Buzz
Thật sự mà nói, đừng dùng chai nước ngọt để chứa bất kỳ thứ gì nữa!
Nhiều người lớn tuổi có thói quen này: dù là chai nước ngọt hay chai nước khoáng, họ luôn rửa sạch, gỡ nhãn và dùng chúng để chứa các loại chất lỏng khác. Ví dụ, những chai nhỏ đựng nước giải khát sẽ được dùng để đựng gia vị như nước tương, giấm, trong khi những chai lớn lại dùng để chứa gạo, mì, ngũ cốc, dầu...
Khi bạn bước vào bếp của nhiều người lớn tuổi, có thể bạn sẽ thấy nhiều kiểu “tận dụng chai nhựa” như thế. Mặc dù việc này có vẻ tốt cho môi trường và tiết kiệm chi phí, nhưng không phải ai cũng biết rằng việc dùng chai nhựa dùng một lần để đựng thực phẩm trong thời gian dài thực sự tiềm ẩn những nguy cơ nghiêm trọng cho sức khỏe.
Tại sao lại không nên tái sử dụng chai nước ngọt và chai nước khoáng?
Trong cuộc sống hằng ngày, chúng ta có thể thấy các sản phẩm nhựa ở khắp nơi. Từ những vật dụng nhỏ như chai lọ đến đồ nội thất, vật liệu xây dựng, nếu chỉ cần nhìn quanh, bạn sẽ nhận ra không dưới mười loại sản phẩm nhựa. Mặc dù chúng đều là nhựa, nhưng thực tế lại có sự phân biệt rõ rệt giữa các loại nhựa này.
Trên các sản phẩm nhựa, bạn thường sẽ thấy một biểu tượng mũi tên hình tam giác. Các loại nhựa này được đánh số từ 1 đến 7, thể hiện các thông số kỹ thuật của nguyên liệu nhựa thô mà chúng được làm từ.
Các sản phẩm nhựa có chất lượng khác nhau, do đó có những đặc điểm và ứng dụng riêng biệt. Phần lớn các sản phẩm nhựa mà chúng ta sử dụng thường được làm từ PET số 1, loại nhựa không thể tái sử dụng, cụ thể là polyethylene terephthalate. Ví dụ, các chai đựng nước giải khát, chai nước khoáng, túi đựng dùng một lần, hộp đựng, miếng đệm nhựa... đều được làm từ PET.
Chất liệu này rất nhẹ, không có mùi, ổn định về hóa học và kín khí. PET có thể được dùng trực tiếp để đóng gói thực phẩm, và là vật liệu đóng gói đồ uống phổ biến nhất. Tuy nhiên, các sản phẩm nhựa PET trên thị trường phải đáp ứng các tiêu chuẩn quốc gia về chất lượng và tuân thủ các điều kiện lưu trữ phù hợp để đảm bảo không gây nguy hại cho sức khỏe con người.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng nếu bạn tái sử dụng chai nhựa, thay đổi loại chất lỏng bên trong hoặc bảo quản chai ở điều kiện không thích hợp, chai nhựa có thể trở nên không an toàn.
Việc thay đổi loại chất lỏng trong chai nhựa có thể tạo ra những rủi ro về mặt an toàn.
Chai đựng đồ uống, chai nước khoáng, v.v. được thiết kế chủ yếu để chứa các chất lỏng như nước lọc, đồ uống có ga, nước trái cây và trà. Nếu dùng chúng để chứa các chất lỏng khác, nguy cơ giải phóng các chất độc hại sẽ tăng lên do tính chất của các chất lỏng này.
Ví dụ, khi bạn đổ giấm vào chai đựng đồ uống, giá trị pH của chất lỏng sẽ giảm, điều này làm tăng sự di chuyển của các chất độc hại. Nghiên cứu cho thấy khi sử dụng chai nhựa PET để đựng axit axetic 4%, etanol 10% và etanol 20%, lượng chất độc hại antimon trong chai đựng axit axetic cao hơn rõ rệt so với các chai còn lại.
Nhiệt độ cao có thể làm giảm tính an toàn của chai đựng đồ uống.
PET không chịu được nhiệt độ cao và không thể dùng để đựng thực phẩm hay nước nóng trên 70 độ C. Nếu chứa đồ ăn quá nóng, chai nhựa sẽ bị biến dạng và giải phóng các chất độc hại, gây nguy hiểm cho sức khỏe.
Một số người sử dụng chai nhựa đựng đồ uống hoặc chai nước khoáng để đựng dầu ăn và đặt chúng quanh bếp. Đây là hành động không nên làm. Môi trường nhiệt độ cao sẽ thúc đẩy nhanh quá trình khuếch tán các chất độc hại trong chai, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Chai đựng đồ uống sẽ bị lão hóa theo thời gian và có thể gây hại cho sức khỏe.
Chúng ta đều biết rằng nước đóng chai và đồ uống có thời gian sử dụng nhất định. Thời gian này không chỉ ảnh hưởng đến hương vị và chất lượng của đồ uống mà còn là thời gian sử dụng của chai nhựa. PET sẽ dần bị lão hóa theo thời gian, điều này làm tăng nguy cơ giải phóng các chất độc hại.
