ÂM GIAN và Thế giới bên kia trong quan niệm phương Đông và phương Tây có gì khác biệt?

(Mytour) Dù thuộc nền văn hóa nào, từ phương Đông đến phương Tây, con người đều tin vào sự tồn tại của một thế giới siêu nhiên. Cùng tìm hiểu về những bí ẩn âm gian trong hai nền văn hóa này.

Mặc dù hai nền văn hóa này có nhiều điểm chung, nhưng cũng tồn tại sự khác biệt rõ rệt, đặc biệt là trong cách nhìn nhận về âm gian. Mỗi quốc gia đều có cách lý giải riêng về những điều huyền bí của thế giới này.

Trong các tín ngưỡng như Phật giáo và Thiên Chúa giáo, người ta tin rằng sau khi qua đời, mỗi người sẽ được xét theo đạo đức và hành vi để được lên thiên đàng hoặc xuống địa ngục. Đặc biệt, ở Việt Nam, ngoài sự ảnh hưởng của các tôn giáo lớn, tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên cũng phản ánh niềm tin sâu sắc về sự tồn tại của thế giới bên kia.

Theo quan niệm của người Việt, khi con người qua đời, họ sẽ xuống Địa ngục dưới sự cai quản của Diêm Vương. Diêm Vương sẽ căn cứ vào công lao và tội lỗi trong cuộc sống của người đó để phán xét. Ông sử dụng hai cuốn sổ: Sổ Sinh để ghi những người còn sống và Sổ Tử để ghi những người đã chết. Khi ai đó hết số mạng, tên của họ sẽ bị gạch khỏi Sổ Sinh và ghi vào Sổ Tử.

Một số nơi lại tin rằng Thành Hoàng mới là người quản lý hai cuốn sổ Sinh Tử này. Sau khi xem xét sổ, Ngưu Đầu và Mã Diện sẽ được giao nhiệm vụ đi bắt những người phải chết. Diêm Vương sẽ kiểm tra hành động của họ, nếu làm nhiều điều tốt, họ có thể được đầu thai sang kiếp mới hoặc về Tây phương cực lạc hay về chốn tiên giới.

Những người phạm phải tội ác nặng sẽ bị giam giữ trong Âm tào Địa phủ để chịu hình phạt xứng đáng. Họ phải trải qua chín tầng địa ngục trước khi đến điện thứ mười, nơi vua Thập điện quyết định xem họ sẽ đầu thai làm người hay thú. Trước khi đầu thai, linh hồn phải uống cháo Lú để quên đi mọi ký ức về kiếp trước, quên cả âm gian và giọng nói của mình.

Vì là hai quốc gia láng giềng và có mối quan hệ văn hóa lâu dài, nên hình ảnh cõi âm gian trong văn hóa Trung Quốc và Việt Nam có nhiều điểm tương đồng.

Các vong hồn sẽ được Thập Điện Diêm La và các Đại Pháp Quan xét xử. Tùy theo hành động và nghiệp lực của mỗi người, họ sẽ được quyết định đầu thai thành người, thành vật, về cõi tiên hay bị đày xuống 18 tầng địa ngục.

Trước khi đầu thai vào kiếp mới, vong hồn phải vượt qua bảy cửa ải. Trên con đường này, họ sẽ đi qua cầu Nại Hà và uống canh Mạnh Bà để quên đi tất cả những ký ức về kiếp trước và về âm gian.

Trong văn hóa Ấn Độ, người dân theo hai tôn giáo chính là Phật giáo và Ấn Độ giáo. Đặc biệt trong Ấn Độ giáo, người ta tin rằng khi chết, linh hồn sẽ được các trợ lý của Chúa Yama Loka – vị thần cai quản địa ngục, phán xét. Nếu linh hồn đạt được sự giải thoát, họ sẽ được đưa tới Vaikutha – thiên đường cao nhất và tốt đẹp nhất cho mọi linh hồn. Ở Vaikutha, thần Vishnu là vị thần tối cao và bảo hộ.

Naraka, nơi thần Yama Loka cai trị, là một địa ngục khắc nghiệt, nơi các linh hồn bị trừng phạt vì những tội lỗi của họ khi còn sống. Mỗi khi trả xong nghiệp chướng, linh hồn mới có thể được đầu thai. Naraka gồm hơn 1000 tầng, mỗi tầng đại diện cho một loại tội lỗi khác nhau.

Theo thần thoại Hy Lạp, âm gian nằm sâu dưới lòng đất, nơi không bao giờ có ánh sáng mặt trời. Thế giới bên kia của người Hy Lạp được cai quản bởi thần Hades, vị thần của âm phủ.

Khi con người qua đời, linh hồn sẽ được dẫn dắt bởi thần Psychopompe, đi qua Erebeth, nơi u tối và đầy mờ mịt, để đến cổng địa ngục. Cổng này nằm sau vườn hoa Persephone, nơi trồng những cây bạch dương đen và dừa không có quả.

Trước cửa địa ngục, chó ngao Cerberus đứng canh gác, không cho linh hồn nào đi ra ngoài. Cerberus là một quái vật với ba cái đầu, cổ bị rắn quấn quanh, luôn phì phì thở và sẵn sàng tấn công những ai không tuân theo quy định của âm gian.

Trong thế giới âm gian của Hy Lạp, thần Hermes là người dẫn dắt linh hồn. Sau khi đưa linh hồn đến bờ sông Styx (hay Argon), một lão đò Charon sẽ tiếp nhận linh hồn. Để qua sông, các linh hồn phải trả cho ông một đồng bạc (Aux Paule), nếu không sẽ không được qua. Những ai không có tiền đành đứng bên bờ sông, trở thành vong hồn lang thang trong nhiều năm, chờ đợi được đưa qua sông miễn phí. Vì lý do này, nhiều nền văn hóa có tập tục bỏ tiền vào miệng người chết để giúp linh hồn có phí qua sông.

