Giao thừa là gì? Ý nghĩa và các phong tục đặc trưng đón giao thừa tại Việt Nam

Giao thừa là khoảnh khắc thiêng liêng, đánh dấu sự chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, mang trong mình ý nghĩa của sự đoàn tụ, sum vầy và khởi đầu cho những điều may mắn. Vậy giao thừa là gì và những phong tục đón giao thừa ở Việt Nam ra sao? Cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.

Giao thừa là thời điểm chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, đánh dấu khoảnh khắc đầu tiên của năm mới và sự kết thúc của năm cũ, bắt đầu từ lúc 0 giờ: 0 phút: 0 giây. Đây được coi là khoảnh khắc linh thiêng khi âm dương hòa hợp, mang lại nguồn năng lượng mới, tràn đầy sức sống và hy vọng cho năm mới.

Mỗi năm có hai ngày giao thừa:

• Giao thừa Dương lịch: Diễn ra cố định vào lúc 12 giờ đêm ngày 31 tháng 12 theo lịch Dương.

• Giao thừa Âm lịch: Diễn ra vào lúc 12 giờ đêm ngày 30 tháng Chạp Âm lịch. Nếu tháng Chạp thiếu ngày 30, Giao thừa sẽ rơi vào đêm ngày 29 tháng Chạp.

Giao thừa là thời khắc thiêng liêng, là khoảnh khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới.

Đêm giao thừa là dịp để gia đình sum vầy, đoàn tụ và gắn kết. Đây là khoảnh khắc để những người con xa quê trở về bên gia đình, cùng nhau ôn lại những kỷ niệm, bỏ qua những khó khăn, và hướng về một năm mới tràn đầy hy vọng và may mắn.

Phong tục đón giao thừa ở Việt Nam vô cùng đa dạng và phong phú, thể hiện sâu sắc bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời phản ánh ý nghĩa thiêng liêng của khoảnh khắc giao thừa.

Lễ cúng giao thừa là một nghi lễ quan trọng, diễn ra vào thời điểm giao thoa giữa năm cũ và năm mới. Mâm cúng được chuẩn bị chu đáo với các lễ vật như hương, đèn, trà, bánh chưng, hoa quả, và thỉnh thoảng có thêm những món ăn đặc trưng của từng vùng miền. Nghi lễ này có ý nghĩa tiễn biệt những điều xưa cũ, đón chào một năm mới đầy may mắn và tài lộc.

Lễ cúng giao thừa là nghi thức trang trọng, tiễn biệt năm cũ và mở đầu năm mới với hy vọng về tài lộc, may mắn.

Theo phong tục Việt Nam, việc chọn hướng xuất hành đầu năm là cách cầu mong một khởi đầu suôn sẻ. Người Việt thường căn cứ vào tuổi và cung mệnh để quyết định hướng xuất hành phù hợp, với niềm tin rằng điều này sẽ mang đến may mắn và thành công trong suốt năm.

Câu nói "Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi" đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của người Việt từ bao đời nay. Muối là biểu tượng của sự bền vững và vị ngọt đậm đà, mang ý nghĩa kết nối tình cảm giữa các thành viên trong gia đình và cộng đồng. Vì thế, việc mua muối trong đêm giao thừa không chỉ là một phong tục mà còn là lời chúc cho một năm mới đầy đủ, hạnh phúc và ấm áp tình thân.

Bữa cơm tất niên thường diễn ra vào buổi chiều tối của ngày cuối năm, là thời điểm ý nghĩa để các thành viên trong gia đình quây quần, cùng nhau nhìn lại những khoảnh khắc đáng nhớ trong năm qua. Món ăn trong bữa cơm này, từ bánh chưng, giò lụa đến canh măng, không chỉ mang đậm hương vị truyền thống mà còn thể hiện sự kính trọng đối với tổ tiên và gửi gắm những lời chúc phúc, may mắn cho năm mới.

Bữa cơm tất niên là dịp tuyệt vời để cả gia đình tụ họp, chia sẻ những niềm vui, cảm nhận sự ấm áp của tình thân và cùng nhau tiễn biệt năm cũ trong không khí sum vầy, yêu thương.

Xông đất là một phong tục quan trọng trong dịp Tết Nguyên Đán ở Việt Nam, mang ý nghĩa mở đầu một năm mới đầy may mắn và thuận lợi. Phong tục này diễn ra ngay sau giao thừa, khi người đầu tiên bước vào nhà sẽ ảnh hưởng đến vận khí của gia đình trong suốt năm. Gia chủ thường mời hoặc chọn những người có tuổi hợp, tính cách vui vẻ, thành công để xông đất, với hy vọng đón nhận những điều tốt lành, tài lộc và thịnh vượng.

