Buzz
Phobos 2 có thật sự gặp phải một vật thể ngoài hành tinh? Hay đây chỉ là sự trùng hợp ngẫu nhiên? Dù câu trả lời như thế nào, sự kiện này vẫn để lại nhiều câu hỏi trong lịch sử khám phá vũ trụ của nhân loại.
Vào ngày 27 tháng 3 năm 1989, tàu thăm dò Phobos 2 của Liên Xô đột ngột mất tín hiệu với Trái Đất khi đang thực hiện nhiệm vụ tiếp cận mặt trăng Phobos của Sao Hỏa. Điều đặc biệt là trước khi mất liên lạc, tàu đã ghi lại loạt hình ảnh của một vật thể bay không xác định có hình dạng giống như 'điếu xì gà'. Sự kiện này đã gây chú ý mạnh mẽ và trở thành một trong những bí ẩn lớn trong lĩnh vực thám hiểm không gian.
Chuyện gì đã xảy ra với Phobos 2? Tại sao nó lại biến mất kỳ lạ ngay sau khi chụp những hình ảnh đó? Liệu đó chỉ là một sự cố kỹ thuật ngẫu nhiên hay có một yếu tố khác tác động vào? Những câu hỏi này vẫn còn là chủ đề tranh luận kéo dài qua nhiều thập kỷ.
Thập niên 60 là thời kỳ đỉnh cao của cuộc đua không gian. Liên Xô và Hoa Kỳ như hai đối thủ đang chạy đua với nhau để chinh phục vũ trụ. Liên Xô đã tạo dấu ấn lớn với thành công phóng vệ tinh Sputnik 1 vào năm 1957 và đưa Yuri Gagarin trở thành người đầu tiên bay vào vũ trụ năm 1961. Trong khi đó, Mỹ đã đáp trả với chương trình Apollo và đạt được mục tiêu đưa người lên Mặt Trăng trước Liên Xô, với thành công vào năm 1969.
Với việc không thể bắt kịp Mỹ trong cuộc đua lên Mặt Trăng, Liên Xô đã chuyển hướng sang một mục tiêu mới đầy tham vọng hơn: Sao Hỏa. Họ liên tục thực hiện các sứ mệnh thăm dò hành tinh đỏ từ năm 1962, nhưng phần lớn đều thất bại. Tàu thăm dò Mars-1 (1962) mất liên lạc bí ẩn khi chỉ mới đi được một phần năm quãng đường dự kiến.
Liên Xô tiếp tục phóng thêm nhiều tàu thăm dò Sao Hỏa khác, nhưng đều thất bại. Cùng lúc đó, chương trình Sao Hỏa của Hoa Kỳ cũng được triển khai. Vào năm 1964, tàu thăm dò Mariner 4 của Hoa Kỳ đã bay thành công qua Sao Hỏa và gửi lại bức ảnh đầu tiên của bề mặt hành tinh đỏ, giúp Hoa Kỳ một lần nữa vượt qua Liên Xô trong cuộc đua thám hiểm không gian.
Sau một loạt thất bại, Liên Xô quyết định chuyển sự chú ý vào hai vệ tinh của Sao Hỏa, Phobos và Deimos. Dù đã được phát hiện từ năm 1877, nhưng vì chúng quá xa, nên con người không thể quan sát rõ chúng bằng các thiết bị thông thường trên Trái Đất. Do đó, diện mạo thực sự của chúng vẫn là một bí ẩn chưa được giải đáp trong suốt hơn 100 năm qua.
Vào ngày 12 tháng 7 năm 1988, Phobos 2 đã được phóng, khởi đầu hành trình dài 200 ngày đến Sao Hỏa. Đây là tàu thăm dò thứ hai trong chương trình Phobos (Phobos 1, được phóng vào ngày 7 tháng 7 năm 1988, đã gặp thất bại trên đường đi và được tuyên bố là thất bại).
Phobos 2 khởi hành với một "vũ khí bí mật", mang theo các thiết bị khoa học tiên tiến, bao gồm các camera hồng ngoại có khả năng chụp hình từ nhiều góc độ khác nhau. Ngoài ra, tàu còn chở hai tàu đổ bộ: một tàu chịu trách nhiệm phân tích hóa học và nghiên cứu địa chất trên bề mặt Phobos, còn tàu kia chuyên thực hiện các thí nghiệm sinh học và quan sát khí tượng.
