Đức Phật đã nói về những người không e ngại cái chết, và thực tế là họ rất hiếm, vì không phải ai cũng đủ duyên lành để có thể buông bỏ được.

(Mytour) Những người không sợ chết không phải là vì họ dám đối mặt mà bởi vì trong sâu thẳm tâm hồn họ, họ đã biết cách nhẹ nhàng từ bỏ. Đây chính là trí tuệ mà không phải ai cũng dễ dàng giác ngộ được.

Đức Phật đáp lại:

- Đúng là có nhiều người sợ cái chết, nhưng cũng không thiếu người không hề sợ hãi nó.

Sau khi nghe câu trả lời, vị Bà la môn càng thêm thắc mắc, ông liền hỏi:

- Điều đó thật khó tin, vì sao lại có người không sợ chết vậy, họ là ai?

Đức Phật giải thích rằng, có 4 loại người không sợ cái chết.

Thứ nhất, đó là những người đã từ bỏ tham vọng hão huyền của cuộc đời, không còn bị vật chất hay những ham muốn dục vọng chi phối.

Thứ hai, đó là những người có sự nhận thức rõ ràng về thể xác của mình. Họ hiểu rằng cơ thể chỉ là vật chất, không thể tồn tại mãi mãi, và việc già đi, bệnh tật rồi cái chết là quy luật tự nhiên, không có gì đáng sợ hay lo lắng.

Thứ ba, những người thường xuyên làm việc thiện sẽ có tâm hồn thanh thản, nhẹ nhàng, họ sẽ không cảm thấy hối tiếc khi đối mặt với cái chết, vì đã sống một cuộc đời có ý nghĩa.

Thứ tư, là những người đã giác ngộ, hiểu rõ về Phật pháp, không còn nghi ngờ hay lo lắng gì nữa. Họ nhận thức rằng thế gian này chỉ là tạm bợ, cái chết không phải là sự kết thúc mà là một khởi đầu mới trong một thế giới khác.

Khi hiểu được Phật pháp, ta nhận ra rằng tất cả những cảm giác vui vẻ mà ta trải nghiệm qua các giác quan, cơ thể, suy nghĩ và cảm xúc, kể cả nỗi sợ hãi, đều chỉ là những thứ tồn tại có điều kiện và không phải vĩnh viễn.

Janussoni tiếp tục hỏi Đức Phật về những người sợ cái chết. Đức Phật trả lời một cách nhẹ nhàng, rằng đó là những người hoàn toàn trái ngược với bốn kiểu người đã đề cập trên.

Thứ nhất, là những người luôn chấp niệm vào vật chất và những thú vui trần thế. Họ lo sợ cái chết vì nghĩ rằng sẽ mất đi những điều đó.

Thứ hai, là những người yêu bản thân một cách thái quá. Họ coi thân thể chính là bản thân mình, vì vậy khi thấy cơ thể già đi, suy yếu, hay bị bệnh, họ lo sợ mất đi nó, và cái chết đối với họ là điều không thể chấp nhận được.

Thứ ba, là những người chỉ làm việc ác, chưa từng có hành động nào đáng khen ngợi trong đời. Họ luôn sống trong sự sợ hãi bị người khác làm hại, và lo lắng rằng khi chết đi, họ sẽ phải chịu hình phạt ở cõi âm.

Thứ tư, là những người tâm trí chưa thật sự vững vàng, không hiểu Phật pháp, luôn sống trong cảm giác bất an, nghi ngờ về hiện tại và lo sợ cho tương lai.

Khi con người không còn vướng mắc vào những khát khao vô độ, họ sẽ không còn sợ hãi cái chết. Chính sự buông bỏ đã giúp họ giải thoát được rất nhiều nghiệp chướng từ các kiếp trước.

Theo lý thuyết Pháp giới duyên sinh của đạo Phật, chúng ta có mặt trên thế giới này hôm nay chính là sự tiếp nối cộng nghiệp của nhiều kiếp trước. Nói một cách dễ hiểu, là kết quả của các cuộc sống trước đó. Vì vậy, chúng ta không chỉ sống trong kiếp này mà còn tồn tại qua các kiếp khác. Nếu ta vẫn còn dính mắc ở kiếp này, không học được bài học cần thiết, thì ta sẽ không có cơ hội bước sang bài học tiếp theo.

 

Thân thể của chúng ta có được là do nghiệp mà thành, dù nó đẹp hay xấu đều là kết quả của nghiệp. Tuy nhiên, những người có thân hình đẹp lại càng dễ bám víu vào nó, trong khi đó khi chết, thân xác này sẽ trở về với đất, và chúng ta chẳng thể giữ gì được.

