Buzz
Mặc dù đỉa là loài ký sinh gây ra nhiều nguy hiểm, chúng cũng mang lại giá trị y học quan trọng. Nước bọt của đỉa chứa hirudin, một chất giúp chống đông máu, tiêu huyết khối, giảm mỡ máu và chống viêm.
Vào ngày 2/11/2021, các bác sĩ tại khoa tai mũi họng của một bệnh viện ở Khúc Tĩnh, Vân Nam (Trung Quốc) đã tiếp nhận một ca bệnh đặc biệt. Một bé trai đến khám vì bị nghẹt mũi kéo dài gần nửa tháng và có hiện tượng chảy máu nhẹ. Sau khi kiểm tra, các bác sĩ phát hiện một con đỉa dài khoảng 5 cm đang sống trong khoang mũi phải của bé. Đây là một trường hợp hiếm gặp, nhưng không phải lần đầu tiên các bác sĩ trong khu vực này gặp phải tình trạng tương tự.
Câu hỏi từ một ca bệnh lạ
Trường hợp của bé trai này đặt ra những câu hỏi thú vị: Làm sao đỉa có thể xâm nhập vào cơ thể người và sống trong khoang mũi? Tại sao Vân Nam lại là khu vực xảy ra nhiều ca ký sinh như vậy? Các chuyên gia cho rằng câu trả lời nằm ở đặc tính sinh học và môi trường sống của loài đỉa.
Đỉa là loài ký sinh hút máu, chúng rất nhạy cảm với nhiệt độ và ánh sáng. Ấu trùng đỉa rất nhỏ, khó nhận thấy bằng mắt thường, thường sống trong các vùng nước tự nhiên như suối. Khi con người tiếp xúc với nguồn nước chưa qua xử lý, đỉa có thể dễ dàng xâm nhập vào cơ thể. Tình trạng ở Vân Nam không có gì ngạc nhiên vì đây là vùng có điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của đỉa.
Vì sao đỉa lại chọn khoang mũi làm nơi sống?
Khoang mũi với độ ẩm cao, nhiệt độ ổn định và nhiều oxy là môi trường lý tưởng cho đỉa phát triển. Từ một ấu trùng siêu nhỏ, chỉ trong vòng nửa tháng, đỉa có thể phát triển lên tới 5 cm, thậm chí lớn hơn nếu không được phát hiện. Mặc dù môi trường axit trong dạ dày có thể tiêu diệt đỉa, nhưng các bộ phận như mũi, họng hay khí quản lại tạo điều kiện thuận lợi để chúng hút máu và sinh sôi.
Trường hợp của bé trai tại Khúc Tĩnh đã chỉ ra mối nguy hiểm khi đỉa ký sinh trong mũi. Chúng có thể gây nghẹt mũi, đau đầu, chảy máu cam hoặc gây tổn thương niêm mạc, dẫn đến nhiễm trùng. Nếu ký sinh trong khí quản, đỉa có thể gây ho dữ dội, khó thở, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Khi xâm nhập vào thực quản, đỉa gây khó khăn trong việc nuốt và thường xuyên khiến chủ nhân cảm thấy buồn nôn.
Những phát hiện bất ngờ về ký sinh trùng đỉa
Nghiên cứu của Reil, một chuyên gia về sinh học ký sinh, đã cung cấp thông tin quan trọng về cách đỉa phát triển trong cơ thể người. Ông đã thử nghiệm bằng cách để ấu trùng đỉa ký sinh trong cơ thể mình. Ban đầu, ông không cảm thấy khó chịu, nhưng sau 10 ngày, các triệu chứng bắt đầu xuất hiện, bao gồm chảy máu cam và cảm giác nghẹt mũi nghiêm trọng. Sau ba tuần, qua nội soi, ông phát hiện ấu trùng đã phát triển từ kích thước nhỏ thành một con đỉa dài 3-4 cm, đủ lớn để gây tắc nghẽn đường thở.
Điều khiến các nhà khoa học ngạc nhiên là tốc độ phát triển nhanh chóng của đỉa. Khi được loại bỏ khỏi cơ thể, đỉa có thể nặng gấp 200 lần trọng lượng ban đầu. Đây là một minh chứng cho khả năng thích nghi hoàn hảo của đỉa trong cơ thể người và khả năng hút máu liên tục mà không gây đau đớn ngay lập tức cho vật chủ.
Đỉa: Từ loài ký sinh đáng sợ đến 'vàng mềm trong nước'
Mặc dù được biết đến là loài ký sinh nguy hiểm, đỉa lại có giá trị y học vô cùng quý báu. Trong y học cổ truyền Trung Quốc, đỉa khô được sử dụng để điều trị các bệnh liên quan đến ứ máu, đau tim, đau bụng, thậm chí là vô kinh. Đỉa có giá trị cao trong y học nhờ vào hợp chất hirudin, một chất chống đông máu mạnh mẽ được tiết ra trong quá trình hút máu. Hirudin không chỉ ngăn ngừa sự hình thành cục máu đông mà còn hỗ trợ điều trị bệnh tim mạch, giảm mỡ máu và giảm viêm.
Trong y học hiện đại, đỉa không chỉ được sử dụng để tái tạo mô và cải thiện lưu thông máu tại các vùng ghép, mà còn được phát hiện có khả năng hỗ trợ điều trị một số loại rụng tóc và giúp cải thiện sức khỏe xương khớp nhờ vào hợp chất hirudin.
Với giá trị y học đặc biệt, đỉa đã được ví như 'vàng mềm trong nước'. Giá của đỉa khô trên thị trường Trung Quốc có thể lên đến 1.500 nhân dân tệ mỗi kilogram, tương đương khoảng 5 triệu đồng. Điều này không chỉ phản ánh giá trị kinh tế mà còn khẳng định tầm quan trọng của đỉa trong cả y học cổ truyền và hiện đại.
Cách phòng tránh đỉa ký sinh
Mặc dù đỉa có giá trị y học lớn, chúng vẫn là mối đe dọa cho sức khỏe nếu vô tình xâm nhập vào cơ thể. Để phòng tránh, các chuyên gia khuyến cáo:
- Dùng nước sạch: Luôn đun sôi nước trước khi uống, đặc biệt khi sử dụng nước từ nguồn tự nhiên.
- Tránh thực phẩm chưa chín: Rau sống và thức ăn chưa qua chế biến có thể là nơi ẩn náu của ấu trùng đỉa.
- Hạn chế tiếp xúc với nước suối: Tránh ngâm mình hoặc để da tiếp xúc với nước suối khi tham gia các hoạt động ngoài trời.
Nếu nghi ngờ đã vô tình ăn phải đỉa hoặc ấu trùng của chúng, bạn có thể súc miệng với nước muối đặc để tiêu diệt chúng. Trong trường hợp có triệu chứng bất thường, cần đến bệnh viện để được kiểm tra và điều trị kịp thời.
Trường hợp của bé trai tại Vân Nam không chỉ là một hiện tượng y tế hiếm gặp mà còn là lời nhắc nhở về sự đa dạng và kỳ lạ của tự nhiên. Từ những sinh vật như đỉa, chúng ta có thể tìm thấy những tiềm năng y học to lớn, nhưng cũng phải nhận thức được các mối nguy hiểm mà chúng có thể gây ra. Quan trọng hơn, việc hiểu và tôn trọng tự nhiên sẽ giúp con người sống hòa hợp hơn với thế giới xung quanh.
Nhờ những bước tiến vượt bậc trong y học cổ truyền và hiện đại, đỉa đã chứng minh rằng ngay cả những sinh vật nhỏ bé cũng có thể đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống của con người.
