Buzz
(Mytour) Để sống vui vẻ và hạnh phúc, chúng ta cần tạo ra sự bình an trong tâm hồn. Khi hiểu được những lời Phật dạy, mỗi người đều có thể tìm thấy niềm vui chân thật trong cuộc sống.
Tất cả mọi vật trên thế gian, từ con người đến động vật, thực vật, cho đến các công trình, làng mạc, và phố xá... đều dựa vào mặt đất để tồn tại.
Tương tự như vậy, chúng sinh hữu tình, các bậc trí thức, các vị thánh, và đức Phật đều được sinh ra nhờ vào 10 nghiệp lành, từ đó có được hình dáng, tướng mạo và sự khác biệt trong báo ứng.
Những lời Phật dạy
1. Luôn từ bỏ hành vi giết hại các loài hữu tình
Lời Phật dạy về nghiệp lành, mọi sinh vật trên mặt đất, trong biển cả, ao hồ, sông ngòi, hay trên không trung… đều có sự sống, có cảm giác, biết đau đớn. Người Phật tử cần tôn trọng và không nên giết hại chúng. Tất cả đều bị chi phối bởi nghiệp, và khi ác nghiệp được thanh toán, chúng có thể được tái sinh thành người.
Ngược lại, nếu không tích lũy phước lành mà cứ nuôi dưỡng tà kiến, ngu muội, ác độc để làm việc xấu, chúng ta sẽ phải chịu khổ đau và đọa vào cảnh giới thấp kém. Để tránh nghiệp quả đau khổ, chúng ta không nên sát sinh hay làm hại sinh mạng, dù nhỏ bé thế nào.
Khi từ bỏ hoàn toàn việc giết hại, người Phật tử sẽ nuôi dưỡng lòng từ bi, và những cảm xúc tiêu cực như sân hận, ác ý sẽ dần dần lắng xuống. Tâm từ phát triển giúp làm dịu đi những tâm trạng xấu, mang lại sự bình an nội tâm, từ đó nghiệp lành đầu tiên sẽ được hoàn thiện, viên mãn.
2. Luôn từ bỏ hoàn toàn hành vi trộm cắp tài sản của người khác.
Của cải, tài sản, thực phẩm, quần áo và những phương tiện sinh sống của mọi người đều có nguồn gốc khác nhau. Một phần là do phước báo tích lũy từ nhiều đời, phần còn lại là kết quả của sự lao động chăm chỉ, nỗ lực không ngừng nghỉ, làm việc kiên trì, sáng tạo và tiết kiệm.
Khi tâm tưởng hướng đến việc trộm cắp, đó chính là sự khởi đầu của tham lam, sự sai lầm của tâm thức do vô minh và si mê dẫn dắt. Nếu không tự giác, tự chế ngự, lòng tham sẽ làm mờ mắt lương tri, khiến chúng ta rơi vào con đường tội lỗi, dẫn đến đau khổ. Chỉ cần không khởi lên ý định trộm cắp, từ bỏ hành động này sẽ tạo ra nghiệp lành, mang lại sự bình yên cho bản thân và cộng đồng.
3. Từ bỏ hoàn toàn hành vi tà dâm, lối sống sai trái.
Gia đình là nền tảng của xã hội. Khi gia đình hạnh phúc và yên vui, xã hội sẽ cũng an lành và thịnh vượng. Sự trung thành vợ chồng là giá trị văn hóa đạo đức truyền thống của phương Đông. Vì vậy, tục ngữ có câu: "Thuận vợ thuận chồng, tát biển đông cũng cạn."
Lời Phật dạy về tình yêu chân chính cần phải ghi nhớ sâu sắc. Trong mối quan hệ vợ chồng, sự yêu thương và lòng trung thành luôn được coi trọng. Vợ có trách nhiệm với chồng, chồng có nghĩa vụ với vợ. Vì vậy, để gia đình được an vui hạnh phúc, ta không nên làm tổn hại đến hạnh phúc của người khác.