Chúc Tết là một phong tục truyền thống sâu sắc của người Việt, thể hiện tình yêu thương và sự gắn kết giữa các thành viên trong gia đình, bạn bè và cộng đồng. Vào dịp Tết, mọi người thường gửi những lời chúc ý nghĩa như "Chúc mừng năm mới," "An khang thịnh vượng," "Vạn sự như ý" để bày tỏ lòng kính trọng và mong muốn những điều tốt đẹp cho nhau. Đây là dịp để thắt chặt tình thân và nâng cao tình làng nghĩa xóm.

Phong tục lì xì, hay mừng tuổi, là một phần không thể thiếu trong Tết Nguyên Đán, đặc biệt dành cho trẻ em và người già. Theo truyền thống, người lớn sẽ tặng cho trẻ em những phong bao lì xì đỏ hoặc những đồng tiền mới, kèm theo lời chúc sức khỏe, may mắn và học hành giỏi giang.

Lì xì mừng tuổi là phong tục mang đậm ý nghĩa chúc phúc, thể hiện lời cầu mong sức khỏe, may mắn và thành công, đặc biệt dành cho trẻ nhỏ và người cao tuổi.

Sau lễ cúng giao thừa, nhiều gia đình Việt Nam lựa chọn đi lễ chùa, đền, miếu với mong muốn cầu bình an, sức khỏe và may mắn cho năm mới. Đây là một phong tục đẹp của người Việt trong dịp Tết, không chỉ để thể hiện lòng thành kính đối với các vị thần linh mà còn là dịp để mỗi người tĩnh tâm, tìm lại sự yên bình trong lòng.

Phong tục hái lộc đầu xuân là một truyền thống lâu đời, xuất phát từ tín ngưỡng dân gian, được thực hiện sau khi mọi người tham gia lễ chùa, đền, miếu. Người ta thường chọn một nhành cây hoặc lộc non từ cây cối trong sân chùa, mang về nhà với hy vọng đón nhận tài lộc, may mắn, và sự khởi đầu suôn sẻ cho năm mới. Nhành lộc sau khi mang về sẽ được đặt trên bàn thờ gia tiên như biểu tượng của phúc lộc, và giữ lại cho đến khi nó khô đi.

Hái lộc đầu xuân là một nghi thức mang đậm ý nghĩa về sự cầu mong tài lộc, may mắn và hạnh phúc trong năm mới.

Bên cạnh việc hái lộc, hương lộc cũng là một phong tục quen thuộc khi đi lễ cầu an trong những ngày đầu năm. Người ta sẽ đốt một nén hương tại nơi thờ tự, rồi mang tàn hương về và đặt vào bát hương trong nhà. Ngọn lửa từ nén hương tượng trưng cho sự thịnh vượng, và việc mang lửa thiêng từ nơi linh thiêng về nhà được xem là lời cầu chúc Phật, Thánh phù hộ cho gia đình luôn khỏe mạnh, bình an trong suốt cả năm.

Đêm giao thừa là khoảnh khắc thiêng liêng, đánh dấu sự chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Người Việt luôn chú trọng đến những điều kiêng kỵ trong thời khắc này để tránh xui xẻo, mang đến may mắn cho gia đình. Dưới đây là những điều bạn cần tránh để năm mới luôn suôn sẻ và hạnh phúc.

• Không chuẩn bị mâm cúng sơ sài: Mâm cúng giao thừa cần phải đầy đủ và trang trọng, dù không cần quá lớn nhưng cần có hương, đèn, trà, rượu, muối, gạo, xôi, mâm ngũ quả, bánh chưng... Điều quan trọng nhất là sự thành tâm, tránh thiếu tôn trọng hoặc làm qua loa.

• Hạn chế tiếng động lớn hoặc làm vỡ đồ vật: Tránh tạo tiếng động lớn, làm vỡ đồ đạc hay gây ra ồn ào trong đêm giao thừa, vì điều này có thể đem đến xui xẻo cho gia đình suốt năm.

• Tránh cãi vã hoặc la mắng: Đêm giao thừa và những ngày đầu năm cần giữ không khí hòa thuận trong gia đình, tránh những lời cãi vã hoặc to tiếng để không làm mất đi sự ấm áp, an lành của năm mới.

• Không thiếu người trong gia đình: Theo quan niệm của người Hoa, đêm giao thừa cần phải có đủ con cháu, để mời ông bà về ăn Tết cùng gia đình. Thiếu vắng người trong gia đình sẽ được xem là dấu hiệu không trọn vẹn, không mang lại hạnh phúc.

• Tránh soi gương vào đêm giao thừa: Không nên soi gương vào đêm 30 Tết, bởi theo quan niệm xưa, điều này có thể khiến bạn thấy ma quái, mang lại vận rủi trong năm mới.

Giao thừa là khoảnh khắc khép lại một năm cũ và mở ra một chặng đường mới đầy hy vọng và những điều tốt lành. Hy vọng rằng bài viết này đã giúp bạn hiểu thêm về ý nghĩa của việc đón giao thừa và các phong tục đặc sắc của người Việt trong dịp này. Chúc bạn và gia đình có một năm mới an khang, thịnh vượng và hạnh phúc!