Buzz
Dù có vẻ ngoài đáng sợ, các khối u này hoàn toàn không đe dọa đến sức khỏe con người.
Thời gian gần đây, cư dân Colorado (Mỹ) không khỏi bàng hoàng khi chứng kiến những chú thỏ dị dạng, trông chẳng khác gì nhân vật trong phim kinh dị.
Những u bướu đen sần sùi mọc lởm chởm trên đầu, mặt và cổ khiến chúng giống hệt 'thỏ quái'. Nhưng ẩn sau vẻ ngoài rùng rợn ấy là một căn bệnh do virus gây nên, mang trong mình câu chuyện khoa học đầy lý thú.
Hiện tượng này đã xuất hiện từ lâu. Ngược dòng thời gian về những năm 1930, các thợ săn ở tây bắc Iowa từng ghi nhận việc thỏ săn được có những khối u giống sừng mọc khắp cơ thể, đặc biệt là vùng mặt và cổ.
Nguyên nhân: Virus u nhú ở thỏ đuôi bông
Theo Cơ quan Quản lý Công viên và Động vật Hoang dã Colorado (CPW), đây là hệ quả của virus u nhú thỏ đuôi bông, hay còn được giới khoa học biết đến với tên gọi virus u nhú Shope (SPV).
Virus này chủ yếu lây truyền qua vết đốt từ côn trùng nhiễm bệnh như muỗi hoặc bọ ve. Khi xâm nhập vào cơ thể thỏ, chúng kích thích sự phát triển của các nốt sần sùi màu đen, tập trung chủ yếu ở vùng đầu, quanh mắt, miệng và cổ. Những u này có thể phát triển với kích thước đáng kể, biến dạng thành các hình thù kỳ quái tựa như sừng.
Theo Kara Van Hoose - đại diện CPW, những báo cáo đầu tiên xuất hiện vào đầu tháng 8 khi một cư dân Fort Collins phát hiện. Bà cho biết: 'Chúng tôi thường xuyên thấy thỏ, nhưng lần này mọi người đều kinh ngạc - có thứ gì đó kỳ lạ đang mọc trên mặt chúng'. Susan Mansfield, một cư dân khác, cũng không giấu nổi nỗi khiếp sợ khi tận mắt chứng kiến chú thỏ 'Frankenstein' với những khối u đen tua tủa.
Nhà khoa học Richard Shope sau khi nghiên cứu đã xác định các khối u này do virus gây ra. Ông còn phát hiện virus có khả năng lây lan sang những cá thể thỏ khác, một số trường hợp phát triển thành u xơ tử cung.
Không gây hại cho người và hành trình khám phá sự thật
Các nhà khoa học khẳng định virus chỉ lây nhiễm giữa các cá thể thỏ và không nguy hiểm cho con người hay động vật khác. Đối với thỏ hoang, các khối u thường không gây ảnh hưởng nghiêm trọng, trừ khi phát triển quá lớn gây cản trở ăn uống. Phần lớn thỏ nhiễm bệnh đều có thể hồi phục sau một thời gian.
Tuy nhiên, với thỏ nuôi, bệnh có thể diễn biến phức tạp hơn. Các chuyên gia khuyến cáo nên hạn chế cho thỏ nuôi ra ngoài vào mùa hè và thu - thời điểm côn trùng mang mầm bệnh phát triển mạnh - để tránh tiếp xúc với thỏ hoang.
Ở thỏ nhiễm virus u nhú Shope, các tổn thương có thể tự lành sau vài tháng, nhưng cũng có thể tiến triển thành ung thư biểu mô tế bào vảy và di căn tới hạch bạch huyết nách. Nói cách khác, đa số sẽ khỏi bệnh sau vài tháng, nhưng một số ít có thể chuyển biến nặng.
Từ lâu, hình ảnh thỏ mọc sừng đã không còn xa lạ trong văn hóa Mỹ. Truyền thuyết về 'jackalope' - loài thỏ sở hữu gạc hươu - được cho là bắt nguồn từ những chú thỏ nhiễm virus u nhú Shope, khi các khối u trên đầu chúng bị hiểu nhầm thành sừng.
Bí ẩn này đã được làm sáng tỏ từ thập niên 1930. Khi các thợ săn Iowa phát hiện thỏ có khối u dị thường, nhà khoa học Richard Shope đã nghiên cứu và xác định nguyên nhân do virus, sau này được mang tên ông (SPV). Khám phá này đã mở ra chương mới cho y học hiện đại.
Ít ai biết rằng nghiên cứu về những chú thỏ 'dị dạng' này lại đặt nền móng cho các bước đột phá trong điều trị ung thư. Công trình của Shope đã truyền cảm hứng cho đồng nghiệp Peyton Rous - người từng phát hiện virus gây ung thư ở gà (RSV) năm 1910 nhưng bị giới khoa học bỏ qua.
Nhờ những con thỏ nhiễm SPV, Rous đã chứng minh được virus có khả năng biến đổi tế bào bình thường thành tế bào ung thư. Phát hiện gây chấn động này đã thay đổi hoàn toàn nhận thức về ung thư, giúp ông nhận giải Nobel Y học năm 1966 ở tuổi 89.
Về sau, mối liên hệ giữa virus HPV và ung thư cổ tử cung được phát hiện. Nền tảng phát triển vắc-xin HPV - một trong những thành tựu y học vĩ đại - có nguồn gốc từ công trình tiên phong của Shope và Rous.
Hình ảnh một chú thỏ đuôi bông nhiễm virus u nhú.
Vì thế, khi bắt gặp hình ảnh thỏ 'zombie' với những chiếc sừng quái dị, hãy nhớ rằng đằng sau đó là câu chuyện về sự kiên trì của các nhà khoa học, và bài học quý giá: đôi khi những khám phá vĩ đại nhất lại đến từ những hiện tượng kỳ lạ nhất trong tự nhiên.