4. Vĩnh viễn từ bỏ việc nói dối
Mọi người đều yêu thích sự chân thật và lời nói ngay thẳng. Những lời nói chân thành thể hiện đức hạnh, sức mạnh nội tâm và mang lại sự tin cậy, tạo nên sự ngọt ngào trong các mối quan hệ.
Những kẻ nói dối, bóp méo sự thật chỉ mang lại nguy hiểm, khổ đau và khiến cuộc sống trở nên tối tăm, đau khổ vô cùng.
Lắng nghe lời Phật dạy về nghiệp lành, là người Phật tử, việc từ bỏ hoàn toàn lời nói dối đã là một hành động tốt đẹp và cao quý. Trên phương diện nhân quả, nghiệp lành này mang lại sự bình yên cho cuộc sống, ít nhất cũng tạo ra không khí trong lành, không bị ô nhiễm bởi những tác hại do lời dối trá gây ra.
5. Vĩnh viễn từ bỏ lời nói vu oan, vu cáo
Lời nói dối đã nguy hiểm, nhưng lời vu oan, vu cáo người khác lại còn độc ác và tàn nhẫn hơn nhiều. Lời nói dối thường bắt nguồn từ tham sân, nhưng khi biến thành vu cáo, tham sân đó đã trở nên mạnh mẽ và mù quáng hơn, dẫn đến việc đánh mất nhân tính và đạo đức.
Khi chuyển từ dối trá đến vu oan, lòng tham và sân hận đã trở nên tàn độc, biến con người từ thiện lương trở thành những sinh vật xấu xa, giống như rắn độc hay côn trùng nguy hiểm.
Là người Phật tử chân chính, không chỉ phải giữ vững nghiệp lành, tránh nói dối, mà còn phải từ bỏ vĩnh viễn lời vu oan, vu cáo, khiến người vô tội phải chịu oan ức, đẩy họ vào chỗ tội lỗi mà không hay biết, dẫn đến cảnh tù tội, đọa đày, và khổ đau suốt đời.
6. Vĩnh viễn từ bỏ lời nói cộc cằn, thô lỗ, chửi bới, mắng mỏ, và lời nói ác ý
Lời nói cộc cằn, thô lỗ, chửi bới dù không mang ác ý nhưng cũng không tốt đẹp gì. Những lời như vậy gây tổn thương cho người khác và dễ dẫn đến xung đột, bạo lực, thậm chí là đánh đập hay dùng vũ khí gây thương tích.
7. Vĩnh viễn từ bỏ lời nói vô nghĩa, nhảm nhí, rỗng tuếch, và phù phiếm
Người xưa có câu: Một ngày không đọc sách, một ngày như kẻ vô học!
Những lời nói vô nghĩa, thiếu suy nghĩ, thô tục và không mang lại giá trị gì... dần dần trở thành thói quen xấu, tích tụ thành nghiệp ác. Những lời nói đùa cợt, nói vu vơ, tưởng chừng vô hại nhưng lâu dần lại trở thành tính cách khó bỏ, khiến con người mất đi sự nghiêm túc, phẩm hạnh, và đạo đức. Nếu đã trở thành như vậy, dù người đó có đạt được thành công, danh tiếng hay quyền lực, họ vẫn sẽ bị khinh miệt và coi thường.
Vì thế, chúng ta cần loại bỏ ngay những lời nói vô nghĩa, hư vô, phù phiếm, để tâm hồn luôn giữ được sự thanh thản, bình yên.
8. Ý thức vĩnh viễn từ bỏ tham lam
Lòng tham như bóng tối, mang đến khổ đau và bất hạnh cho nhân loại từ xưa đến nay. Không ai có thể thoát khỏi cơn sóng cuốn của tham vọng. Tham ít thì khổ ít, tham nhiều thì khổ nhiều, đó là quy luật tự nhiên.
Do đó, người Phật tử chân chính cần lắng nghe lời dạy của Đức Phật về lòng từ bi và trí tuệ, vĩnh viễn từ bỏ lòng tham để mang lại hạnh phúc cho chính mình và mọi người. Đây là nghiệp lành, vừa đem lại phước báu cho cuộc sống hiện tại, vừa tạo duyên cho con đường giải thoát cuối cùng.