Vào ngày 29 tháng 1 năm 1989, sau hành trình dài nửa năm, Phobos 2 đã tiến vào quỹ đạo của Sao Hỏa, bắt đầu tiến hành quan sát tổng thể bề mặt và khí quyển của hành tinh đỏ. Đồng thời, tàu cũng đã chụp được 37 bức ảnh của mặt trăng Phobos. Ngoài ra, tàu thăm dò này còn lên kế hoạch thả một tàu đổ bộ và hai máy bay xuyên thấu gần Phobos để tiến hành nghiên cứu cấu trúc sâu bên trong vệ tinh này. Tuy nhiên, vào ngày 27 tháng 3 năm 1989, khi đang chuẩn bị thả tàu đổ bộ, tàu đột ngột mất liên lạc với Trái Đất.
Ban đầu, Liên Xô cho rằng máy tính của tàu thăm dò có thể đã gặp sự cố hoặc bị can thiệp từ bên ngoài. Tuy nhiên, trong bức ảnh cuối cùng gửi về trước khi mất liên lạc, Phobos 2 đã tiết lộ một bí ẩn bất ngờ – một vật thể có hình dáng giống "điếu xì gà", dài khoảng 25 km và đường kính 1,5 km xuất hiện gần Phobos. Vật thể này có các vết lồi lõm ở hai đầu, không giống bất kỳ thiên thể nào đã biết như thiên thạch hay sao chổi.
Ban đầu, Liên Xô không công bố thông tin về sự kiện này, chỉ thông báo rằng Phobos 2 mất liên lạc do trục trặc kỹ thuật. Tuy nhiên, hai năm sau, cựu phi công Liên Xô Marina Popovich đã công khai một số bức ảnh chưa từng được tiết lộ trước đó. Điều này ngay lập tức gây ra tranh cãi, đặc biệt là khi các đối tác châu Âu tham gia chương trình Phobos cũng yêu cầu công khai dữ liệu.
Dưới áp lực dư luận, Liên Xô cuối cùng đã công bố những bức ảnh cuối cùng mà Phobos 2 đã chụp lại. Khi những bức ảnh này được ghép lại, có thể thấy rõ một vật thể lạ bay ngang qua Phobos trước khi tàu thăm dò mất liên lạc.
Sự xuất hiện của vật thể lạ này đã gợi lên nhiều giả thuyết khác nhau: Hiện tượng tự nhiên? Một số nhà khoa học cho rằng đây có thể là một tiểu hành tinh kỳ lạ hoặc một thiên thể kéo dài (giống như Oumuamua, vật thể liên sao được phát hiện vào năm 2017). Tuy nhiên, điều này vẫn không giải thích được lý do vì sao nó lại có bề mặt mịn màng và không có các dấu vết va chạm như những thiên thể thông thường; Lỗi kỹ thuật? Giả thuyết chính thức từ Liên Xô cho rằng Phobos có thể có một tầng điện ly đặc biệt do không có khí quyển và bị ảnh hưởng trực tiếp từ gió Mặt Trời. Điều này có thể làm nhiễu sóng vô tuyến, dẫn đến việc Phobos 2 mất liên lạc. Tuy nhiên, giả thuyết này cũng không lý giải được sự xuất hiện của vật thể bí ẩn; Sự can thiệp của UFO? Một số nhà lý thuyết âm mưu tin rằng Phobos 2 có thể đã gặp phải một vật thể bay không xác định (UFO) và bị vô hiệu hóa bởi nó. Giả thuyết này càng trở nên khả thi khi Liên Xô đã giữ kín sự kiện này trong nhiều năm trước khi buộc phải công khai một số hình ảnh.
Trên thực tế, sự kiện Phobos 2 vẫn là một trong những bí ẩn lớn nhất trong lĩnh vực thám hiểm vũ trụ. Chúng ta vẫn chưa thể xác định chính xác vật thể có hình dạng như một điếu xì gà là gì, và liệu nó có liên quan đến sự mất tích của Phobos 2 hay không. Tuy nhiên, điều chắc chắn là: con người vẫn còn rất nhiều điều chưa khám phá về vũ trụ.