Vì thế, Phật giáo nhìn nhận cái chết như một sự chuyển hóa của nghiệp từ trong tâm, thay đổi thân thể cũ để tiếp nhận thân thể mới. Trong khi đó, do sự hiểu biết hạn hẹp, mọi người thường nghĩ rằng thân thể sinh ra rồi mất đi là hoàn toàn tiêu diệt.

Nhận thức được điều này sẽ giúp ta sống khác đi, tự do hơn, không còn bám víu hay chấp chặt vào thân xác này. Thân thể chỉ là một bộ quần áo, có thể thay bộ áo này bằng một bộ áo khác trong kiếp sau. 

Vì vậy, Đức Phật khuyên chúng ta hãy luôn mang trong tâm niệm sự quán chiếu về cái chết qua từng hơi thở, từng khoảnh khắc sống. Sống trọn vẹn với hiện tại, vì chẳng ai biết được ngày mai ta còn tồn tại trên thế gian này hay không.

Tuy nhiên, thực tế là đa phần chúng ta đều sợ cái chết, vì vẫn vướng mắc vào trần thế này, trở thành những vong linh lang thang, tự giam mình trong vô thức suốt hàng trăm, hàng nghìn năm mà không tỉnh ngộ. Chúng ta chỉ chờ đợi một cơ hội, một chút công đức được hồi hướng để có thể thoát khỏi kiếp này, chuyển sang kiếp khác.
 

Những người tạo nghiệp xấu ác (tham, sân, si) luôn sống trong sự bám víu, lo sợ, họ lúc nào cũng căng thẳng, sợ người khác sẽ trả thù, hại mình, vì vậy họ không thể có được sự thanh thản, luôn sống trong sợ hãi.

Ngược lại, những người không sợ cái chết là những người luôn chăm làm việc thiện. Họ hiểu rằng việc được sinh ra làm người là một phước báu lớn, sống trên đời này là để cho đi. Vì thế, họ sống với tâm hồn rất nhẹ nhàng, thanh thản, không còn điều gì phải tiếc nuối khi gần kề với cái chết.

Do vậy, trong cuộc sống này, những người này sẽ sống tự tại, tử tế và rộng lượng, yêu thương mọi người nhiều hơn. Họ không vì những lời dè bỉu, chỉ trích mà ngừng làm việc tốt, vì họ hiểu rằng giúp người chính là lẽ sống.

Khi còn sống, họ cống hiến hết mình, vì sau khi qua đời, chẳng thể mang theo bất kỳ của cải hay vật chất nào. Họ sống tự do, bình an và đầy yêu thương. Với tâm hồn thanh thản và nhẹ nhàng như vậy, cái chết đối với họ không còn là điều đáng sợ, không có gì có thể làm khó được họ.

Bởi vì khi chết đi, chẳng thể mang theo thứ gì, nên cũng không có gì để bám víu. Vì thế, Niết bàn luôn hiện diện trong cuộc sống của những người này, họ không cần phải đợi đến khi qua đời mới tìm được sự bình an đó.
 

Những người đã giác ngộ hiểu rõ về Phật pháp, không còn nghi ngờ hay băn khoăn về điều gì nữa. Họ là những người tỉnh thức, không tham sống cũng không sợ chết. Dù cái chết có đến vào ngày mai, ngày kia hay vài năm nữa, họ cũng không cảm thấy lo sợ hay bất an.
 

Vì vô minh, chúng ta thường nghĩ rằng chỉ có cuộc sống này, và cái chết là sự kết thúc. Chính vì vậy, khi phải đối mặt với bệnh tật và cái chết, chúng ta không tránh khỏi cảm giác hoang mang, lo lắng và sợ hãi.

Chết trong trạng thái mê muội, không giác ngộ, và hơn phân nửa trong chúng ta đang rơi vào tình trạng đó. Điều này cho thấy rằng, để chết trong tỉnh thức, để được vãng sinh vào cõi lành và giải thoát, là điều không hề dễ dàng. Để có một kiếp tái sinh tốt đẹp, chúng ta cần phải hiểu biết về Phật pháp và tu tập, nếu không, chúng ta có thể bị đọa vào tam đồ khổ.

Trong giáo lý mà Đức Phật truyền dạy, có rất nhiều phương pháp tu tập để đạt được giác ngộ và giải thoát. Tuy nhiên, không phải ai cũng có đủ duyên lành để học hỏi và tu hành đúng đắn, mà thường xuyên bị những kẻ xấu dẫn dắt lạc lối.