9. Ý thức vĩnh viễn từ bỏ sự oán hận (thù ghét, căm phẫn, ác ý)
Oán hận có sức tàn phá khủng khiếp, nó có thể thiêu rụi một ngôi làng, một khu phố. Nó tạo ra những tội lỗi nặng nề và dẫn chúng ta vào vô vàn đau khổ, từ những địa ngục sôi sục, lửa cháy đến dao đâm, vạc dầu… đó là những khổ đau không thể tả.
Hiểu được sự nguy hiểm của oán hận, người Phật tử chân chính luôn nỗ lực phát triển nghiệp lành, thường xuyên tỉnh thức để nhận diện khi oán hận dấy lên và vĩnh viễn loại bỏ sự ưu ái và thù ghét khỏi lòng mình.
10. Ý thức vĩnh viễn từ bỏ tà kiến (chuyển đổi tà kiến thành chánh kiến)
Tà kiến là khi ta nhìn nhận sai lệch, chỉ thấy một phía, không thấy được bản chất thật sự của sự vật. Tuy nhiên, nhận ra sự sai trái đó vẫn chưa phải là tà kiến. Tà kiến chỉ thực sự xuất hiện khi một người không chỉ nhận biết điều sai trái mà còn chấp nhận rằng nó là đúng, là sự thật, và cố gắng bảo vệ, phát triển quan điểm sai lầm này.
Trong Phật học, người ta gọi những ai chấp vào các quan điểm tuyệt đối như 'đoạn kiến' hay 'thường kiến'. Đây chính là những dạng tà kiến.
Đoạn kiến là quan niệm cho rằng khi chết là hết, không còn gì nữa. Không có sự tồn tại của các kiếp sống, không có phân biệt giữa thiện và ác, không có thiên đường hay địa ngục, và không có luật nhân quả. Thậm chí, đạo đức và luân lý chỉ là những điều vô nghĩa, ngu muội. Vì vậy, người theo đoạn kiến khuyên người khác sống chỉ để thỏa mãn các dục vọng và tận hưởng cuộc sống, coi đó là Niết-bàn. Chủ nghĩa duy vật chất, hư vô và hiện sinh đều thuộc về đoạn kiến.
Thường kiến là quan điểm cho rằng có một linh hồn vĩnh hằng, không thay đổi, và sẽ tiếp tục đầu thai qua các kiếp sống. Do đó, nếu kiếp này làm vua, kiếp sau cũng sẽ làm vua, nếu nghèo khó hay khổ sở, kiếp sau cũng sẽ như thế. Người theo thường kiến cho rằng hành động thiện hay ác không có ảnh hưởng gì, và họ coi đạo đức, nhân nghĩa là những điều hư cấu. Họ tin rằng sự giàu có là do Thượng đế ban cho và sẽ tồn tại mãi mãi.
Đoạn kiến và thường kiến đã làm hại thế gian, khiến nó trở nên suy đồi, hoang tàn và điêu tàn. Những quan điểm này thiêu rụi các giá trị đạo đức, nhân văn, nhân tính, và các giá trị tinh thần thiêng liêng khác. Bên cạnh đó, trong các kinh điển còn đề cập đến các dạng kiến thức lệch lạc khác như biên kiến, kiến kiết phược, kiến hoang vu, kiến sa mạc, kiến điên đảo, kiến rừng rậm… tất cả đều là những biến thể của tà kiến.
Phật tử cần nhận thức rõ ràng việc chuyển hóa cái nhìn sai lệch thành cái nhìn đúng đắn, chuyển từ cái thấy lệch lạc sang cái thấy chân chính, tức là chuyển tà kiến thành chánh kiến.
Chánh kiến là một phần trong trí tuệ, và nó nằm trong con đường Thánh đạo với 8 nhánh. Việc chuyển hóa tà kiến thành chánh kiến là một nghiệp lành tối cao, giúp chúng ta đạt đến sự giải thoát, bình an và hạnh phúc đích thực. Lắng nghe lời Phật dạy để sống một cuộc đời viên mãn và đầy vui vẻ.
Thủy Nguyễn (T.H)
