
1. Có nên rút hoặc tỉa chân hương trên ban thờ tổ tiên không?
Nhiều người tin rằng bát hương đầy chân hương, thậm chí càng um tùm thì càng linh thiêng và mang lại nhiều tài lộc.
Họ thường không có thói quen tỉa chân hương định kỳ mà để chúng mọc dày đặc, chồng chất lên nhau qua nhiều năm.
Theo ông Vũ Thế Khanh (Tổng Giám đốc Liên hiệp khoa học Công nghệ và tin học ứng dụng UIA), quan niệm này chỉ là suy đoán và không có cơ sở khoa học.
Ông Khanh nhấn mạnh rằng tỉa chân nhang là một trong những việc quan trọng khi dọn dẹp bàn thờ. Việc để bát hương quá đầy không chỉ gây bụi bẩn mà còn tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ nếu không cẩn thận.
Các chuyên gia tâm linh khác cũng cho rằng, việc không tỉa chân hương khiến những nén hương mới không thể chạm vào bát hương, làm mất đi ý nghĩa của việc thắp hương.
Ngoài ra, chân hương quá cao sẽ giống như một vật chắn, khiến thần linh và gia tiên khó chịu, giống như việc chúng ta bị che khuất tầm nhìn.
Do đó, tỉa chân hương trên ban thờ là việc cần thiết và nên được thực hiện thường xuyên.
2. Không cần chờ đến gần Tết mới tỉa chân hương và lau dọn bàn thờ
Vậy nên tỉa chân hương vào thời điểm nào là phù hợp, và lau dọn bàn thờ trước hay sau lễ cúng ông Công ông Táo?
Theo chuyên gia phong thủy Phạm Cương, việc tỉa chân nhang không cần đợi đến dịp ông Công ông Táo hay gần Tết vì lo sợ phạm kỵ.
Gia chủ có thể chọn những ngày lành trong năm để tỉa bớt chân hương, miễn là thực hiện với lòng thành kính.
Ông Phạm Cương chia sẻ: “Với kinh nghiệm nhiều năm, tôi khuyên rằng nếu chân hương quá um tùm, bạn có thể chọn ngày lành để tỉa bớt, giúp tránh nguy cơ cháy nổ khi thắp hương. Đồng thời, việc chỉnh trang bát nhang cũng thể hiện lòng thành kính với tổ tiên. Nếu chân hương không quá nhiều, có thể đợi đến cuối năm theo truyền thống mà không lo phạm kỵ."
Ông Vũ Thế Khanh cũng nhấn mạnh rằng nên lau dọn bàn thờ ngay khi thấy chưa trang nghiêm, không cần chờ đến gần Tết.
Đối với những gia đình thắp hương hàng ngày, việc tỉa chân hương có thể thực hiện hàng tháng hoặc 2 - 3 tháng một lần để giữ cho bàn thờ luôn sạch sẽ và tươm tất.
Điều quan trọng là phải thực hiện việc này với tấm lòng thành kính và nghiêm túc.

3. Cách rút tỉa chân hương đúng chuẩn là gì?
Thông thường, trong nhà có hai bàn thờ chính: bàn thờ gia tiên và bàn thờ ông Công, cả hai đều cần được tỉa chân hương định kỳ.
Theo chuyên gia phong thủy Tuấn Kiệt (Công ty Phong Thuỷ Việt Nam), trước khi tiến hành tỉa chân hương, nên chọn một ngày tốt, thuận lợi, sau đó thắp hương xin phép thần linh, tổ tiên và Chư Phật để được phép lau dọn bàn thờ.
Sau khi hoàn thành việc lau dọn, hãy tỉa bỏ những chân hương cũ và làm sạch bát hương bằng nước thơm, nước hoa hồng hoặc nước trầm.
Tiếp theo, chỉ cắm lại khoảng 5 chân hương và đặt bát hương về vị trí cũ, đảm bảo bát hương được sắp xếp gọn gàng, không quá nhiều hoặc quá ít tro, và không bị lệch.
Những chân hương đã tỉa nên được đốt trong lò hóa vàng, tro có thể đổ xuống sông hoặc chôn dưới gốc cây lớn, khỏe mạnh. Tuyệt đối không vứt chân hương hoặc đồ thờ cúng vào thùng rác hoặc nơi ô uế.