Nhiều người lớn tuổi có thói quen dùng chai nhựa đựng đồ uống để chứa gạo, kê, đậu đỏ, gia vị và các thực phẩm khác. Họ có thể sử dụng chúng trong cả nửa năm, thậm chí nhiều năm mà không thay mới. Đặc biệt, một số người còn đặt những chai nhựa này cạnh bếp lò, làm gia tăng đáng kể nguy cơ cho sức khỏe.
Những nguy cơ sức khỏe liên quan đến việc sử dụng chai nhựa đựng thực phẩm lâu dài.
Các chất độc hại phát sinh từ chai nhựa PET như chai đựng đồ uống và chai nước khoáng trong quá trình sử dụng có thể được phân loại thành hai nhóm:
1. Antimon, một chất xúc tác kim loại sử dụng trong quá trình sản xuất
Antimon là một chất có độc tính sinh học, có thể xâm nhập vào cơ thể qua da, đường tiêu hóa, v.v., gây tổn thương cho các cơ quan như da, tim, gan và thận. Mặc dù một lượng nhỏ antimon không gây tác dụng tức thì, nhưng nó có khả năng tích lũy trong cơ thể. Sử dụng lâu dài sẽ dẫn đến tổn thương không thể phục hồi cho các cơ quan và hệ thống trong cơ thể.
2. Các chất hữu cơ khác
Để gia tăng độ bền và độ cứng cho PET, người ta thường cho thêm chất hóa dẻo phthalate (PAE) trong quá trình sản xuất. Chất này có thể làm rối loạn hệ thống nội tiết, tăng nguy cơ mắc ung thư và gây ra nhiều rủi ro sức khỏe tiềm ẩn. Cần hạn chế tối đa việc tiếp xúc với phthalate.
Sử dụng sản phẩm nhựa như thế nào cho đúng?
Nhựa đã trở thành vật liệu không thể thiếu trong cuộc sống hằng ngày. Ngoài những chai đựng nước giải khát hay chai nước khoáng, mọi người còn sử dụng các hộp nhựa để đựng thực phẩm. Để đảm bảo an toàn, cần tuân thủ đúng các hướng dẫn sử dụng, chẳng hạn như nhiệt độ phù hợp, loại vật dụng có thể chứa và khả năng tái sử dụng.
Các sản phẩm nhựa thường có ký hiệu mũi tên hình tam giác với số ở giữa, biểu thị loại vật liệu. Ngoài ký hiệu "PET số 1", còn có những ký hiệu khác mang ý nghĩa riêng, bao gồm:
Số 2 HDPE (Polyetylen mật độ cao): Chịu nhiệt tốt hơn một chút so với các loại nhựa khác, HDPE có thể chịu được nhiệt độ lên đến 110 độ C. Ngoài việc được sử dụng để sản xuất túi nhựa, thùng nhựa, và các sản phẩm khác, HDPE còn được dùng làm ống, cửa sổ, cửa ra vào, thùng chứa, màng phủ và sản phẩm đúc phun trong xây dựng. Tuy nhiên, HDPE cũng có thể giải phóng chất độc hại nếu sử dụng lâu dài, vì vậy không nên dùng nó để bảo quản thực phẩm.
PVC số 3 (Polyvinyl clorua): PVC có hai loại: cứng và mềm, thường được sử dụng trong các sản phẩm tiêu dùng như găng tay nhựa, tấm nhựa, chai nhựa đựng đồ dùng hàng ngày. Cần lưu ý rằng một số loại màng bọc thực phẩm kém chất lượng cũng được làm từ PVC, không nên đun nóng chúng ở nhiệt độ cao.
Số 4 LDPE (Polyetylen mật độ thấp): Những sản phẩm phổ biến từ LDPE bao gồm màng bọc thực phẩm và túi kín. Chất liệu này có thể chịu được nhiệt độ lên tới 90 độ C, nhưng khi nhiệt độ vượt quá 110 độ, nó sẽ giải phóng các chất độc hại. Vì vậy, không nên dùng LDPE để bảo quản thực phẩm ở nhiệt độ cao.
PP số 5 (Polypropylen): Nếu bạn sử dụng hộp nhựa để đóng gói thực phẩm, bạn có thể chọn loại hộp PP đạt chuẩn. PP có khả năng chịu nhiệt cao, phù hợp để đựng nước nóng, thực phẩm nóng, và có thể sử dụng trong lò vi sóng. Đây là loại nhựa duy nhất có thể an toàn khi hâm nóng trong lò vi sóng.
Cần lưu ý rằng một số hộp đựng thức ăn trưa an toàn với lò vi sóng được làm bằng vật liệu PP số 5, nhưng nắp của chúng có thể được làm từ chất liệu không an toàn khi sử dụng trong lò vi sóng. Do đó, bạn cần mở nắp khi hâm nóng, nếu không các chất độc hại sẽ được giải phóng.
PS số 6 (Polystyren): Thường được dùng trong các sản phẩm dùng một lần như hộp đựng bánh quy, đồ dùng ăn uống, văn phòng phẩm, v.v. PS có khả năng chịu nhiệt kém, vì vậy không nên dùng để đựng thực phẩm nóng hoặc tái sử dụng.
Số 7 Polycarbonat: Polycarbonat thường được sử dụng để làm bình đựng nước, bình sữa và các đồ dùng khác có thể tái sử dụng. Mặc dù có khả năng chống axit, nhưng Polycarbonat lại không chống được dầu, tia cực tím và kiềm mạnh. Ngoài ra, nó không chịu được lò vi sóng và không thích hợp để đựng gia vị trong bếp.