Ngoài ra, còn có một dòng sông tên Cocytus (sông Than Khóc), được tạo thành từ những giọt nước mắt của linh hồn đau khổ dưới địa ngục. Tiếng khóc than của họ vang vọng khắp nơi, xé lòng xé dạ những ai nghe thấy.

Các linh hồn sẽ được dẫn vào cung điện của Âm phủ, nơi thần Hades ngồi trên ngai vàng bên cạnh nàng Persephone xinh đẹp. Dưới quyền của họ là các nữ thần báo thù Êrinyêx, cầm những chiếc roi rắn, không để cho những kẻ ác có thể thoát khỏi tội lỗi dù ở bất kỳ đâu.

Linh hồn sẽ bị ba vị pháp quan dưới quyền thần Hades xét xử. Ba vị này gồm Minos (vị vua của xứ Crete, con trai của thần Zeus và Europa), Thần Radamanto và Aiacos. Tùy vào mức độ tội lỗi, linh hồn sẽ phải nhận hình phạt tương xứng. Những kẻ tội đồ sẽ bị đày vào địa ngục vô tận Tartarus, còn những linh hồn vô tội và làm nhiều việc thiện sẽ được lên thiên đường Elysee để tận hưởng cuộc sống an lành và hạnh phúc.

Người Ai Cập cổ đại tin rằng khi chết đi, linh hồn sẽ đến cõi âm gian Duat, nơi thần Osiris – vị thần cai quản thế giới bên kia – điều hành. Không chỉ cai quản linh hồn của người chết, Osiris còn được tôn thờ như thần bảo vệ sự sống, thần của cây cỏ và nước sông Nile. Người Ai Cập tin rằng nếu hoàn thành đầy đủ các nghi lễ ma thuật, linh hồn sẽ được Osiris bảo vệ. Các pharaoh hy vọng khi qua đời, họ sẽ được gặp thần Osiris để được ban cho sự sống vĩnh cửu.

Thần Anubis sẽ thực hiện nghi thức cân trái tim của người chết. Linh hồn sẽ phải thề thốt về những hành động của mình trong kiếp sống trước, dựa theo ghi chép trong tử thư. Thần Anubis sẽ đặt trái tim lên cân, đối diện với chiếc lông đà điểu, biểu tượng của nữ thần Matt, đại diện cho công lý và sự thật. Nếu cân thăng bằng, linh hồn sẽ được tái sinh trong kiếp sống mới đầy hạnh phúc. Nếu không, khi cân mất thăng bằng, linh hồn sẽ ngay lập tức bị quái vật Ammit tiêu diệt vì tội lỗi nói dối.

Khác với hình ảnh các vị thần cai quản địa ngục trong nhiều nền văn hóa, thần Hades được coi là người bảo vệ sự cân bằng của vũ trụ. Ông không độc ác mà luôn điềm tĩnh, tự tại. Ở âm gian của ông, chỉ có những linh hồn tội lỗi mới bị trừng phạt. Còn những linh hồn lương thiện sẽ tiếp tục công việc mình đã làm khi còn sống, nhưng phải đóng một khoản phí cho thần Hades để được yên ổn.

Cây cầu này mỏng manh như sợi tóc, nhưng sắc bén hơn lưỡi dao lam, được một con chó bốn mắt canh giữ nghiêm ngặt. Linh hồn sẽ phải đối mặt với sự phán xét ngay khi bước qua cầu. Nếu khi còn sống làm nhiều việc thiện, linh hồn sẽ an toàn qua cầu và được dẫn lên thiên đường. Tuy nhiên, những linh hồn tội lỗi sẽ gặp phải một số phận khác, khi vừa đặt chân lên cầu, cây cầu sẽ lộn ngược và hất họ xuống một hố sâu, nơi địa ngục nằm, được gọi là “Ngôi nhà của sự giả dối”.

Người Ba Tư cổ đại tin rằng địa ngục là nơi chứa đựng sự giả dối và đầy ác quỷ. Linh hồn ở đây sẽ phải chịu trừng phạt nặng nề, chết đi rồi lại sống lại, chịu đựng những cái chết không ngừng để trả giá cho tội lỗi mình gây ra. Họ tin rằng linh hồn sẽ phải trải qua vòng luẩn quẩn sống và chết, không bao giờ thoát khỏi sự giày vò.

Trong văn hóa Phần Lan, cõi âm gian có sự khác biệt so với các nền văn hóa khác. Người chết sẽ được đưa đến Tuonela, nơi mà họ sẽ tiếp tục một cuộc sống mới mà không phải chịu trừng phạt. Họ tiếp tục làm những công việc như khi còn sống, chỉ khác biệt là địa điểm, mọi thứ không thay đổi quá nhiều ngoài việc rời bỏ thế giới dương gian.

Tuonela không chỉ là nơi dành cho linh hồn, mà còn mở ra cơ hội cho người sống có thể xuống thăm người đã khuất qua dòng sông Tuoni. Tuy nhiên, hành động này là một sự vi phạm lớn đối với tự nhiên và có thể phải trả giá đắt. Con sông Tuoni, không phải là một dòng nước bình thường mà là một dòng sông ngập tràn rắn độc, dẫn thẳng tới địa ngục, nơi có thể cướp đi mạng sống của những người dám vượt qua.

An An