Riêng với ban thờ Thần Tài, cách tỉa chân hương có một số điểm khác biệt:
Bài văn khấn xin phép trước khi tỉa chân hương hoặc lau dọn bàn thờ:
Nam mô a di Đà Phật! (3 lần)
Con xin kính lạy chín phương Trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con xin kính lạy vua cha Ngọc Hoàng thượng đế, Hoàng thiên hậu thổ, ngũ phương ngũ thổ long mạch thổ thần đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.
Tín chủ con tên là:……… Hiện đang sinh sống tại:……………
Con xin kính lạy vong linh các cụ gia tiên cửu huyền thất tổ, bà tổ cô cùng các bà cô, ông mãnh, cô bé đỏ, cậu bé đỏ dòng họ X. (điền họ của gia đình) tại…… (điền địa chỉ nhà hoặc quê quán).
Hôm nay là ngày 23 tháng Chạp (hoặc 30 tháng Chạp, hoặc một ngày cụ thể), con xin phép được dọn dẹp lại bàn thờ gia tiên để sạch sẽ, chuẩn bị tiễn năm cũ và đón năm mới, mong chư vị Phật.
Thánh, các cụ gia tiên tiền tổ, bà tổ cô, ông mãnh, cô bé đỏ, cậu bé đỏ của họ X, xin chấp thuận cho con.
Nam mô a di đà Phật (3 lần)
Lưu ý: Sau khoảng hơn nửa tuần nhang, bạn có thể tiến hành vệ sinh, tỉa chân nhang, bao sái bát nhang và dọn dẹp ban thờ.
4. Cách bao sái bát hương sao cho không phạm kỵ?
Nếu bát hương đầy tro, hãy dùng thìa nhỏ xúc từng ít một để đổ bớt tro ra ngoài, tránh việc rút chân hương từng nắm và đổ tro bừa bãi, vì theo quan niệm xưa, điều này có thể dẫn đến “tán tài”. Bạn có thể tham khảo thêm về cách lau dọn bàn thờ cuối năm để hiểu rõ hơn.
Để lau bát hương, hãy giữ cố định bát hương và dùng khăn ẩm nhúng vào rượu pha gừng giã nhỏ hoặc nước thơm để làm sạch.
Trong quá trình lau, nếu bát hương có xê dịch nhẹ, bạn không cần quá lo lắng mà hãy bình tĩnh thực hiện. Tuy nhiên, không nên di chuyển bát hương đã an vị sang vị trí khác để bao sái. Sau khi hoàn thành, hãy đặt lại bài vị Phật, thần linh và gia tiên như cũ.
Nếu bạn có kế hoạch thay bát hương, tôn bát hương hoặc bốc lại bát hương, dịp cuối năm là thời điểm thích hợp để thực hiện.
Nếu không rõ về nghi lễ, hãy nhờ người có hiểu biết về tâm linh hướng dẫn. Khi mua bát hương mới, hãy chọn kích thước phù hợp với ban thờ, trong đó bát hương thờ thần linh nên là lớn nhất.
Nên dùng rơm nếp đốt để lấy tro nếp cho bát hương mới. Khi đổ tro vào bát hương, hãy đổ tự nhiên, không lắc hoặc nén chặt.
Sau khi tôn bát hương, thay bát hương hoặc bốc bát hương, hãy dùng cành tre hoặc cành hoa đã rửa sạch nhúng vào rượu gừng và vẩy lên bát hương để tẩy uế.
"Khi đã sắp xếp bàn thờ xong, hãy đặt đồ cúng lên và làm lễ tạ Chư Phật, thần linh và gia tiên. Đây là cách làm hiệu quả và khoa học.
Việc lau dọn bàn thờ không nhất thiết phải đợi sau khi làm lễ. Bạn có thể lau dọn xong rồi đặt đồ thờ cúng trang nghiêm, ngay ngắn để làm lễ, vì lễ sau khi dọn dẹp có thể hóa giải được những sơ suất nhỏ", chuyên gia phong thủy Tuấn Kiệt chia sẻ thêm.
