa ảnh đơn giản - thì các mẫu SSD khác của Samsung đã đủ đáp ứng. Mặc dù băng thông PCIe 5.0 rất hấp dẫn, nhưng nếu không thật sự cần đến nó, thì việc đầu tư vào Gen 5 có thể là sự dư thừa.
Anh Việt
